Το μόνο μαχαίρι που ενώνει

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου
Δρ. θεολογίας, εκπαιδευτικός

Ο μήνας της βασιλόπιτας. Κόβονται βασιλόπιτες, πράγμα που σημαίνει ότι μοιράζονται κομμάτια. Αλλά, μοιράζονται πού;

Επί χρόνια κάνω, τέτοιες μέρες, μια μικρή "έρευνα". Ρωτώ τους μαθητές μου (κι έτσι, ικανό αριθμό οικογενειών), πώς ονοματίζουν τα κομμάτια που κόβουν. Πολλοί, λοιπόν, ξεκινούν με το κομμάτι του Χριστού, πολλοί χωρίς αυτό. Η γνωστή υπόθεση πίστης και απιστίας (άλλο θέμα, πόσο συνειδητή είναι και η μια και η άλλη). Αλλά δεν θα σταθώ σ' αυτό. Θέλω να επισημάνω ότι σε λίγες μόνο οικογένειες υπάρχει η υπέροχη συνήθεια, ένα κομμάτι να είναι του φτωχού και του ξένου. Στα δικά μου παιδικά χρόνια, μετά τα κομμάτια του Χριστού, της Παναγίας και, ίσως, του αγίου Βασιλείου, ερχόταν το κομμάτι του φτωχού και του ξένου, και μόνο μετά απ' αυτό ξεκινούσαν τα κομμάτια της οικογένειας. Όμως εδω και χρόνια παρατηρώ ότι ακόμη και θρησκευόμενες οικογένειες κόβουν κάμποσα κομμάτια για το Χριστό και αγίους, κόβουν κομμάτια για όλα τα μέλη της οικογένειας... και πάπαλα. Αντίστοιχα και πλήθος ενοριών.

Ο συμβολισμός είναι μεγάλη υπόθεση: δείχνει ποια είναι η καρδιά του βίου μας, ποιοι είναι οι οδοδείκτες της ύπαρξής μας. Έτσι, όποτε περιοριζόμαστε στο να "βγάζουμε" κομμάτια για Θεό κι αγίους από τη μια, και για μέλη της φαμίλιας μας από την άλλη, φοβάμαι ότι ανασαίνουμε τη μπόχα του παλιού κόσμου, αυτού που ήρθε να καταργήσει ο Χριστός. Βαρύς ο λόγος; Μπορεί! Αλλά, αλλά αν τον Θεό τον θέλουμε για την ευημερία μας, και τους συγγενείς μας τους αγαπάμε επειδή είναι αίμα μας, τότε είμαστε αξιοθρήνητα άγευστοι από το Ευαγγέλιο του Χριστού, που δονείται από το πρόταγμα της αγάπης, δηλαδή του φλογερού ανοίγματος στον ολότελα Άλλον, σ' αυτόν που δεν μου επιβάλλεται από τη βιολογία. Είναι αδύνατο να διαβάσεις την Καινή Διαθήκη δίχως (όχι απλώς να σκοντάψεις, αλλά) να κουτρουβαλήσεις πάνω στις σχετικές μαρτυρίες...

Πριν από 8 χρόνια έγραφα:

"Αναρωτιέμαι αν υπάρχει πιο σύγχρονη πρόταση ζωής και πανηγυρισμού από τη Βασιλόπιτα. Το πρώτο κομμάτι (το κομμάτι του Χριστού) φανερώνει μια κοσμοαντίληψη που δίνει προτεραιότητα στο ερώτημα περί της Αληθείας, στην ψηλάφηση του οντολογικού κέντρου των συμπάντων. Το δεύτερο κομμάτι (της Παναγίας) δείχνει πως ο άνθρωπος δεν είναι απλώς καταναλωτής, αλλά συνεργός, δωρητής σάρκας στον άσαρκο Υιό. Ήδη με τα δύο πρώτα κομμάτια εικονίσαμε τη φάτνη της Βηθλέεμ. Προχωράμε όμως και στο τρίτο, με το οποίο κάνουμε πληρέστερη την εικόνα της Σάρκωσης. Είναι το κομμάτι του φτωχού και του ξένου, αυτουνού, δηλαδή, με τον οποίο ο ίδιος ο Χριστός ταύτισε τον Εαυτό Του. Η αλληλεγγύη είναι ουσιώδης παράμετρος της χαράς εκείνης που σημαίνει κοινωνία νοήματος κι όχι εκθαμβωτικό αυτισμό˙ είναι ουσιώδης παράμετρος της χαράς εκείνης που στήνει πανηγύρι, αλλά δεν είναι για τα πανηγύρια".
[Θανάσης Ν. Παπαθανασίου, "Ο εορτασμός των Χριστουγέννων: 'Νυν και αει' ή 'Μια φορά κι έναν καιρό;", στον συλ. τόμο "Χριστού Γέννα", εκδ. Ακρίτας 2006 σ. 20].

Καλή χρονιά, φίλοι! Το μαχαίρι της βασιλόπιτας είναι, ίσως, το μόνο μαχαίρι που ενώνει (δημιουργεί μοιρασιά και κοινό τραπέζι), αντί να χωρίζει (κεφάλια από τους ώμους τους ή κάποιον από την παρέα του). Και η καλύτερη χειρολαβή του είναι η αγάπη. Τι θα αξίζει μια χρονιά που δεν θα είναι μουσκεμένη ως το μεδούλι από την έγνοια για το έλλειμμά μας σε αγάπη;

Ανάρτηση από: 

https://www.facebook.com/papathanasiou.athanasios