Τον Γενάρη του 2016, απ’ τα 28 κράτη μέλη της ε.ε. τα 6 δεν είχαν νομοθετημένο κατώτατο μισθό (αυστρία, δανία, κύπρος, ιταλία, σουηδία και φινλανδία) ενώ τα υπόλοιπα 22 είχαν (το γερμανικό ήταν το τελευταίο, που τον θέσπισε το 2015). Όπως δείχνει ο πίνακας Α (που περιλαμβάνει και μια σειρά βαλκανικά κράτη που είναι σε διαδικασία ένταξης στην ε.ε….) οι διακρατικές διαφορές στους θεσμοθετημένους κατώτατους μισθούς είναι τεράστιες. Ο πίνακας Β, που μετατρέπει τους κατώτατους μισθούς σε “μονάδες αγοραστικής δύναμης” (λαμβάνοντας υπ’ όψη και τις τιμές σε κάθε κράτος) εξακολουθεί να δείχνει μεγάλες διαφορές. Το τρίτο στοιχείο (που προκύπτει απ’ τον πίνακα Α) είναι απ’ το 2012 ως το 2016 στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ε.ε. (και σε κάποια βαλκανικά) έγιναν αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς. Εκτός απ’ την ελλάδα: πρόκειται για την απόφαση του Φλεβάρη του 2012 για μείωση 25% (και 35%) των βασικών μισθών στους πάνω (και κάτω) από 25 χρονών.
Είτε κρίνει κανείς με βάση τις μεγάλες διαφορές των θεσμοθετημένων κατώτατων μισθών, είτε κρίνει με βάση την μετατροπή τους σε αγοραστική δύναμη, καταλαβαίνει μεν την χρησιμότητα (για τα αφεντικά) αυτού του μισθολογικού / γεωγραφικού / εθνοκρατικού dumping… Δεν είναι εύκολο, όμως, να εξηγήσει το γιατί οι ίδιες οι εργατικές τάξεις στην ε.ε. δεν έχουν συμβάλει στην δραστική μείωσή τους, παρότι η “μετακίνηση εργασίας” είναι, υποτίθεται, ελεύθερη. Η απάντηση ίσως βρίσκεται ότι στην πραγματικότητα δεν είναι. Όχι μόνο επειδή τα κράτη μηχανεύονται διάφορους περιοριστικούς μηχανισμούς. Αλλά επειδή οι σχέσεις της κοινωνικής αναπαραγωγής (οικογενειακές, φιλικές, γλωσσικές, κλπ), και σε ότι αφορά τους μετανάστες / μετανάστριες η νομοθεσία, δρουν ανασταλτικά στην “ελεύθερη κίνηση” των εργατών της ευρώπης προς τις περιοχές όπου οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι.
Σε κάθε περίπτωση αυτοί οι πίνακες αφορούν θεσμοθετημένους κατώτατους, για πλήρη ωράρια εργασίας, και πλήρη μισθό ή πλήρες ημερομίσθιο. Δεν περιλαμβάνουν τους κατώτατους μισθούς των “μικρότερων” (όπου υπάρχει ηλικιακή διαστρωμάτωση, όπως στην ελλάδα). Πέρα απ’ αυτό δεν λένε τίποτα για την θάλασσα των “εργαζόμενων φτωχών” στην ευρώπη: για την μαύρη εργασία, την μετατροπή όλο και μεγαλύτερου μέρους των μισθωτών σχέσεων σε σχέσεις “εργολαβικές” (μπλοκάκηδες), τις διάφορες μορφές “μαθητείας” που πληρώνονται “νόμιμα” κάτω έως πολύ κάτω απ’ τους θεσμοθετημένους κατώτατους, τις διάφορες μορφές εξαναγκασμένης φτηνής εργασίας (π.χ. τα 1 euro jobs), τις απλήρωτες υπερωρίες (μια μαζική πρακτική των αφεντικών σε όλη σχεδόν την ευρώπη), τους αναγκαστικά part timers. Αφορούν, σα να λέμε (αυτοί οι πίνακες) ένα μόνο μέρος των εργατικών τάξεων στα κράτη μέλη της ε.ε.· και δεν είμαστε καν σίγουροι ότι πρόκειται για τις πλειοψηφίες.
Μερικά ακόμα δεδομένα σε ότι αφορά την θεσμοθέτηση των κατώτατων μισθών:
– Απ’ τα 22 κράτη μέλη της ε.ε. όπου υπάρχει τέτοια διαδικασία, στα 21 ο “εθνικός κατώτατος μισθός” καθορίζεται μεν με κρατική / κυβερνητικη απόφαση, αλλά “μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους”. Η ελλάδα είναι η μόνη περίπτωση που ο κατώτατος μισθός ορίστηκε με καθαρά κρατική απόφαση (στις αρχές του 2012).
– Για την ελλάδα, την ισπανία και την πορτογαλία, όπου (στον ιδιωτικό τομέα) υπάρχουν 12 + 2 μισθοί κάθε χρόνο (οι 2 αφορούν δώρο Χριστουγέννων, δώρο Πάσχα και επίδομα αδείας), έχει γίνει αναγωγή των 14 (κατώτατων) μισθών σε 12. Αυτό θα το χρειαστούμε στη συνέχεια.
– Τα ποσά (των κατώτατων μισθών) είναι “μικτά”.
– Η θεσμοθέτηση “εθνικού κατώτατου μισθού” αφορά αυτό που λέγεται “ανειδίκευτη εργασία”. Όπου υπάρχουν κλαδικές συμβάσεις εργασίας οι “κλαδικοί” κατώτατοι μισθοί είναι, κατά τεκμήριο, αισθητά υψηλότεροι. Αυτό συνεπάγεται μια τριπλή κίνηση απ’ την μεριά των αφεντικών (που συνδέει άμεσα την “λευκή” και την “μαύρη” εργασία):
α) Ιδεολογική ή/και τεχνική “αποειδίκευση” διάφορων ειδών εργασίας·
β) Οργάνωση “μαύρης αγοράς” ακόμα και για ειδικευμένες μορφές εργασίας·
γ) Προσπάθειες (συχνά αν και όχι πάντα νομοθετικά κατοχυρωμένες) να υπερισχύουν οι ατομικές ή οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας των κλαδικών· με σκοπό, φυσικά, την υποτίμηση της. Αντίρροπη εδώ είναι η “ανησυχία” των αφεντικών ότι μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων. Ωστόσο το outsourcing και η ενοικίαση εργαζομένων λειτουργούν με αυτό τον στόχο: τις επιχειρησιακές ή/και ατομικές συμβάσεις. Πάντως σε διάφορα κράτη απαγορεύεται (για λόγους “εντιμότητας” του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού) να πληρώνονται μισθωτοί με “νέου τύπου σχέσεις εργασίας” λιγότερο απ’ όσο πληρώνονται οι συμβασιοποιημένοι· απ’ όσο προβλέπουν οι κλαδικές συμβάσεις.
Με βάση αυτά, η “σκληρή διαπραγμάτευση” της φαιορόζ κυβέρνησης με τους καταραμένους (δανειστές) και, μέσω αυτών, με τα ντόπια αφεντικά (γιατί περί αυτού πρόκειται, κι όποιος νομίζει κάτι άλλο πλανιέται πλάνην οικτράν…), σε ότι αφορά τους (κατώτατους) μισθούς εστιάζει σε 3 κυρίως σημεία:
α) Το αν ο “εθνικός κατώτατος μισθός” θα συνεχίσει και μετά το 2017 (οπότε λήγει η ισχύς του νόμου του 2012) να καθορίζεται μονομερώς απ’ την καθε φορά κυβέρνηση ή θα γίνεται και κάποιου είδους “διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους”.
β) Αν θα συνεχίσουν να υπάρχουν 14 μισθοί ή οι 2 επιπλέον θα ενσωματωθούν στους 12.
γ) Αν θα ξανααποκτήσουν οι κλαδικές συμβάσεις την αυξημένη ισχύ (πάνω απ’ τις επιχειρησιακές ή/και τις ατομικές) που είχαν πριν το 2012, ή όχι.΄
δ) Υπάρχει η φήμη για ένα τέταρτο σημείο, που προέρχεται υποτίθεται απ’ το δντ: η μείωση του “κατώτατου μισθού”. Δεν το έχουμε διασταυρώσει και πιθανολογούμε ότι ακόμα κι αν υπάρχει τέτοια απαίτηση (των ντόπιων αφεντικών, μέσω δντ) μπορεί μια χαρά να κουμπώσει με το σημείο (β).
Αξίζει να θυμίσουμε ότι αυτή η “σκληρή διαπραγμάτευση” θα γίνει (έχει αρχίσει) με φόντο τις λεγόμενες “βέλτιστες πρακτικές” ανά θέμα, στα κράτη μέλη του οοσα και, οπωσδήποτε, στην ε.ε.
Σε ό,τι αφορά το σημείο (α), την αποκλειστικότητα δηλαδή των κυβερνήσεων να καθορίζουν τον εθνικό κατώτατο μισθό, είναι μάλλον λογικό ότι η ελληνική πρωτοτυπία μπορεί να αντικατασταθεί. Σ’ αυτήν την περίπτωση οι κυβερνήσεις θα εμφανίζονται σαν “διαιτητές” μεταξύ των αντίθετων συμφερόντων των “κοινωνικών εταίρων”. Πρέπει να σημειώσουμε ωστόσο ότι ο ένας “κοινωνικός εταίρος”, η γσεε εν προκειμένω, ακόμα και τις εποχές που είχε ρόλο διαπραγματευτή, δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στον κατώτατο μισθό. Ο οποίος ανέβαινε μεν ονομαστικά μέσα απ’ τις γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, έπεφτε δε πραγματικά σε σχέση με τις πραγματικές βασικές ανάγκες των εκατοντάδων χιλιάδων που πληρώνονταν σαν ανειδίκευτοι. Αυτό σημαίνει ότι οι “κοινωνικοί εταίροι” στα μέρη μας μια χαρά θα βολευτούν με την ευρωπαϊκή “βέλτιστη” (στην πραγματικότητα: συνηθισμένη) πρακτική επί του θέματος, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Οι “εκπρόσωποι των εργατών” επειδή θα μπορούν να πουλάνε την παράσταση εμείς ζητήσαμε περισσότερα αλλά η κυβέρνηση “δεν”… Οι εκπρόσωποι των αφεντικών επειδή έχουν πολλά επίπεδα συνεννοήσεων με τις κυβερνήσεις… Και θα ωφεληθούν απ’ το γεγονός ότι ο στόχος (δηλαδή ο υπεύθυνος για την εργατική υποτίμηση) όχι μόνο θα “διπλασιαστεί” αλλά, κυρίως, θα θολώσει: ποιος άραγε να φταίει (σε μια στιγμή έντονης εργατικής αρνητικότητας); Η κυβέρνηση; Θα δείχνει τους εργοδότες… Οι εργοδότες; Θα δείχνουν την κυβέρνηση. Αυτό το κόλπο έχει δουλέψει μια χαρά στο παρελθόν, σε άλλα ζητήματα.
Εν τέλει, η μαύρη δουλειά είναι τόσο γενικευμένη ήδη ώστε, όποιος κι αν είναι ο τυπικός κατώτατος μισθός, στην πράξη καθορίζεται απ’ την εργοδοτική βία.
Εννοείται πως αν αλλάξει η διαδικασία του 2012, αν μπουν (προσχηματικά, έτσι κι αλλιώς) οι “κοινωνικοί εταίροι” στην κάθε φορά “διαπραγμάτευση για τον κατώτατο μισθό”, η φαιορόζ κυβέρνηση θα πανηγυρίζει για την λαμπρή επιτυχία της…
[…]
Ανάρτηση από: https://bluebig.wordpress.com