Για μια πολιτική αρχών ανεξαρτησίας και δημοκρατίας στην αυτοδιοίκηση

Του Παύλου Τουμανίδη

Εδώ και 20-25 χρόνια πλέον, απέχουμε από την κατίσχυση, αναφορικά με τα αυτοδιοικητικά πρότυπα, του Δημάρχου αγωνιστή, που πρωτοστατούσε στα μαζικά κοινωνικά κινήματα, συνδέοντας το περιεχόμενό τους, με την ανάγκη εμβάθυνσης της αυτόνομης και αυτοδύναμης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Επαυξανόταν έτσι, έστω ως έναυσμα, η ανάγκη διαπλάτυνσης, ή εγκαθίδρυσης μορφών στενού κοινωνικού ελέγχου, σχετικά με την προστασία ανθρώπων και φύσης, με αποτέλεσμα η μετωπική νεοφιλελεύθερη στρατηγική της αποδιάρθρωσης αυτών των ελέγχων να καθίσταται δύσκολη και αβέβαιη, καθώς απογυμνωμένα έπρεπε να προωθηθεί, ήτοι με όρους αυταρχισμού. Αυτή η πραγματικότητα οδήγησε τις καθεστωτικές δυνάμεις του καθεστώτος ξένης εξάρτησης και κηδεμονίας σε μια προσπάθεια εκ των ένδον άλωσης των λαϊκών-δημοκρατικών χαρακτηριστικών του θεσμού της Αυτοδιοίκησης. Τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν κι ακόμη παραμένουν πυξίδα αυτής της προσπάθειας είναι:

1. Η αναίρεση του χαρακτήρα της αυτοδιοικητικής αμεσότητας στη σχέση πολιτών- εκπροσώπων, που εκφράστηκε αρχικά στο σχέδιο ''Καποδίστριας'', και κλιμακώθηκε στη συνέχεια στα επάλληλα ανάλογα σχέδια. Διόλου τυχαία η κατάργηση του Ιστορικού για τα Ελληνικά δεδομένα κατάργηση της νομικοπολιτικής οντότητας των κοινοτήτων, συνοδεύτηκε από την πλήρη αποσιώπηση του θεσμού των Λαϊκών Δημοτικών Συνελεύσεων στη Δημοτική πρακτική. Το κλίμα του 1981 αντεστραμμένο. Η κατάργησή του έστω και ως ζητήματος μνήμης συναρτήθηκε με την τυποποίηση-αφυδάτωση της Δημοκρατίας.

2. Η εναρμόνιση- προσαρμογή των θεσμικών φορέων της Αυτοδιοίκησης στο εμβληματικό πρόγραμμα της ΕΕ περί της ''Ευρώπης των περιφερειών''. Εδώ έχουμε μια στρατηγική αλλαγή των όρων αναφοράς της Τ.Α. Από το κυρίαρχο κριτήριο συμβολής της στον όποιο εθνικό παραγωγικό και κοινωνικό σχεδιασμό, υπάρχει μετάβαση στο κατά πόσο συμβάλλει ο θεσμός στην υποχώρηση έως εξαφάνιση του Κρατικού ρυθμιστικού ρόλου του Έθνους- Κράτους, σχετικά με την προτεραιότητα της ΕΕ για την βίαιη εκκαθάριση ''άχρηστων κεφαλαίων και άχρηστων ανθρώπων''.Υπηρέτηση του νεοφιλελευθερισμού αυτοπροσώπως.

3. Η ενσωμάτωση των διαχειριστικών λειτουργιών της καθημερινότητας στα παραπάνω, συνοδευόμενη από την επικράτηση ενός κλίματος ακραίου ατομοκεντρισμού, φυγής από την Πολιτική, αποϊστορικοποίησης και αποϊδεολογικοποίησης, που επανέφερε απ` την ''πίσω πόρτα''το Σκυλίτσειο πρότυπο της Δημοτικής τοπικιστικής ψευδοαυτάρκειας. Η τοπικά προσδιορισμένη γραφειοκρατία ενίσχυσε σ` αυτή τη βάση τα στοιχεία της ιδιοτέλειάς της, συναρθρωμένης μάλιστα με τα προγράμματα συμπράξεων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα καθώς και τα ΕΣΠΑ, που καθιστούσαν ρυθμιστική των κοινωνικών υποθέσεων, τη λογική της αποδοτικότητας και του ''μέγιστου κέρδους''.

4. Η επιιβολή και αναπαραγωγή του κατοχικού πλαισίου των μνημονίων, αφενός είχε ως συστατική βάση τα παραπάνω-μια εν τοις πράγμασι οιονεί ακύρωση της υλικότητας των αντιστάσεων-αφετέρου επιχείρησε και επιχειρεί επιθετικά να εντάξει την Αυτοδιοίκηση στο ανορθολογικό εκ πρώτης όψεως σχήμα: Περισσότερες αρμοδιότητες, λιγότεροι πόροι, στους δεδομένους μακροοικονομικούς στόχους αποικιοποίησης της χώρας και δέσμευσης των πλουτοπαραγωγικών της πόρων. Σηματοδοτείται έτσι μια προσπάθειας ενεργού εμπλοκής της Τ.Α στις ραγδαίες ιδιωτικοποιήσεις που εξυφαίνονται, μια συνενοχή- συνευθύνη στην παρουσίαση τους ως ''εθνικής εκ των ουκ άνευ αναγκαιότητας''.Υποκρύπτεται εδώ μια ιδιότυπη άμιλλα φορέων της Τ.Α για το ποιά πρώτη θα προβεί σ` αυτόν τον επίζηλο ..εκσυγχρονισμό. Η κάθε μια μόνη της ,όπως οι ελληνογερμανικές συνελεύσεις αφήνουν να εννοηθεί και κυρίως, όπως ο πρέσβυς των ΗΠΑ διατρανώνει παντού. Στόχος η κατάτμηση του ενιαίου της Κρατικής μας οντότητας και η εμπορευσιμότητα των όσων απ` αυτό ''αξίζουν''.

Ζούμε όπως συνοπτικά απ` τα παραπάνω προκύπτει την εποχή της αντεπανάστασης στα δρώμενα της Αυτοδιοίκησης. Ο κίνδυνος από κύτταρο πρωτογενούς λαϊκής εξουσίας, να μετατραπεί ο θεσμός σε εμβρυουλκό ενός συμβολαίου θανάτωσης των ζωτικών δυνάμεων του έθνους, για την εμπέδωση της χώρας από συντεταγμένη κρατική οντότητα σε χώρο ''ξενοδοχείου'' για τους βορειοευρωπαίους τουρίστες, θα έπρεπε να κινητοποιεί κάθε δημοκράτη και πατριώτη.

Τα βαριά πολιτικά διακυβεύματα, που τεκταίνονται, είτε θα ανοίξουν τη συζήτηση για μια ενωτική προοπτική αναίρεσης του κατοχικού ζόφου, είτε θα μονιμοποιούν την προσαρμοστικότητα του θεσμού, σε μια τεχνική μνημονιακής υλοποίησης στο διηνεκές, με ενστρενισμό των στόχων του μνημονίου στην καθημερινή λειτουργία. Παλιές συνταγές μιας παρεΐστικης ''αυτόνομης'' καταγραφής, με άρνηση του ρόλου των κομμάτων στο μαζικό κίνημα, δεν υπάρχει περιθώριο να ευδοκιμίσουν. Παραπέμπουν κι αυτές σε μια ιδιάζουσα φιλελεύθερη στάση, προτάσσοντας μια εν είδει πυροτεχνημάτων ''αντίσταση'' τοπικής και άρα αναποτελεσματικής εμβέλειας. Ταυτόχρονα εφόσον μέσα απ` το θεσμό της Αυτοδιοίκησης κρίνεται η δυνατότητα μιας αναθέρμανσης της αίγλης της Πολιτικής απ` τα κάτω, είναι λάθος η θεμιτότητα της κομματικής παρουσίας και παρέμβασης να περιχαρακώνει το εύρος των ζητημάτων που αφορούν και σε μια έμπρακτη αυτοκριτική διεργασία, αναγκαία για την επανάκτηση της αξιοπιστίας του Λαϊκού-Δημοκρατικού κινήματος και τη γονιμότητα της αντεπίθεσής του σήμερα. Αποτελεί ανάγκη όλοι όσοι πιστεύουμε ότι για να βγούμε απ` την κρίση πρέπει να βγούμε απ` το σύστημα που τη γεννά, να ανοίξουμε ένα δημόσιο διάλογο, με στόχο να επηρρεάσουμε το λαϊκό φρόνημα στο ύψος των αντιστασιακών παραδόσεων του Ελληνισμού, με άρθρωση και στον αυτοδιοικητικό θεσμό, ώστε οι χρονικά σχεδόν ταυτόσημες εκλογές που αφορούν και την Τ.Α και την κεντρική πολιτική εκπροσώπηση, να σκιαγραφήσουν μια οδηνηρή έκπληξη για τους θιασώτες των μνημονίων της υποδούλωσης.

Η πρόταξη ενωτικού δημοκρατικού δημοτικού προγράμματος που να επισημαίνει τα περιθώρια παρέμβασης στο θεσμό και να ιεραρχεί άμεσες διεκδικήσεις για την περιφρούρηση της ζωής της λαϊκής οικογένειας, όπου ζει,εργάζεται και μορφώνεται ο λαός αποτελεί, τη μόνη ιστορικά έγκυρη και δυνάμει καρποφόρα προοπτική στην κρίσιμη αυτή περίοδο, που επαπειλείται η ίδια η Δημοκρατία, μέσα απ` τη μονιμοποίηση του μνημονιακού καθεστώτος. Σε άλλη περίπτωση θα κριθούμε ως μικρότεροι των περιστάσεων.