Το 1977 ο Ισαάκ Ασίμωφ οραματίστηκε ένα μακρινό μέλον, όπου το περιβάλλον, ο υπαίθριος χώρος γίνεται επικίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία και επιβίωση. Έτσι, πάνω από τις μεγάλες πόλεις κατασκευάζεται ένας ατσάλινος θόλος προστασίας. Και ολόκληρη η ανθρωπότητα συγκεντρώνεται σ’ αυτές τις πόλεις. Πόλεις τέρατα, με δεκάδες, ακόμη και εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους η κάθε μία.
Το κοινό σημείο του μυθιστορήματος του Ασίμωφ και της σημερινής κατάστασης, είναι η κανονικότητα. Η διατήρηση και η συνέχιση της κανονικότητας. Μέσα στις σπηλιές, οι άνθρωποι συνεχίζουν να ζούν όπως και πριν. Εργάζονται για να αποκτήσουν χρήματα, τα οποία χρησιμοποιούν για κατανάλωση, για να πληρώνουν λογαριασμούς ή για να εξοφλούν δάνεια.
Μέσα στις σπηλιές εξακολουθούν να υπάρχουν οι κοινωνικές ανισότητες όπως και πριν. Οι πλούσιοι κατοικούν σε ξεχωριστές συνοικίες, οι οποίες μάλιστα βρίσκονται στα πιο ψηλά σημεία της σπηλιάς. Πάνω από τις κατοικίες τους ο θόλος δεν είναι από ατσάλι, αλλά από πολύ χοντρό γυαλί. Έτσι οι πλούσιες οικογένειες μπορούν να χαίρονται την ηλιακή ακτινοβολία, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός ζει μέρα και νύχτα με τεχνητό φως.
Η διαφορά με το σήμερα είναι πως ακόμη δεν έχουμε μπει σε σπηλιές. Λέμε «ακόμη», γιατί η προοπτική μιας τέτοιας κατάληξης, σε κάποιο είδος σπηλαίου, είναι πολύ πιθανή.Πρώτα απ’ όλα, ο χρόνος που πρέπει να διανυθεί μέχρι να καταπολεμηθεί, να τιθασευτεί ο Covid-19 είναι πολύ μακρύτερος από αυτόν που οι κυβερνήσεις μας υπόσχονται, με πρώτη και καλύτερη την δική μας. Οι πιο σοβαροί επιστήμονες μιλούν για δύο ως τρία χρόνια ακόμη, αντί για το «φτού ξελεφτερία» σε μερικούς μήνες που ακούμε τις τελευταίες μέρες από την τηλεόραση. Κι αυτά τα τρία χρόνια αφορούν τις πλούσιες χώρες του πλανήτη, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, το Ισραήλ, την ΕΕ και την Αυστραλία. Στις πιο φτωχές χώρες δεν ξέρουμε τι θα γίνει, όπως και τώρα δεν μαθαίνουμε τι γίνεται. Στην Ινδία όπως ακούστηκε, ο εμβολιασμός θα ξεκινήσει το 2024, αν ξεκινήσει. Και οι Ινδοί αριθμούν περισσότερο από ένα δις ανθρώπους.
Διαφημίζεται ακόμη το ποσοστό επιτυχίας του εμβολίου, που είναι όπως λένε 95%. Όμως το 5% που απομένει, πόσους ακριβώς ανθρώπους αφορά; Θα μπορέσουν τα εθνικά συστήματα Υγείας να αντέξουν την πίεση αυτού του 5%; Κι αν σ’ αυτό το 5% προστεθούν κι εκείνοι που λόγω φόβου, πάθους, μισαλλοδοξίας ή λόγω υποκειμένων νοσημάτων δεν θέλουν ή δεν μπορούν να εμβολιαστούν για ποιό ακριβώς ποσοστό, για πόσους ακριβώς ανθρώπους μιλάμε; Φάρμακο φυσικά δεν θα υπάρχει κι αν υπάρξει θα είναι ιδιαίτερα ακριβό αφού θα αφορά μονάχα το 5% των εμβολιασθέντων και τους αρνητές του εμβολίου.
Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτό που λέει ο Jean – Jacque Muembe Tamfum, , ο γιατρός που συνέβαλε στην ανακάλυψη του ιού του Έμπολα το 1976, πως «Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν άγνωστο αριθμό νέων και δυνητικά θανάσιμων ιών με προέλευση από τα τροπικά δάση της Αφρικής».
Ήδη έχουμε γνωρίσει τον HIV, τον SARS, τον MERS και φέτος τον Covid-19. Για τους τρείς πρώτους δεν υπάρχει εμβόλιο, κάποιοι μάλιστα εξαφανίστηκαν γιατί το ποσοστό θνητότητας άγγιζε το 100%.
Σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου Mark Woolhouse, ανακαλύπτονται νέα είδη ιών με ρυθμό τριών έως τεσσάρων τον χρόνο. Η πλειοψηφία τους προέρχεται από ζώα.
Όπως λένε οι ειδικοί, ο αυξανόμενος αριθμός αναδυομένων ιών είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της οικολογικής καταστροφής που προκαλείται από την αποψίλωση τροπικών δασών στην Αφρική και την Νότια Αμερική και του εμπορίου άγριων ζώων. Καθώς οι φυσικοί τους βιότοποι καταστρέφονται για απόκτηση ξυλείας και επέκταση καλλιεργήσιμων εδαφών και τα μεγάλα ζώα αιχμαλωτίζονται ή δολοφονούνται για να πουληθούν τμήματα του σώματος τους, μικρότερα ζώα όπως αρουραίοι, νυχτερίδες και έντομα επιβιώνουν και έρχονται σε μεγαλύτερη επαφή με τους ανθρώπους, μεταδίδοντας τους άγνωστες ασθένειες.
Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να αναστραφεί και να προληφθούν μελλοντικές πανδημίες, αν ξεκινούσε μια παγκόσμια προσπάθεια και επένδυση σε έργα για την προστασία των τροπικών δασών, την διακοπή του εμπορίου άγριων ζώων και την υποβοήθηση των φτωχών αγροτών που ζούν σε χώρες με τροπικά δάση. Το κόστος μιας τέτοιας επένδυσης υπολογίστηκε σε 30 δις δολάρια και όπως υποστηρίζουν οι εμπνευστές της πρότασης θα μπορούσε εύκολα να αποσβεστεί. Από την άλλη, οι οικονομολόγοι του Χάρβαρντ Ντέιβιντ Κάτλερ και Λάρι Σάμερς υπολογίζουν πως η πανδημία του Covid-19 θα στοιχίσει μονάχα στις ΗΠΑ 16 τρις δολάρια, ενώ το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι το συνολικό παγκόσμιο κόστος θα ανέλθει σε 28 τρις δολάρια, ενώ άγνωστο είναι φυσικά το κόστος των μελλοντικών πανδημιών. Η πανδημία δηλαδή θα στοιχίσει χίλιες φορές περισσότερο από την προσπάθεια διάσωσης των τροπικών δασών και η μέσω αυτής αποφυγή μελλοντικών φονικών ασθενειών. Όμως οι πλούσιες χώρες, με πρώτη την Αμερικανική αντιδρούν ή απλώς κωφεύουν.
Άλλωστε οι πανδημίες, όπως απέδειξε ήδη η τωρινή, είναι μια τεράστια πηγή πλουτισμού για τις μεγάλες εταιρείες, πρώτα και κύρια τις φαρμακευτικές, ενώ το κόστος θα το πληρώσει η υπόλοιπη ανθρωπότητα.