Η Γενεύη είναι κομμάτι της μακράς ιστορίας του
Κυπριακού. Από τις κρίσιμες εκείνες διασκέψεις, το τραγικό καλοκαίρι του 1974,
αλλά και σε πολλές άλλες συναντήσεις στη συνέχεια, η ελβετική πόλη, ήταν πάντα
“φιλόξενη”, χωρίς να προκύψει, όμως, αποτέλεσμα. Το γιατί, είναι μια μεγάλη
συζήτηση και έχει να κάνει με το γεγονός ότι σχεδόν ποτέ δεν συζητήθηκε η ουσία
του Κυπριακού.
Με τάσεις αυτοχειρίας προτάχθηκε ο «δικοινοτικός χαρακτήρας» και όχι το θέμα της
εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται ακόμη μια
διάσκεψη στη Γενεύη. Η Πενταμερής θα είναι άτυπη, γιατί έτσι βολεύει την
κατοχική Τουρκία, η οποία κατάφερε να διεξαχθούν συζητήσεις χωρίς ατζέντα. Κι
αυτό έγινε με τη συναίνεση της ελληνικής πλευράς, η οποία έπεσε στην παγίδα και
συμφώνησε στο ανακοινωθέν της 3ης Νοεμβρίου 2020, που εκδόθηκε μετά τη
συνάντηση Αναστασιάδη-Τατάρ: χωρίς όρους και
προϋποθέσεις και (άρα) όλα στο τραπέζι.
Στη Διάσκεψη δεν θα είναι παρούσα η Κυπριακή Δημοκρατία, ως εάν να είναι εκλιπούσα και παρόλο που αυτή είναι που πρωτίστως θα επηρεασθεί από τις συζητήσεις και την έκβασή τους. Στη Γενεύη, επειδή έτσι το καθόρισε η Άγκυρα και έσυρε τους υπόλοιπους στην ίδια λογική, θα προταχθεί η κυριαρχική ισότητα. Αυτή η νέα αξίωση της κατοχικής δύναμης, που είναι η τουρκική “μετεξέλιξη” της πολιτικής ισότητας, θα είναι το βασικό εργαλείο της τουρκικής πλευράς στη Γενεύη.
Θα τεθεί και θα καταγραφεί ως θέμα, το οποίο θα βρίσκουμε μπροστά μας στη συνέχεια. Οι Βρετανοί, όπως και κάποιοι στο εσωτερικό, θεωρούν “κλειδί” το θέμα της πολιτικής ισότητας και καλείται η Λευκωσία να κάνει βήματα “καλής θέλησης”. Να αποδεχθεί, όχι εκείνη τη διατύπωση που υιοθετήθηκε τη δεκαετία του ΄90, αλλά τη σημερινή τουρκική εκδοχή. Διαχρονικά αυτό γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται.Το Κυπριακό διολισθαίνει συνεχώς στις τουρκικές
αξιώσεις, που βαθμηδόν αναβαθμίζονται. Για να γίνει, υποτίθεται, ένα βήμα προς
το εμπρός θα πρέπει να κάνει προσφορά- δώρο η ελληνική πλευρά. Είναι σαφές πως
στην άτυπη Πενταμερή η ελληνοκυπριακή πλευρά προσέρχεται με μια προσέγγιση, που
είναι παντός καιρού. Υπάρχει ένα γνωστό επαναλαμβανόμενο αφήγημα, το οποίο
προβάλλεται σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα τι μπορεί να αντιμετωπίσουμε από την
τουρκική πλευρά.
Άγκυρα και ανάπηρο κράτος
Είναι για αυτό που κάθε φορά, η προσπάθεια των
“καλόπιστων” μεσολαβητών, είναι να πείσουν την ελληνική πλευρά να μετακινηθεί
προς τις τουρκικές αξιώσεις. Σαράντα επτά χρόνια μετά και η συζήτηση
επικεντρώνεται στην εσωτερική πτυχή. Τέσσερις και πλέον δεκαετίες, η ατζέντα
διευκολύνει την Άγκυρα να εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα. Να οικοδομεί
“θεσμούς”, “δομές” και να απαιτεί να αντιμετωπίζεται ως “κράτος”.
Σαράντα επτά χρόνια μετά, η θέση της ελληνοκυπριακής
πλευράς είναι η προηγούμενη αξίωση των Τούρκων. Αυτό που επιδίωκε πριν το
1974,το έθεσε με ετσιθελισμό στη συνέχεια με τη συναίνεση της λεγόμενης
διεθνούς κοινότητας, γίνεται στο τέλος το “λάβαρο” της ελληνικής πλευράς.Τι
θέλουμε στην Πενταμερή; Να αποτραπούν οι τουρκικές μεθοδεύσεις και στόχοι και
να επιτευχθεί συμφωνία. Και μια συμφωνία τι θα περιλαμβάνει;
Όλα εκείνα τα στοιχεία του διαχωρισμού, που
συζητούνται για χρόνια ή υπάρχει μια άλλη διέξοδος; Στη Λευκωσία επικαλούνται
το κοινοτικό κεκτημένο, ότι θα πρέπει να είναι η Κύπρος “κανονικό κράτος”, αλλά
συζητούν για ένα ανάπηρο κράτος, με περιορισμούς και στρεβλωτικές ρυθμίσεις.
Όταν λένε πως στόχος είναι η λύση, αυτό εννοούν. Όταν στην αντίπερα όχθη οι
Τούρκοι ροκανίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία, εκτουρκίζουν και ισλαμοποιούν τα
κατεχόμενα και εποφθαλμιούν τις ελεύθερες περιοχές, ποια είναι η απάντηση;
Αυτό που ήθελε η Τουρκία χθες, αλλά κατάλαβε πως
μπορεί να διεκδικήσει κι άλλα. Η έλλειψη οράματος, σχεδιασμών και εφαρμοστικής
πολιτικής, οδηγούν μόνο σε δύο ενδεχόμενα: Είτε σε μια συμφωνία στα μέτρα του
Ερντογάν ή σε περαιτέρω εδραίωση των κατοχικών δεδομένων με μονομερή μέτρα και
κινήσεις. Χρειάζεται όραμα και πολιτική, για να μην χαθεί η Κύπρος. Και το
όραμα αυτό και η πολιτική θα πρέπει να περιλαμβάνουν το εξής τρίπτυχο:
Αποκατάσταση της εδαφικής και πολιτειακής ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας,
απεξάρτηση από τρίτους, κράτος με δημοκρατικές λειτουργίες και ισότητα των
πολιτών.