Είναι η Ρωσία ιμπεριαλιστική;

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

1. Η δύναμη της Ρωσίας ανάμεσα στα διεθνή καπιταλιστικά μονοπώλια

Η παραγωγικότητα της εργασίας της Ρωσίας σε σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α.

Ρωσική παραγωγή

2. Ρωσικές εξαγωγές πρώτων υλών έναντι αγαθών υψηλής τεχνολογίας

Ρωσική κατάταξη στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας8

3. Ρωσικός ρόλος στο διεθνές τραπεζικό και χρηματοοικονομικό κεφάλαιο

Ρωσική εξαγωγή κεφαλαίου

Ξένο ενεργητικό των Ρωσικών Πολυεθνικών

Ρωσικές Συμμετοχές Χρηματοδοτικού Κεφαλαίου σε σύγκριση με Ιμπεριαλιστικά Κράτη

4. Ρωσικό Παγκόσμιο Στρατιωτικό Βάρος

Ρωσικές στρατιωτικές εξαγωγές

Ρωσικές εταιρείες μεταξύ των παραγωγών όπλων

Ρωσικές Εξωτερικές Στρατιωτικές Βάσεις και Στρατιωτικός Προϋπολογισμός

Ρωσικές επεμβάσεις σε άλλες χώρες

5. Ρωσία και ιμπεριαλισμός σήμερα

Σημειώσεις

Ένα άρθρο του Stansfield Smith

Η Ρωσία λέγεται ότι είναι μια ιμπεριαλιστική παγκόσμια δύναμη, που βρίσκεται σε σύγκρουση με την ιμπεριαλιστική υπερδύναμη των Η.Π.Α. Η Ρωσία έχει χαρακτηριστεί κατά αυτόν τον τρόπο τόσο κατά την περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης, όσο και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τη δημιουργία χωριστών κρατών. Η Ρωσία έχει κατηγορηθεί ότι είναι ιμπεριαλιστική δύναμη και όταν ήταν σοσιαλιστικό κράτος και τώρα ως καπιταλιστικό κράτος.

Η Ρωσία λέγεται επίσης ότι είναι ένα μη ιμπεριαλισιτκό καπιταλιστικό κράτος, ένα κράτος που προσπαθεί να συνέλθει από την κρίση της σοβιετικής κατάρρευσης και την πολιτική και οικονομική καταστροφή των χρόνων του Γέλτσιν, όταν εκφυλίστηκε σε έναν σχεδόν νεοαποικιακό κράτος που λεηλατήθηκε από τους ΗΠΑ. 1

Ο Λένιν αναγνώρισε ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός «γίνεται παντού μονοπωλιακός καπιταλισμός».2 «Ο καπιταλισμός έχει εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο σύστημα αποικιακής καταπίεσης και οικονομικού στραγγαλισμού της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού του κόσμου από μια χούφτα ‘προηγμένες’ χώρες.»3 Αυτή η κυριαρχία στον κόσμο από μερικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δεν είναι μόνο το μεγαλύτερο εμπόδιο για την οικονομική και κοινωνική πρόοδο των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, αλλά και για την επίλυση των πιεστικών προβλημάτων που πλήττουν την ανθρωπότητα συνολικά και τώρα τον ίδιο τον πλανήτη.

Ο Λένιν όρισε τον σύγχρονο καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό:

Χωρίς να ξεχνάμε την υπό όρους και τη σχετική αξία όλων των ορισμών γενικά, που δεν μπορούν ποτέ να περιλάβουν όλες τις συσχετίσεις ενός φαινομένου στην πλήρη ανάπτυξή του, πρέπει να δώσουμε έναν ορισμό του ιμπεριαλισμού που θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα πέντε βασικά χαρακτηριστικά του:

(1) η συγκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου έχει εξελιχθεί σε τόσο υψηλό επίπεδο που έχει δημιουργήσει μονοπώλια που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικονομική ζωή. (2) η συγχώνευση του τραπεζικού κεφαλαίου με το βιομηχανικό κεφάλαιο και η δημιουργία, στη βάση αυτού του «χρηματοδοτικού κεφαλαίου», μιας χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας. (3) η εξαγωγή κεφαλαίου, όπως διακρίνεται από την εξαγωγή εμπορευμάτων, αποκτά εξαιρετική σημασία. (4) Ο σχηματισμός διεθνών μονοπωλιακών καπιταλιστικών ενώσεων που μοιράζονται τον κόσμο μεταξύ τους και (5) ολοκληρώνεται η εδαφική διαίρεση όλου του κόσμου μεταξύ των μεγαλύτερων καπιταλιστικών δυνάμεων. Ο ιμπεριαλισμός είναι ο καπιταλισμός σε εκείνο το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο εγκαθιδρύεται η κυριαρχία των μονοπωλίων και του χρηματιστικού κεφαλαίου, στην οποία η εξαγωγή κεφαλαίου έχει αποκτήσει έντονη σημασία, στην οποία έχει αρχίσει η διαίρεση του κόσμου μεταξύ των διεθνών τραστ, στην οποία έχει ολοκληρωθεί η διαίρεση όλων των εδαφών του πλανήτη μεταξύ των μεγαλύτερων καπιταλιστικών δυνάμεων.4

Στη συνέχεια θα δούμε πώς η καπιταλιστική Ρωσία μοιράζεται σήμερα αυτά τα χαρακτηριστικά λαμβάνοντας υπόψη τον ρόλο που παίζουν τα ρωσικά καπιταλιστικά μονοπώλια στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, τη φύση του ρωσικού εξαγωγικού εμπορίου, την εξαγωγή ρωσικού κεφαλαίου, τον παγκόσμιο ρόλο που διαδραματίζει το ρωσικό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. , και τέλος τη ρωσική στρατιωτική ισχύς.5

1. Η δύναμη της Ρωσίας ανάμεσα στα διεθνή καπιταλιστικά μονοπώλια

Ο ρόλος της Ρωσίας στη «(4) δημιουργία διεθνών μονοπωλιακών καπιταλιστικών ενώσεων που μοιράζονται τον κόσμο μεταξύ τους» μπορεί να μετρηθεί από τη θέση των εταιρειών της χώρας μεταξύ των 2000 πιο σημαντικών διεθνών εταιρειών.

Το Forbes κατέταξε τις 2000 κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο με βάση τις συνολικές πωλήσεις, τα κέρδη, τα περιουσιακά στοιχεία και την αγοραία αξία. Από τις 10 κορυφαίες εταιρείες, 5 είναι κινεζικές και 5 ΗΠΑ. Η Κίνα φιλοξενεί 291 εταιρείες του Παγκόσμιου 2000 (από μόλις 43 το 2003). Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή με 560. Ο Καναδάς έχει 50, η Αυστραλία 39, η Ινδία 58.

Η Ρωσία έχει μόλις 4 στις κορυφαίες 100, κατατάσσεται στις 43, 47, 73 και 98. Έχει μόνο 6 στις κορυφαίες 500 και 25 στις κορυφαίες του 2000. Το συνολικό εταιρικό της μερίδιο παρουσιάζει μια ελαφρά πτωτική, όχι ανοδική τάση: Περίοδος 2008-2013, 29-30 Ρωσικές εταιρείες έβαλαν τη Ρωσία στη λίστα του Παγκόσμιου 2000.

Οι εταιρείες του 2000 σε αυτή τη λίστα αντιπροσωπεύουν 39,1 τρισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις, 3,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κέρδη, 189 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία και 56,8 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αγοραία αξία. Οι πωλήσεις των 25 εταιρειών της Ρωσίας ανέρχονται σε 568 δισεκατομμύρια δολάρια, μόλις το 1,45% του συνόλου. Τα συλλογικά περιουσιακά τους στοιχεία ανέρχονται σε 1.757,3 δισεκατομμύρια δολάρια, που αποτελούν μόλις λιγότερο από το 1% του συνόλου. Μεταξύ των διεθνών μονοπωλίων, η Ρωσία είναι ένας πολύ δευτερεύων παίκτης.

Η παραγωγικότητα της εργασίας της Ρωσίας σε σύγκριση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α.

Η προοπτική σημαντικής αλλαγής σε αυτά τα στοιχεία διαψεύδεται από το πρόβλημα της χαμηλής παραγωγικότητας της ρωσικής εργασίας. Η παραγωγικότητα της εργασίας, μετρούμενη εδώ με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε αμερικάνικα δολάρια διαιρεμένο με τον συνολικό αριθμό ωρών εργασίας από το εργατικό δυναμικό της χώρας, ήταν 25,4 το 2016 για τη Ρωσία. Αυτό είναι το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών χωρών, τόσο χαμηλό σε γεγονός, ότι είναι λιγότερο από το ήμισυ του μέσου ποσοστού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι 53,4. Η παραγωγικότητα της εργασίας της Ρωσίας είναι 36% του επιπέδου 69,9 των ΗΠΑ. Η Γερμανία είναι 68,1. Η Ρωσία παραμένει βυθισμένη στο επίπεδο παραγωγικότητας μιας καθυστερημένης χώρας, μακριά από το να είναι σε θέση να ανταγωνιστεί αυτό των προηγμένων καπιταλιστικών κέντρων.

Η Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, με βάση έναν συνδυασμό δώδεκα παραγόντων, κατατάσσει τη Ρωσία στην 38η θέση στη λίστα, υψηλότερα από αρκετές από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η κατάταξη της έκθεσης βελτίωσε τη θέση της Ρωσίας από την 67η το 2012-13, στην 38η το 2017-18.6

Ρωσική παραγωγή

Ο ρόλος που διαδραματίζει η Ρωσία στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μπορεί και πάλι να γίνει κατανοητός όταν συγκρίνουμε το μεταποιημένο προϊόν ανά χώρα σε όρους δολαρίου. Το 2015, η Κίνα κατέλαβε την πρώτη θέση με 2.010 δισεκατομμύρια δολάρια σε μεταποιημένα προϊόντα, το 20% της παγκόσμιας παραγωγής και οι ΗΠΑ τη δεύτερη με 1.867 δισεκατομμύρια δολάρια, 18%. Η Ρωσία κατατάσσεται στην 15η θέση, πίσω από την Ινδία, την Ταϊβάν, το Μεξικό και τη Βραζιλία, με παραγωγή 139 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βιομηχανικά προϊόντα, και πάλι οριακός παίκτης, παράγοντας μόνο το 1% της παγκόσμιας παραγωγής.

2. Ρωσικές εξαγωγές πρώτων υλών έναντι αγαθών υψηλής τεχνολογίας

Στο εξαγωγικό τους εμπόριο, οι ιμπεριαλιστικές χώρες τυπικά δείχνουν μια έντονη τάση προς τις πωλήσεις εξελιγμένων τελικών προϊόντων υψηλής αξίας, τεχνικών υπηρεσιών έντασης γνώσης, καθώς και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Τα έθνη που καταπιέζονται από τον ιμπεριαλισμό συνήθως περιορίζονται στην εξαγωγή πρώτων υλών σε τιμές που καθορίζονται από την ιμπεριαλιστική αγορά και στην παραγωγή τελικών προϊόντων από θυγατρικές που ανήκουν σε ιμπεριαλιστές και βρίσκονται στις χώρες τους.

Το 2017 από τις κορυφαίες εξαγωγικές χώρες στον κόσμο, η Ρωσία κατέλαβε την 17η θέση, μετά το Μεξικό, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σιγκαπούρη. Η Κίνα κατέλαβε την πρώτη θέση, με 2.263 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές, οι ΗΠΑ δεύτερη με 1.547 δολάρια, η Γερμανία τρίτη με 1.448 δολάρια, με τη Ρωσία να έχει σημειώσει σημαντική άνοδο από το 2016, αλλά εξακολουθεί να εξάγει αγαθά αξίας 353 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Παγκόσμια Τράπεζα ανέφερε για τη Ρωσία το 2017 ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν το 58% των εξαγωγών, τα μέταλλα για άλλο 11%, 6% πρώτες ύλες τροφίμων, 3% ξύλο και χαρτοπολτός και χαρτί, 4% πολύτιμοι λίθοι και μέταλλα, άλλα ορυκτά. Πάνω από το 82% των εξαγωγών της Ρωσίας είναι πρώτες ύλες, ενώ τα πραγματικά τελικά τεχνολογικά προϊόντα (συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών) αποτελούσαν μόνο το 8% των εξαγωγών.7

Τα 10 κορυφαία εξαγόμενα και εισαγόμενα είδη της Ρωσίας το 2017 δείχνουν ότι τα μηχανήματα ανήλθαν σε 12,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές σε σύγκριση με 106,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε εισαγωγές.

Οι ρωσικές εξαγωγές (και εισαγωγές) δεν ταιριάζουν στο πρότυπο ενός ιμπεριαλιστικού κράτους, αλλά μάλλον ενός ημι-ανεπτυγμένου κράτους του Τρίτου Κόσμου, που εξάγει κυρίως πρώτες ύλες και βασίζεται σε ξένες εισαγωγές προηγμένων αγαθών.

Ρωσική κατάταξη στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας8

Οι αυτοκρατορικές δυνάμεις θα ήταν οι ηγέτες στην εξαγωγή αγαθών υψηλής τεχνολογίας. Όσον αφορά την παγκόσμια κατάταξη στις εξαγωγές αυτών των αγαθών, η Κίνα ήταν και πάλι πρώτη, με 496 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας, με τις ΗΠΑ τρίτη (μετά τη Γερμανία), να εξάγει 153,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Το Μεξικό εξήγαγε 46,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ρωσία κατατάχθηκε στην 31η θέση στις εξαγωγές αγαθών υψηλής τεχνολογίας, με συνολικά μόνο 6,64 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι η Ρωσία απέχει πολύ από το να γίνει αυτοκρατορικός παίκτης στην παγκόσμια σκηνή.

3. Ρωσικός ρόλος στο διεθνές τραπεζικό και χρηματοοικονομικό κεφάλαιο

Στον κατάλογο του Λένιν με τα χαρακτηριστικά των ιμπεριαλιστικών χωρών της εποχής του, οι μεγάλες τράπεζες είναι οι πιο σημαντικοί οργανισμοί του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Θα περιμέναμε ένα ιμπεριαλιστικό κράτος να εκπροσωπείται καλά μεταξύ των κορυφαίων τραπεζών. Από τις 100 κορυφαίες τράπεζες του κόσμου, που κατατάσσονται με βάση το σύνολο του ενεργητικού, η Κίνα έχει 5 από τις 10 πρώτες, οι ΗΠΑ έχουν 6 από τις 40 κορυφαίες, 6 γερμανικές, 6 βρετανικές, 5 καναδικές, 5 νοτιοκορεατικές, 5 βραζιλιάνικες, 4 αυστραλιανές, 3 σουηδικές, 3 ιταλικές, 3 ισπανικές, 3 ολλανδικές, 2 τράπεζες της Σιγκαπούρης και 2 ελβετικές τράπεζες. Η Ρωσία έχει μια, στην 66η θέση.

Ο Λένιν δήλωσε ότι στην ιμπεριαλιστική εποχή έχει γίνει «ο διχασμός του κόσμου μεταξύ των διεθνών τραστ». Ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος στην ιμπεριαλιστική εποχή μοιράζεται μεταξύ αυτών των τραστ αλλάζει καθώς τα ιμπεριαλιστικά κράτη ανεβαίνουν και πέφτουν. Στην τρέχουσα παγκόσμια κατανομή μεταξύ αυτών των τραστ, βρίσκουμε τη Ρωσία έναν πολύ δευτερεύοντα παράγοντα, 4 εταιρείες στις 100 κορυφαίες, 25 στις κορυφαίες του 2000, κατέχοντας το 1,45% του μεριδίου της παγκόσμιας αγοράς, καμία εταιρεία μεταξύ των κορυφαίων 100 όσον αφορά τα ξένα περιουσιακά στοιχεία. και μία τράπεζα στις 100 κορυφαίες διεθνείς τράπεζες.

Ρωσική εξαγωγή κεφαλαίου

Ο Λένιν δήλωσε ότι «(3) η εξαγωγή κεφαλαίου, όπως διακρίνεται από την εξαγωγή εμπορευμάτων, αποκτά εξαιρετική σημασία». Η Ρωσία έχει πράγματι σημαντικές εξαγωγές κεφαλαίων, αλλά αυτό έρχεται με τη μορφή φυγής κεφαλαίων, σε φορολογικούς παραδείσους όπως η Κύπρος και οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι. Η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας υπολόγισε την καθαρή φυγή κεφαλαίων της χώρας το 2014 σε 154,1 δισεκατομμύρια δολάρια και το σύνολο από τότε που ανέλαβε ο Πούτιν το 1999 έως το 2014 σε περίπου 550 δισεκατομμύρια δολάρια. Το πραγματικό σύνολο μέχρι το 2014 μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Η Κεντρική Τράπεζα υπολόγισε τη φυγή ρωσικών κεφαλαίων το 2018 στα 66 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ξένο ενεργητικό των Ρωσικών Πολυεθνικών

Μια μελέτη απαριθμεί τις 100 κορυφαίες μη χρηματοοικονομικές πολυεθνικές εταιρείες όπως κατατάσσονται με βάση τα ξένα περιουσιακά τους στοιχεία και τις επενδύσεις τους σε άλλες χώρες. Σε αυτό το βασικό μέτρο εξαγωγής χρηματοοικονομικού κεφαλαίου, 20 από τις εταιρείες είναι ΗΠΑ, 14 βρετανικές, 12 γαλλικές, 11 γερμανικές, 11 ιαπωνικές, 5 ελβετικές, 5 κινεζικές (συμπεριλαμβανομένου του Χονγκ Κονγκ). Καμία ρωσική εταιρεία δεν βρίσκεται στην κορυφαία λίστα των 100 εταιρειών με βάση τις επενδύσεις τους στο εξωτερικό.

Οι 10 κορυφαίες μη χρηματοοικονομικές ρωσικές πολυεθνικές διαθέτουν συνολικά 188,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένο ενεργητικό, που αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του συνόλου της Ρωσίας. Το σύνολο των ρωσικών εταιρικών ξένων περιουσιακών στοιχείων εξακολουθεί να είναι μικρότερο από αυτό των δύο πρώτων στη λίστα των 100 κορυφαίων μη χρηματοοικονομικών πολυεθνικών του κόσμου.9

Ρωσικές Συμμετοχές Χρηματοδοτικού Κεφαλαίου σε σύγκριση με Ιμπεριαλιστικά Κράτη

Ένα άλλο μέτρο των διακρατήσεων χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων από τις χώρες του κόσμου παράγεται ετησίως από την Credit Suisse. Το Βιβλίο Δεδομένων Παγκόσμιου Πλούτου 2018 απεικονίζει τον εθνικό χρηματοοικονομικό πλούτο (μετοχές, ομόλογα, κεφάλαια χρηματαγοράς και τραπεζικούς λογαριασμούς) διαιρώντας τον εθνικό χρηματοοικονομικό πλούτο με τον συνολικό ενήλικο πληθυσμό σε κάθε χώρα. Η κορυφαία ομάδα, με μέσο πλούτο άνω των 100.000 $ ανά ενήλικα, αποτελείται από τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, της Ιαπωνίας, του Ισραήλ, της Σιγκαπούρης και της Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ (336.528 $) κατατάσσονται στη δεύτερη θέση μετά την Ελβετία (372.336 $). Όλες οι χώρες αυτής της ομάδας είναι οι ιμπεριαλιστικές χώρες ή βασικοί δορυφόροι του αυτοκρατορικού κέντρου, των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο παγκόσμιος μέσος οικονομικός πλούτος ανά ενήλικα είναι 38.110 $. Η λεηλατημένη Ελλάδα ανέρχεται στα 33.969 δολάρια. Η Κίνα είναι πολύ πίσω στα 19.862 δολάρια. Η Ρωσία βρίσκεται πολύ χαμηλότερα στα 8.843 δολάρια, που αντιστοιχεί στο 2,6% του μέσου οικονομικού πλούτου των ενηλίκων σε σύγκριση με τις Η.Π.Α.

Η Ρωσία παραμένει ένας κόσμος εκτός από τον οικονομικό πλούτο μιας ιμπεριαλιστικής χώρας. Στον οικονομικό και μη χρηματοοικονομικό πλούτο στον κόσμο, οι ΗΠΑ έχουν μερίδιο 31%, η Κίνα η μόνη χώρα άνω του 10%, με 16,4%: Ρωσία 0,7%.

Ο Λένιν έγραψε «Ο ιμπεριαλισμός είναι η εποχή του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και των μονοπωλίων»… «Στην οποία η εξαγωγή του κεφαλαίου έχει αποκτήσει έντονη σημασία».10 Στον τομέα της εξαγωγής χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου για παραγωγικούς σκοπούς από ρωσικές πολυεθνικές, η Ρωσία είναι ένας πολύ δευτερεύων παίκτης.

4. Ρωσικό Παγκόσμιο Στρατιωτικό Βάρος

Ο Λένιν τέλος αναφέρεται στην «(5) εδαφική διαίρεση όλου του κόσμου μεταξύ των μεγαλύτερων καπιταλιστικώς δυνάμεων». Θεμελιώδης για την κυριαρχία των ιμπεριαλιστικών χωρών στις παγκόσμιες οικονομικές δομές είναι ο ρόλος τους στην αστυνόμευση και τη διατήρηση της παγκόσμιας τάξης που μας επιβάλλουν. Οι κορυφαίες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έχουν σημαντικές βιομηχανίες όπλων και συμμετέχουν ως πωλητές στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων.

Ρωσικές στρατιωτικές εξαγωγές

Μόνο σε στρατιωτικό βάρος η Ρωσία δείχνει τη δύναμή της, αλλά αυτό από μόνο του δεν την κάνει ιμπεριαλιστική σύμφωνα με τον Λένιν. Ούτε κάνει τη Ρωσία ιμπεριαλιστική ακόμη και με τον προκαπιταλιστικό ιμπεριαλιστικό τρόπο της αρχαίας Ρώμης, που απαιτούσε στρατιωτική επέκταση και δουλεία σκλάβων. Ενώ η σημαντική στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας, ειδικά το πυρηνικό της οπλοστάσιο, δυσκολεύει τους ιμπεριαλιστές να πιέσουν, η Ρωσία δεν εισβάλλει και δεν βομβαρδίζει χώρες σε όλο τον κόσμο όπως κάνουν οι ΗΠΑ ή ακόμα και όπως κάνουν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δεύτερης κατηγορίας όπως η Βρετανία και η Γαλλία.

Επιπλέον, σε αντίθεση με αυτές τις άλλες αυτοκρατορικές στρατιωτικές δυνάμεις, η καπιταλιστική Ρωσία δεν ανέπτυξε τη δική της, αλλά κληρονόμησε τη στρατιωτική της δύναμη και τις βιομηχανίες εξοπλισμών από την ΕΣΣΔ. Η Ρωσία είναι επίσης μοναδική στο ότι είναι η μόνη χώρα του πρώην σοσιαλιστικού σοβιετικού μπλοκ που συνεχίζει να περικυκλώνεται και να απειλείται με στρατιωτική επίθεση από την ιμπεριαλιστική Δύση.

Ωστόσο, η Ρωσία είναι κορυφαίος παγκόσμιος εξαγωγέας όπλων. Κανένας κλάδος της ρωσικής βιομηχανίας δεν είναι ανταγωνιστικός στη διεθνή αγορά εκτός από τη βιομηχανία εξοπλισμών. Οι παγκόσμιες εξαγωγές όπλων το 2016 ανήλθαν συνολικά σε 32,262 δισεκατομμύρια δολάρια και 31,106 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017. Το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης αναφέρει τις εξαγωγές όπλων της Ρωσίας σε 6,148 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017, από 6,937 δισεκατομμύρια δολάρια το 2016. Ο νούμερο ένα εξαγωγέας όπλων στον κόσμο είναι οι ΗΠΑ, με 10,304 δισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις όπλων το 2016 και 12,394 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017. Οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 34% των παγκόσμιων στρατιωτικών πωλήσεων και η Ρωσία το 22%.

Οι εξαγωγές όπλων των ΗΠΑ είναι ελαφρώς υπερδιπλάσιες από αυτές της Ρωσίας. Εδώ, η Ρωσία υστερεί: ενώ οι εξαγωγές όπλων των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 25% το 2013-17 σε σύγκριση με την περίοδο 2008-12, οι εξαγωγές της Ρωσίας μειώθηκαν κατά 7,1% την ίδια περίοδο.

Ρωσικές εταιρείες μεταξύ των παραγωγών όπλων

Σύμφωνα με το SIPRI, οι 100 κορυφαίοι παραγωγοί όπλων στον κόσμο πραγματοποίησαν 398,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις και στρατιωτική εξυπηρέτηση το 2017. (Το Defence News δίνει κάπως διαφορετικά στοιχεία). Το μισό από αυτό το ποσό πήγε στους 10 κορυφαίους παραγωγούς, πέντε εκ των οποίων είναι αμερικανικές εταιρείες, ενώ ένας είναι Ρώσος. Από τις 100 κορυφαίες, οι 42 είναι αμερικανικές εταιρείες, ενώ οι 10 είναι ρωσικές.

Ρωσικές Εξωτερικές Στρατιωτικές Βάσεις και Στρατιωτικός Προϋπολογισμός

Η Ρωσία έχει 15 στρατιωτικές βάσεις σε 9 ξένες χώρες. Μόνο δύο από αυτά βρίσκονται εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, στο Βιετνάμ και τη Συρία. Η Κίνα έχει μια βάση εκτός Κίνας, στο Τζιμπουτί. Οι ΗΠΑ έχουν πάνω από 800 ξένες βάσεις.

Σε σύγκριση με τον στρατιωτικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, τον οποίο το SIPRI έθεσε στα 610 δισεκατομμύρια δολάρια, μόνο η αύξηση του προϋπολογισμού του Πενταγώνου φέτος είναι μεγαλύτερη από το σύνολο του ρωσικού στρατιωτικού προϋπολογισμού, ο οποίος ήταν 66 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017, τέταρτος μετά την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία.

Ρωσικές επεμβάσεις σε άλλες χώρες

Η Ρωσία έχει παρέμβει σε άλλες χώρες (Γιουγκοσλαβία, Γεωργία, Ουκρανία, Συρία) αλλά όχι με τον τρόπο ιμπεριαλιστικών χωρών, οι οποίες έχουν κίνητρο να αρπάξουν τους φυσικούς πόρους και τον πλούτο. Ούτε η ρωσική επέμβαση είναι σχεδόν στην κλίμακα ακόμη και δευτερευουσών αυτοκρατορικών δυνάμεων όπως η Γαλλία ή η Βρετανία. Ούτε η Ρωσία έχει σχεδιάσει πραξικοπήματα σε άλλες χώρες όπως κάνουν συνεχώς οι ιμπεριαλιστικές χώρες.

Η Ρωσία παρενέβη σε μια πολύ περιορισμένη επέμβαση στην πρώην Γιουγκοσλαβία στα μέσα της δεκαετίας του 1990, κατά του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία πολέμησε με τη Γεωργία για τη φιλορωσική Νότια Οσετία το 2008, την οποία υποστήριζαν οι Η.Π.Α.

Η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι άμεσο αποτέλεσμα της μηχανικής των ΗΠΑ για ένα δεξιό αντι-ρωσικό πραξικόπημα το 2014. Ο λαός στην ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, η οποία είναι κυρίως ρωσόφωνη, ξεσηκώθηκε ζητώντας πολιτική και οικονομική αυτονομία. Ενώ εκείνοι στην ανατολική Ουκρανία υποστηρίζονται από τη Ρωσία, η Μόσχα δεν έχει δείξει κανένα ενδιαφέρον να απορροφήσει την ανατολική Ουκρανία όπως έκανε με την Κριμαία μετά το δημοψήφισμα εκεί.

Η άμεση στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας το 2015 στον πόλεμο της Συρίας είναι παρόμοια με αυτή στην Ουκρανία: για να αποκρούσει τη συνέχιση της αλλαγής καθεστώτος ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και την περικύκλωση της χώρας τους. Η Ρωσία προσκλήθηκε από τη συριακή κυβέρνηση για να βοηθήσει στην ήττα ανταρτικών ομάδων που οπλίζονται και χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ, τις χώρες του ΝΑΤΟ και τη Σαουδική Αραβία.

Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γαλλία, σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις η Ρωσία δεν έχει παρέμβει στρατιωτικά για να ανατρέψει μια κυβέρνηση προκειμένου να προστατεύσει τα ξένα οικονομικά της συμφέροντα.

Η αυξανόμενη περικύκλωση της Ρωσίας από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι η συνέχεια της προηγούμενης πολιτικής τους για την υποταγή και την επανεποικισμό της Σοβιετικής Ένωσης. Πηγή: Οργανισμός Βορειοατλαντικής Συνθήκης (ΝΑΤΟ).

5. Ρωσία και ιμπεριαλισμός σήμερα

Αναφερόμενος στη δήλωση του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό, η Ρωσία δεν είναι παίκτης στην κυριαρχία των μονοπωλίων και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, ούτε η εξαγωγή κεφαλαίου παίζει σημαντικό ρόλο (εκτός από την αρνητική επίδραση της συνεχιζόμενης φυγής κεφαλαίων), ούτε τα ρωσικά τραστ παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαίρεση των παγκόσμιων πόρων.

Η Ρωσία μπορεί να καταταχθεί ως ένα από τα πιο ισχυρά κράτη του κόσμου μόνο με βάση τη στρατιωτική της ισχύ. Οικονομικά μοιράζεται τα χαρακτηριστικά όχι ενός προηγμένου καπιταλιστικού κράτους, αλλά ενός κράτους στην καπιταλιστική ημιπεριφέρεια. Παίζει πολύ λίγο ρόλο στην βασική ιμπεριαλιστική δραστηριότητα: την εξαγωγή κεφαλαίου στην περιφέρεια και την εξαγωγή κέρδους από την εργασία και τους πόρους των αναπτυσσόμενων χωρών. Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο της Ρωσίας είναι μικρό, οι εξαγωγές της κυρίως πρώτες ύλες, η βιομηχανία της αδύναμη, οι πολυεθνικές της εταιρείες ήσσονος σημασίας, η οικονομία της μαστίζεται από χαμηλή παραγωγικότητα εργασίας.

Ο ιμπεριαλισμός εξακολουθεί να είναι ο κύριος κίνδυνος για τη ζωή και την ευημερία των λαών του κόσμου. Τα προβλήματά μας, τα προβλήματα της ανθρωπότητας, έχουν τις ρίζες τους στην ιμπεριαλιστική κυριαρχία των εθνών και των ζωών μας. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει την κυριαρχία του ιμπεριαλιστικού αφεντικού των ΗΠΑ και των δευτερευουσών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην τροχιά του: Δυτική Ευρώπη, Ιαπωνία, Καναδάς και Αυστραλία. Η Ρωσία, ενώ είναι μια καπιταλιστική χώρα, που εκφοβίζεται από τις ΗΠΑ λόγω της ανεξαρτησίας της (όπως η Βενεζουέλα, το Ιράν, η Λιβύη του Καντάφι, η Νικαράγουα) δεν είναι μέρος οποιασδήποτε ιμπεριαλιστικής κλίκας που μας απειλεί. Μάλλον οι παγκόσμιες δυνάμεις της Ρωσίας και της Κίνας διαπιστώνουν ότι πρέπει να ανταποκριθούν στις προσπάθειες του ιμπεριαλισμού να τις υποτάξει. Ευτυχώς, η ασυνεπής αντίστασή τους προσφέρει όντως ανοίγματα σε άλλους λαούς και χώρες να διεκδικήσουν τη δική τους εθνική κυριαρχία.

Σημειώσεις

1. Ο Stephen Cohen έγραψε στο The Failed Crusade ότι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ξεκίνησε η πιο κατακλυσμική οικονομική κατάρρευση σε καιρό ειρήνης μιας βιομηχανικής χώρας στην ιστορία. Η καπιταλιστική παλινόρθωση έφερε μαζική εξαθλίωση και ανεργία, άγρια ​​άκρα ανισότητας, ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα, επιθετικό αντισημιτισμό και εθνοτική βία, σε συνδυασμό με νομιμοποιημένο γκανγκστερισμό και ραγδαία λεηλασία της δημόσιας περιουσίας. Μέχρι το 1998 οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά 80%, οι πραγματικοί μισθοί στο μισό και τα κοπάδια κρέατος και γαλακτοκομικών κατά 75%. Όσοι ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες είχαν αυξηθεί από 14 εκατομμύρια το 1989 σε 147 εκατομμύρια. Αυτό είχε δημιουργήσει περισσότερα ορφανά από 20 και πλέον εκατομμύρια θύματα πολέμου στη Ρωσία, επανεμφανίστηκαν επιδημίες χολέρας και τύφου, εκατομμύρια παιδιά υπέφεραν από υποσιτισμό και το προσδόκιμο ζωής των ενηλίκων μειώθηκε. Ο Φιντέλ Κάστρο μίλησε για τη σκανδαλώδη λεηλασία της μετασοβιετικής Ρωσίας στην τελευταίο μέρος μιας ομιλίας του 1998.
2. Λένιν: The Impending Catastrophe and How to Combat It, Συλλογή, Τόμος 25, σελ. 339.
3. Λένιν: Ο Ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, CW 22, σελ.191.
4.  Λένιν: Ιμπεριαλισμός, CW 22, σελ.266-267.
5. Δύο χρήσιμα άρθρα για τη συγγραφή αυτού είναι: Renfrey Clarke και Roger Annis, «The Myth of ‘Russian Imperialism’» και Sam Williams, «Is Russia Imperialist?»
6. Οι λεπτομερείς πληροφορίες της Ρωσίας στις σελ. 248-249 της έκθεσης.
7. World Bank Group, “Modest Growth Ahead,” Russia Economic Report 39, Μάιο 2018.
8. Ορισμός: Οι εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας είναι προϊόντα με υψηλή ένταση (R&D), όπως η αεροδιαστημική, οι υπολογιστές, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα επιστημονικά όργανα και τα ηλεκτρικά μηχανήματα.
9. Αυτές οι πληροφορίες για τη φυγή ρωσικών κεφαλαίων και τα ξένα περιουσιακά στοιχεία είναι απολύτως συνεπείς με τα δεδομένα μιας προηγούμενης μελέτης για τις ρωσικές παγκόσμιες επενδύσεις, που χρησιμοποιήθηκε, ειρωνικά, για να ισχυριστεί ότι η Ρωσία είναι ιμπεριαλιστική.
10. Λένιν: Ιμπεριαλισμός, CW 22, σελ. 297, 267.

Ανάρτηση από: https://omilos.ilhs.gr/