Ο Ρήγας Φεραίος στα μέρη της Εύβοιας, έργο Νίκου Εγγονόπουλου.
Του Γιώργου Τασιόπουλου
Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους γενναίους, τους δυνατούς,
Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία, τα δυνατά,
Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή, γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι, κι’ οι κλάδοι ελιάς, και τα φανάρια…
Μ’ ένα σκοπό του ταξειδιού: π ρ ο ς τ’ ά σ τ ρ α.
Γι’ αυτούς θα πω τα λόγια τα ωραία, που μου τα υπαγόρευσε η Έμπνευσις,
Καθώς εφώλιασε μέσα στα βάθια του μυαλού μου όλο συγκίνηση
Για τις μορφές, τις αυστηρές και τις υπέροχες, του Οδυσσέα Ανδρούτσου και του Σίμωνος Μπολιβάρ.
Νίκος Εγγονόπουλος : Για τους ελεύθερους
Φαίνεται, σε δύσκολους καιρούς για την πατρίδα μας, να νοσούμε ευρέως από το σύνδρομο των λωτοφάγων.
Οι Λωτοφάγοι ήταν μυθικός λαός της ελληνικής μυθολογίας. Ευρύτατα διαδεδομένο στη λωτοφαγίτιδα νήσο, ήταν το φυτό λωτός. Τα άνθη και οι καρποί του λωτού ήταν η κύρια τροφή των κατοίκων αυτού του νησιού και θεωρούντο σαν ναρκωτικά που προκαλούσαν ειρηνική απάθεια. Τον καρπό αυτό πρόσφεραν στους ταξιδιώτες επισκέπτες τους οι οποίοι στη συνέχεια έχαναν την επιθυμία της επιστροφής στη πατρίδα τους ή τη συνέχιση του ταξιδιού τους.
Τρεις παράγραφοι το «Μήνυμα του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κωνσταντίνου Γαβρόγλου για τον εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου».
Στην πρώτη παράγραφο γράφει:
«...όπου στην Ευρώπη και στον κόσμο κυριαρχούσαν απολυταρχικά καθεστώτα, όπως η Οθωμανική αυτοκρατορία...»
Όμως κύριε Υπουργέ, η απολυταρχία αναφέρεται ως όρος σε αυταρχικά καθεστώτα (ενός ανδρός αρχή), δικτατορικά, μοναρχικά, δεσποτικά, τυραννικά ως προς το πολίτευμα. Πράγματι, τέτοια ήταν στην Αυστροουγγαρία, τη Γαλλία, τη Ρωσία. Στην πατρίδα μας όμως, ο Οθωμανός ήταν κατακτητής για τετρακόσια χρόνια. Βιώσαμε τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς, και δεν το γράφετε!
Φυσικά δεν ξεχνάτε να μας θυμίσετε, ως οπαδός της αποδoμητικής (αναθεωρητικής) σχολής της ιστορίας, την ανιστόρητη εκδοχή της εθνογένεσης του ελληνισμού το 1821:
«Την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε την επέτειο της ελληνικής επανάστασης που σήμανε τη γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας»… «Τα σχολεία αυτά μεταλαμπάδευσαν τις ιδέες της ελευθερίας και της ισότητας, δίνοντας τον προσανατολισμό και το περιεχόμενο των οραμάτων βάσει των οποίων συγκροτήθηκε η εθνική μας συλλογικότητα».
Κράτος προτεκτοράτο μπορεί να φτιάξαμε το 1821, κύριε Υπουργέ, όσο για την ύπαρξη του έθνους μας ανατρέξτε στον Ρήγα, τον Κοσμά τον Αιτωλό, τον Λάμπρο Κατσώνη, τον Κατσαντώνη, τον Διονύσιο Φιλόσοφο.
Τονίζετε με ξύλινο λόγο, χωρίς συναίσθημα στο μήνυμά σας, ότι το σχολείο «οφείλει να διδάσκει στους μελλοντικούς πολίτες τέτοιας κομβικής σημασίας ιστορικά γεγονότα», όμως κανένα πρόσωπο, κανένα γεγονός, ούτε το όνομα του θύτη, του τυράννου ονομάζετε!!! Πουθενά η λέξη Τούρκος, Οθωμανός!!!
Όπως μετά την Επανάσταση, όταν οι ήρωές μας ήρθαν αντιμέτωποι με το σκληρό πρόσωπο των πολιτικών Κωλέττη και Μαυροκορδάτου, έτσι και σήμερα κι εσείς τους καταδικάζετε στη λήθη στο μήνυμά σας!
Η έξωση από το σπίτι της Μαντώς Μαυρογένους που της επέδωσε η Αστυνομία για "να απέλθη εις άλλον μέρος''.
Αμνημόνευτη η Μαντώ Μαυρογένους, που μετά από δική της προτροπή, ξεσήκωσε τους κατοίκους του νησιού εναντίον των Τούρκων, εξόπλισε πλοία από δικά της χρήματα και διέθεσε όλη την περιουσία της για τον αγώνα.
Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις της προς το κράτος για οικονομική ενίσχυση, η Μαντώ πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της φτωχή και ξεχασμένη. Το 1825 θα τη βρει να διαμένει στο Ναύπλιο σε ένα μισοερειπωμένο σπίτι και να εκποιεί και τα τελευταία ακίνητα της τεράστιας άλλοτε προσωπικής της περιουσίας στις Κυκλάδες για να συντηρηθεί.
Ξεχασμένος ο Νικήτας Σταματελόπουλος, γνωστός ως Νικηταράς, ο αγωνιστής που συνετέλεσε στην υποχώρηση του Δράμαλη και σύμφωνα με ιστορικές πηγές, έσπασε τρεις πάλες (σπαθί σαν δρεπάνι) με τη δύναμη με την οποία χτυπούσε, ενώ στο τέλος της μάχης, το χέρι του «μαρμάρωσε» και δεν μπορούσε να αφήσει την πάλα. Πέρασε από δίκη, φυλακίστηκε, κατέληξε τυφλός και πάμπτωχος να επαιτεί - με επίσημη «άδεια επαιτείας» - κάθε Παρασκευή, στο σημείο όπου βρίσκεται η εκκλησία της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά (τότε δεν είχε ακόμη ανεγερθεί).
Επικηρυγμένος ακόμη και σήμερα ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, που παραλίγο να χάσει τη ζωή του από Γάλλο φρουρό στην υποδοχή του Όθωνα στ’ Ανάπλι. Του δόθηκε άδεια τελικά να εισέλθει, αλλά συνοδευόμενος από αξιωματικούς και χωρίς να φέρει όπλα!
Όμως, αν για εμάς τους νεοέλληνες είναι κοπιαστικό να μελετήσουμε τα απομνημονεύματα των αγωνιστών του ΄21 για να ενημερωθούμε για το όραμα, τις συνθήκες, τα γεγονότα της επανάστασης, θα μπορούσαμε με μια απλή περιήγηση στην πινακοθήκη των ζωγράφων που αποτύπωσαν με τον χρωστήρα τους την εποχή του ξεσηκωμού, να προσεγγίσουμε το πραγματικό μήνυμα του ΄21.
Ο Θεόδωρος Π. Βρυζάκης ήταν ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα. Γεννημένος στη Θήβα το 1814 ή το 1817, έζησε τα σκληρά χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα μέχρι την ίδρυση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ήταν μόλις τριών ή επτά ετών όταν είδε τους Τούρκους να συλλαμβάνουν τον πατέρα του, Πέτρο Βρυζάκη, και να τον οδηγούν στην αγχόνη τον πρώτο καιρό του αγώνα.
Το 1982, όταν το Μέγαρο Μαξίμου ορίστηκε ως έδρα του πρωθυπουργικού γραφείου, ο Ανδρέας Παπανδρέου τοποθέτησε στον τοίχο πίσω ακριβώς από την πολυθρόνα του πρωθυπουργού ένα έργο του Βρυζάκη, τον πίνακα « Η Ελλάς Ευγνωμονούσα»
Η Ελλάς ευγνωμονούσα,1858 – Θεόδωρος Βρυζάκης (1819 -1878). Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Παράρτημα Ναυπλίου.
Στο έργο αυτό που φιλοτέχνησε ο Βρυζάκης το 1858, απεικονίζεται η απελευθερωμένη Ελλάδα ως αρχαία κόρη, πάνω σ’ ένα σύννεφο που την κρατά υπερυψωμένη και κυρίαρχη στο κέντρο του πίνακα. Φορά δάφνινο στεφάνι στα ξέπλεκα μαλλιά της, και πατά στις σπασμένες αλυσίδες των δεσμών της. Έχει τα χέρια της απλωμένα δεξιά και αριστερά, σε μία συμβολική κίνηση εναγκαλισμού αλλά και προστασίας πλέον όλων όσοι με θυσίες και αγώνες συνετέλεσαν στην απελευθέρωσή της, όλων όσοι εξακολουθούν να διαθέτουν τις περιουσίες τους για την ανασυγκρότησή της, όπως υποδηλώνει ο σωρός των νομισμάτων που της προσφέρεται.
Γύρω της συνωστίζονται οι γνώριμοι πρωτεργάτες της Επανάστασης, οι πρόδρομοι Ρήγας Φεραίος, Αδαμάντιος Κοραής, Αλέξανδρος Υψηλάντης, Μιχαήλ Σούτζος, οι γενναίοι αγωνιστές Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος, οι ήρωες των ναυτικών αγώνων Κωνσταντίνος Κανάρης, Ανδρέας Μιαούλης, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα.
Ο Βρυζάκης, εκφράζοντας τα συναισθήματα των Ελλήνων που αισθάνονταν την ανάγκη να τιμήσουν όσους θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία, φιλοτεχνεί την αλληγορική αυτή σύνθεση, η οποία φέρνει κοντά τους έναν κόσμο ηρωικό και ανακαλεί στη μνήμη τους την εποχή των αγώνων, που ο απόηχος τους είναι ακόμα ζωντανός και καθορίζει από πολλές απόψεις τη ζωή τους. Η εικόνα ενεργεί συγκινησιακά και προβάλλει ένα ζήτημα ηθικής στάσης, την αναγνώριση της αρετής, την απόδοση τιμής, αλλά και τη συνειδητοποίηση της υποχρέωσης για μίμηση και συνέχεια.
Σήμερα φυσικά, δεν υπάρχει κάποιος λόγος έκφρασης ευγνωμοσύνης και ο πίνακας αποκαθηλώθηκε.
Η Έξοδος του Μεσολογγίου (Θεόδωρος Βρυζάκης, 1853)
Ο σημαντικός αυτός πίνακας απομνημονεύει ένα από τα πιο τραγικά και τα πιο ξακουστά επεισόδια του Αγώνα, την ηρωική έξοδο των κατοίκων της πόλης του Μεσολογγίου τη νύχτα της 10ης Απριλίου 1826.
Οι Έλληνες πίστευαν ότι στο δίκαιο αγώνα τους είχαν την ευλογία του Χριστού.
Κάτω από έναν τεράστιο θόλο επάνω στον ουρανό παρουσιάζεται ο Παντοκράτορας γαλήνιος, με τα χέρια υψωμένα σαν μια μεγάλη αγκαλιά, να ευλογεί τους αγωνιστές, ενώ ένα πλήθος από αγγέλους κρατά δάφνινα στεφάνια και φύλλα φοίνικος για να τους στεφανώσει. Στην παράσταση ο ουράνιος χώρος ενώνεται με τον γήινο, όπου τελείται η σύγκρουση. Οι άγγελοι κατεβαίνουν από τον ουρανό και απέχουν ελάχιστα από το πεδίο της μάχης. Τα όπλα και τα σπαθιά των πολεμιστών λίγο ακόμη και θα τους αγγίξουν
Στο επίγειο τμήμα της σύνθεσης, πάνω σε μια ξύλινη γέφυρα, οι αγωνιστές ορμούν έξω από την πύλη του τείχους κραδαίνοντας τα σπαθιά τους. Ένας από αυτούς υψώνει με το αριστερό του χέρι την ελληνική σημαία με το σταυρό στο κοντάρι. Μερικοί έχουν κιόλας πληγωθεί. Ακολουθούν τα γυναικόπαιδα. Μητέρες με παιδιά έχουν πέσει στο χαντάκι. Κάποιοι είναι ήδη νεκροί, άλλοι χαροπαλεύουν. Οι Τούρκοι πάνοπλοι περιμένουν τους ηρωικούς αγωνιστές. Μερικοί ανεβαίνουν στα τείχη, σκαρφαλώνοντας πάνω σε μια σκάλα. Επικρατούν ταραχή, ένταση και μεγάλη δραματικότητα. Είναι σαν να ακούμε την κλαγγή των όπλων και τις κραυγές των πληγωμένων. Επικρατεί μια καφετιά και χρυσή τονικότητα, με κύρια χρώματα το μαύρο, το λευκό και το κόκκινο.
Τα ίδια χρώματα με την τρίχρωμη σημαία του Ρήγα Φεραίου. Το μαύρο χρώμα που συμβολίζει τον, υπέρ πατρίδας και ελευθερίας, θάνατο, το λευκό χρώμα που συμβολίζει την αθωότητα και το κόκκινο που συμβολίζει το αυτεξούσιο του Ελληνικού λαού ή κατά άλλους την αυτοκρατορική πορφύρα, την οποία και χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας ως ένδυμα πολέμου, το οποίο και έχει την ιδιότητα να καλύπτει το αίμα που τρέχει από τις πληγές.
Καθόλου τυχαίο γεγονός η ελληνική επανάσταση, αγαπητοί επώνυμοι και "ανώνυμοι" συμπατριώτες. Ήλθε ύστερα από άλλες μικρότερες επαναστάσεις, τοπικές εξεγέρσεις και αδιάκοπη ανταρσία επάνω στα βουνά εναντίον του Οθωμανού δυνάστη και ύστερα από μακρότατη ιδεολογική προετοιμασία του έθνους, του ίδιου αρχαίου έθνους των Ελλήνων, και υπήρξε ένας ιδιαίτερος σταθμός, ένα ΜΕΓΑ γεγονός της ελληνικής ιστορίας γιατί επέτυχε την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, και έτσι την παρουσία της Ελλάδας, ύστερα από έκλειψη αιώνων, στον πολιτικό χάρτη του Κόσμου, όπως έγραψε ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος.
- Μήνυμα Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Κωνσταντίνου Γαβρόγλου για τον εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου
- Μήνυμα του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Κώστα Χαμπιαούρη για την Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821
http://enimerosi.moec.gov.cy/archeia/1/ypp7255a
Ανάρτηση από: https://geromorias.blogspot.gr
