Του Αχιλλέα Ομήρου
Στην πρόσφατη συνάντηση των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, στην οποία πήρε μέρος ως «παρατηρητής», δεν έχασε την ευκαιρία να συμβουλεύσει τις «παλιοσειρές» του ευρωπαϊκού σοσιαλισμού, για το τι πρέπει όλοι μαζί να κάνουν προκείμενου η Ευρωπαϊκή Αριστερά – και η Ευρώπη φυσικά – να βγούνε από το στρατηγικό τους αδιέξοδο. Δεν αρκέστηκε δηλαδή μόνο στις τέσσερις προτάσεις που υπέβαλε και για τις οποίες καμάρωσε ιδιαίτερα.
Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργός της χώρας κ. Αλ. Τσίπρας από καιρό έχει αλλάξει στάση απέναντι στην ΕΕ (την Ευρώπη) και τους ηγέτες του «Διευθυντηρίου» της: την κ. Μέρκελ και τον κ. Σόϊμπλε, τον κ. Ολαντ (κάποτε Ολαντρέου), τους κ.κ. Γιούγκερ και Σούλτς και γενικότερα απέναντι στους «θεσμούς» του ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, που φροντίζουν για την εκμετάλλευση, λαών, κυβερνήσεων και κρατών/ χωρών.
Δεν είναι πια οι εναγκαλισμοί, τα χαμογέλα, οι συχνές τηλεφωνικές επικοινωνίες του, οι συμβουλές που δέχεται, η όλη φιλική στάση απέναντι τους η απουσία κάθε κριτικής προς τους «λύκους» της Ευρώπης. Είναι η πλήρης αποδοχή των ιδεολογημάτων που ωραιοποιούν την αποικιοκρατική/ ιμπεριαλιστική ιστορία της. Ξαφνικά η Ευρώπη έγινε η κοιτίδα μόνο του διαφωτισμού, του ορθολογισμού, του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των δημοκρατικών αξιών κλπ κλπ. Ότι σε αυτή την Ήπειρο – την «Σκοτεινή» ,όπως μας την παρουσίασε ο άγγλος ιστορικός Mark Mazower– γεννήθηκε η αποικιοκρατία και ο ιμπεριαλισμός, ο φασισμός και ναζισμός, ο ρατσισμός, και ό,τι αντιδραστικό έχουμε γνωρίσει, ότι από αυτή την Ήπειρο ξεκίνησαν οι δύο καταστρεπτικοί παγκόσμιοι πόλεμοι, αυτά όλα μένουν ασχολίαστα. Η Ευρώπη κινείται μέσα στο απόλυτο ιστορικό κενό. Ο κ. Τσίπρας άλλωστε αρέσκεται όλα να τα βλέπει να κινούνται σε ένα «κενό». Δεν υπάρχουν πια καπιταλισμός, ιμπεριαλισμός, εκμετάλλευση λαών, ευρωπαϊκός Βορράς και Νότος. Το μόνο που δέχεται ότι υπάρχει είναι ο νεοφιλελευθερισμός και η λιτότητα, το χρέος, το «στρατηγικό αδιέξοδο» της Ευρώπης και της αριστεράς της. Αλλά γιατί όλα αυτά, που οφείλονται, δεν μας έχει πει μέχρι σήμερα απολύτως τίποτα. Έχει φροντίσει μάλιστα να ξεχάσει ακόμα και όποιους σχετικούς υπαινιγμούς για τις αιτίες όλων αυτών, αναφέρονται στα υλικά – τις αποφάσεις – των πρώτων συνεδρίων του ΣΥΡΙΖΑ.
«Χρειαζόμαστε (τους είπε) επειγόντως ένα νέο όραμα για την Ευρώπη, μια νέα στρατηγική των προοδευτικών δυνάμεων, και την προώθηση μιας ατζέντας εναλλακτικής προς τη συντηρητική και νεοφιλελεύθερη, η οποία ευθύνεται για την κρίση. Μια νέα πολιτική ατζέντα για την εργασία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Χρειαζόμαστε, όμως, και μια πολιτική αποτίμηση της μέχρι σήμερα πορείας της σοσιαλδημοκρατίας: η συνεργασία της με τις συντηρητικές δυνάμεις σε κυβερνητικό επίπεδο έβλαψε και τη σοσιαλδημοκρατία και την Ευρώπη».
Ποιο ήταν το παλιό όραμα, των σοσιαλιστών, για την Ευρώπη; Αρχή-αρχή ήτανε ο σοσιαλισμός – δηλαδή η σοσιαλιστική Ευρώπη. Ένας σοσιαλισμός βέβαια που θα ανέτρεπε τον καπιταλισμό. Σταδιακά, όπως ξέρουμε – και πρέπει να το ξέρει και ο κ. Τσίπρας ή τουλάχιστον να το έχει ακούσει – ο ευρωπαϊκός σοσιαλισμός οδηγήθηκε σε μια πλήρη ρήξη με τις επαναστατικές παραδόσεις του ευρωπαϊκού εργατικού με αποκορύφωμα την στάση του πριν και κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όχι μόνο συνεργάστηκαν πολλοί από τους κορυφαίους ευρωπαίους σοσιαλιστές με αστικές κυβερνήσεις αλλά ανοικτά προσχώρησαν στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Ο σοσιαλσωβινισμός και σοσιαλ-πατριωτισμός υπήρξανε κύρια ιδεολογικά οχήματα αυτής της προσχώρησης. Οι διαμάχες μέσα στην σοσιαλιστική «οικογένεια» και η σταδιακή διάσπαση της είναι μάλλον γνωστές.
Ο ρόλος του Λένιν και των μπολσεβίκων στην οργάνωση της αντίστασης του εργατικού/ σοσιαλιστικού κινήματος σε αυτήν τη «νέα» πορεία των σοσιαλιστών, όπως και των άλλων ηγετών της σοσιαλιστικής «αριστεράς»: Ρόζα Λούξεμπουργκ, Κ Λήμπνεχτ κλπ, Γκράμσι, Μπορτνίγκα κ.α. στην Γαλλία και άλλες χώρες, διαχωρίζουν την θέση και την δράση τους από το υπόλοιπο ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό κίνημα. Πλεχανωφ, Καούτσκι, Χιλφέρτινγκ και άλλοι από τη μια μεριά και μπολσεβίκοι, Τρότσκι, Ρόζα, Λήμπνεχτ και «Σπάρτακος»από την άλλη, μαζί με τους Ιταλούς και λοιπούς ευρωπαίους αριστερούς σοσιαλιστές και επαναστάτες από την άλλη.
Μέσα στις φωτιές του πολέμου και χάρη σε αυτές η διάσπαση βαθαίνει και οριστικοποιείται και οργανωτικά με την οργάνωση όλων αυτών σε χωριστά κόμματα – κομμουνιστικά τώρα πια – την ίδρυση της Διεθνούς και φυσικά την Μεγάλη Ρωσική Επανάσταση, την αποτυχημένη εξέγερση στην Γερμανία, την βραχύβια Ουγγρική Επανάσταση, τις εξεγέρσεις στην Ιταλία κλπ κλπ.
Το εργατικό / σοσιαλιστικό κίνημα στην Ευρώπη διασπάται πια, οριστικά και αμετάκλητα. Και η διάσπαση αυτή συνδέεται βέβαια με τους στρατηγικούς σκοπούς και στόχους του. Το συμβιβασμένο με τον καπιταλισμό/ ιμπεριαλισμό τμήμα του, αυτό που θα αποτελέσει πια τον κορμό του ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού/ σοσιαλδημοκρατικού εργατικού κινήματος από τη μια και το επαναστατικό, αντικαπιταλιστικό και αντι-ιμπεριαλιστικό από την άλλη, το κομμουνιστικό, με βάση και αναφορά του στην Σοβιετική Ένωση.
Η πολιτική και οργανωτική διάσπαση συνδέθηκε και με την διάσπαση σε επίπεδο θεωρίας. Η ρεφορμιστική αριστερά σιγά-σιγά αλλά σταθερά αποστασιοποιήθηκε από τον μαρξισμό μέχρι που ανοιχτά πια τον εγκατέλειψε. Το πρώτο και μεγαλύτερο κάποτε σοσιαλιστικό κόμμα της Ευρώπης, το SPD(το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας) στο Συνέδριο του στο Μπάντ Γκόντενσμπεργκ αποκήρυξε επίσημα τον μαρξισμό και «μεταβλήθηκε σε ένα αυτοαποκαλούμενο «λαϊκό κόμμα», το οποίο πρόσφερε ένα (κοινωνικο-φιλελεύθερο) πλαίσιο συλλογής για ενσωμάτωση, συντονισμό και εκπροσώπηση των συμφερόντων όλων των στρωμάτων του πληθυσμού, μέχρι που εμφάνισε στοιχεία ενός (συντηρητικού) «κόμματος ολόκληρου του λαού», που επιδιώκει συμβιβασμό, κοινότητα συμφερόντων και αρμονία»[1]. Αυτή υπήρξε και η προγραμματική σταθερά όλων των σοσιαλιστικών κομμάτων. Έπαψαν πια να προσδιορίζονται αυστηρά ως κόμματα της εργατικής τάξης. Το ίδιο μοτίβο ακολούθησε αργότερα και η ηγεσία του Κ.Κ. της Σοβιετικής Ένωσης, όταν και αυτή ενστερνίστηκε την «θεωρία» του «κόμματος όλου του λαού»[2]
Ένα πρώτο λοιπόν μέγα ζήτημα είναι αν η Ευρωπαϊκή Αριστερά, των «προοδευτικών, αριστερών, σοσιαλιστικών κυβερνήσεων από όλη την Ευρώπη», τους συνομίλησε και στους οποίους απευθύνθηκε ο κ. Τσίπρας, θα εξακολουθήσει να είναι μια αριστερά αυτών των προδιαγραφών, όπως τις όρισε η γερμανική σοσιαλδημοκρατία και αποδέχτηκε όλη η ευρωπαϊκή ρεφορμιστική αριστερά ή όχι. Που σημαίνει αν ο ίδιος και οι άλλοι συνομιλητές του – κι αυτούς που ονειρεύεται να αποτελέσουν το Forum του διαλόγου – προβληματίζονται αν τελικά αυτή η θεωρητική/πολιτική επιλογή της σοσιαλδημοκρατίας είναι που έχει οδηγήσει στο στρατηγικό αδιέξοδο την ευρωπαϊκή αριστερά και συνακόλουθα την Ευρώπη. Εδώ περιλαμβάνεται και η«πολιτική αποτίμηση της μέχρι σήμερα πορείας της σοσιαλδημοκρατίας». Ο κ. Τσίπρας μάλλον δεν έχει καταλάβει ότι με την πρόταση του αυτή βγάζει από το μπαούλο όλους τους παλιούς σκελετούς του σοσιαλιστικού / κομμουνιστικού κινήματος. Αλλά είναι ακριβώς αυτοί που είτε ο ίδιος δεν γνωρίζει καλά είτε όχι, δεν θέλει να το συζητήσει στο ίδιο του το κόμμα. Ο προσυνεδριακός διάλογος που διεξάγεται από τις σελίδες της ΑΥΓΗΣ, επιπέδου νηπιαγωγείου έως 5η δημοτικού, άλλωστε πείθει ότι ούτε ολόκληρο το κόμμα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός τέτοιου Forum, όπως αυτό που πρότεινε ο πρόεδρος τους, προκειμένου να συζητηθούν οι «εναλλακτικές απαντήσεις στα κρίσιμα ζητήματα για την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την έξοδο από την κρίση με κοινωνική δικαιοσύνη».
Ο κ. Τσίπρας ίσως πιστεύει ότι οι ευρωπαίοι μπαρουτοκαπνισμένοι στους μακροχρόνιους αγώνες τους ενάντια στην χειραφέτηση της εργατικής τάξης και των λαών γενικότερα, δεν έχουν διαπιστώσει ότι η Ευρώπη και το όραμα τους για αυτήν πάσχει. Ότι ταλανίζεται από αδιέξοδα. Λάθος. Στην «Διακήρυξη του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος» [Ρώμη την 1η Μαρτίου 2014], διαβάζουμε:
«Προς μια Νέα Ευρώπη
Πιστεύουμε βαθιά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αλλάξει. Στις Εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 25 Μαΐου 2014, η ψήφος σου θα μας δώσει την ευκαιρία να σου φτιάξουμε την Ευρώπη που αξίζεις. Μία Ευρώπη που προοδεύει, μία Ευρώπη που προστατεύει, μία Ευρώπη που δημιουργεί. Η πολιτική οικογένεια των Σοσιαλιστών, με κόμματα και από τις 28 χώρες της ΕΕ, θα παλέψει για ένα ασφαλές μέλλον. Η δεξιά έχει δημιουργήσει μια Ευρώπη του φόβου και της λιτότητας. Κατά τη διάρκεια των 5 τελευταίων χρόνων, που κυριαρχούσε μια συντηρητική πλειοψηφία στην ΕΕ, εμείς παλέψαμε για μια ισχυρή, κοινωνικά δίκαιη και δημοκρατική Ευρώπη. Τώρα όμως ήρθε η ώρα να βγούμε μπροστά. Για να το κάνουμε αυτό χρειαζόμαστε τη δική σου υποστήριξη, τη δική σου βοήθεια, τη δική σου ψήφο».
Διαφωνεί σε κάτι από όλα αυτά ο κ. Τσίπρας και το κόμμα του; Δεν νομίζω. Αφού, με δικά του λόγια, τα ίδια λέει κι αυτός όπου βρεθεί και όπου σταθεί.
«Το πρόγραμμά μας για τα επόμενα 5 χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, μια παραγωγική οικονομία και την αίσθηση της κοινότητας και του σεβασμού προς τον άνθρωπο. Θέλουμε να βάλουμε τους πολίτες και τους ψηφοφόρους και πάλι στην πρώτη γραμμή και να δώσουμε ξανά ελπίδα στους νέους της Ευρώπης», συνεχίζει η Διακήρυξη. Διαφωνία; Καμιά. Για να προσθέσει αμέσως στην συνέχεια:
«Αυτόν τον Μάιο για πρώτη φορά θα έχεις λόγο στο ποιος κυβερνά την Ευρώπη. Με την ψήφο σου θα αποφασίσεις ποιος θα είναι ο νέος Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Για να αλλάξουμε την πλειοψηφία της Δεξιάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η μόνη ψήφος που θα παραγκωνίσει τους συντηρητικούς, είναι η ψήφος για τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές, Σοσιαλδημοκράτες, Εργατικούς, Προοδευτικούς και Δημοκράτες».
Νάτο το Forum που πρότεινε ο κ. Τσίπρας. Μόνο που τον Μάϊο του 2014 αυτός βρισκότανε απέναντι του. Και γι αυτό δικαιολογημένα εξανίσταται το ελληνικό τμήμα του «Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος» και ζητά την αποπομπή του[3].
Το «Ευρωπαϊκό Όραμα» του κ. Τσίπρα – αυτό που είναι και «όραμα» και του ΣΥΡΙΖΑ – και που στο συνέδριο θα συμφωνήσουν σε αυτό και όλοι οι άλλοι «ψιλο-διαφωνούντες» ως συνήθως – είναι το «όραμα» της Σοσιαλδημοκρατίας και των υψηλών εταίρων της [δηλαδή του μεγάλου κεφαλαίου, του ιμπεριαλισμού] χρόνια τώρα. Βέβαια η σοσιαλδημοκρατία θέλει κάθε φορά, για να διατηρεί την θέση της μέσα στο σύστημα, να διαφοροποιείται, να εκφράζει τάχα μου τα συμφέροντα των απλών ανθρώπων, του λαού, να παριστάνει έτσι την αριστερά. Υπάρχει λοιπόν κοινή βάση συνεννόησης μαζί της για τον κ. Τσίπρα.
Αμέσως διερωτήθηκαν παντού – στην Γερμανία, στη Γαλλία κλπ – μήπως ο κ. Τσίπρας γίνεται σοσιαλδημοκράτης. Το απέδωσαν δε σε λόγους τακτικής: ως σοσιαλδημοκράτης και ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικός, θα απορροφήσει το ΠΑΣΟΚ και έτσι θα εδραιωθεί στην εξουσία. Αλλά: πρώτον ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ ήτανε πάντοτε σοσιαλδημοκράτες. Δεν τον ξέρανε, δεν ήθελαν να το παραδεχτούνε. Αλλά αυτό ήτανε. Όπως και μια μεγάλη μερίδα της ελληνικής αριστεράς. Απλώς για λόγους καθαρά ελληνικής ιδιαιτερότητας δεν είχε αναπτυχθεί εδώ ένα καθαρά σοσιαλιστικό κόμμα. Η κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος κλπ καθυστέρησαν την εμφάνιση και αποκρυστάλλωση του. Παρόλο ότι το πρόγραμμα και η ιδεολογία της ΕΔΑ προς τα κει πήγαινε. Η Εθνική Δημοκρατική Αλλαγή ως πρόγραμμα ήτανε κάτι ανάλογο με το πρόγραμμα του Γοντενσμπεργκ. Εδώ, λόγω Εθνικής Αντίστασης, Εμφυλίου, μετεμφυλιακού κράτους κλπ υπήρχε ισχυρός δεσμός με την ΕΣΣΔ, και με τον μαρξισμό-λενινισμό. Ασχέτως αν απλώς τους αναμασάγανε και ελάχιστοι πίστευαν πραγματικά σε αυτούς. Η κατάρρευση του υπαρκτού και η άγρια καπιταλιστικοποίηση της Κίνας απελευθέρωσαν μεγάλο τμήμα της αριστεράς από αυτή την σύνδεση. Και ο μαρξισμός και ο λενινισμός μπήκαν σε αμφισβήτηση. Ο «μετα-μαρξισμός» έγινε κι εδώ της μόδας ανάμεσα και σε κύκλους που κανένας δεν το περίμενε. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας, επομένως, δεν έχουν κανένα εμπόδιο να προσχωρήσουν και επίσημα στην σοσιαλδημοκρατία. Μήπως δεν προσχώρησε το ΠΑΣΟΚ, που στα μικράτα του την καταδίκαζε; Ο Ανδρέας της είχε ασκήσει δριμύτατη κριτική, που ούτε ο Κύρκος δεν είχε κάνει.
Το ερώτημα είναι θα «σωθεί» με μια τέτοια προσχώρηση ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ; Η απάντηση θα εξαρτηθεί από το αν τελικώς διασωθούν και οι άλλοι σοσιαλιστές / σοσιαλδημοκράτες στην Ευρώπη. Η κρίση του κεφαλαιοκρατικού/ ιμπεριαλιστικού συστήματος είναι πιο βαθειά, πιο δομική, από όσο φαντάζονται. Δεν περιορίζεται στις ακολουθούμενες πολιτικές: νεοφιλελεύθερη, λιτότητα κλπ. Αλλά αφορούν την κρίση του ίδιου του ιμπεριαλισμού. Και σε αυτό δεν έχει να προτείνει απολύτως τίποτα η Σοσιαλδημοκρατία. Αλλά, δυστυχώς, και η υπόλοιπη αριστερά. Σε μια τέτοια περίπτωση ο Λένιν έλεγε πώς η κρίση κρατάει χρόνια και η κοινωνία σαπίζει.
[1] βλ. Helga Grebing «Η Ιστορία του γερμανικού εργατικού κινήματος» [εκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΑΘΗΝΑ 1982, σελ. 383]
[2] Αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ΚΚΚίνας. βλ. «11 επιστολές που ανταλλάχτηκαν μεταξύ της Κ.Ε. του ΚΚΚ και της ΚΕ του ΚΚΣΕ», «Ιστορικές Εκδόσεις», Αθήνα 1965 και «Ο Χρουστσωφικός ψευδοκομμουνισμός και τα ιστορικά διδάγματα που δίνει στον κόσμο», «Ιστορικές Εκδόσεις», Αθήνα 1975. [Μάταια ξοδεύτηκε το ΚΚΕ για να αγοράσει υλικά από την πρώην Σοβιετική Ένωση, για να μελετήσει και να καταλάβει πως και γιατί κατέρρευσε ο υπαρκτός. Όταν η σχετική συζήτηση, σύγκρουση εξελισσότανε μπροστά τα μάτια τους και ανοιχτά, αυτοί απλώς τυφλά πιστεύοντες κοιμόντουσαν το ύπνο του…
[3] «Η υπομονή μας εξαντλήθηκε. Ο Αλέξης Τσίπρας και το κόμμα του δεν έχουν καμία απολύτως θέση στην πολιτική μας οικογένεια. Δεν ανεχόμαστε να μιλά και να αποφασίζει στο όνομά μας ο εκπρόσωπος του πιο διχαστικού λαϊκισμού…. Όσοι συκοφαντούσαν επί χρόνια τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές την ώρα που αυτοί πάλευαν να κρατήσουν την Ευρώπη ενωμένη, ενώ οι Συντηρητικοί ζητούσαν το Grexit και οι ευρωπαίοι αριστεριστές σύντροφοι του ΣΥΡΙΖΑ ψήφιζαν εναντίον των προγραμμάτων διάσωσης, τώρα συνεργάζονται επίσημα με ακροδεξιούς ρατσιστές και συνωμοσιολόγους χωρίς αρχές και προϋποθέσεις, με μόνο στόχο την εξουσία. Δεν έχουν καμιά σχέση με την Πρόοδο. Είναι οι εκφραστές της χειρότερης συντήρησης. Και η συμμετοχή τους στις συνόδους του ΕΣΚ προσβάλλει όσους αγωνίζονται στην πράξη για την πραγματική Σοσιαλδημοκρατία»
Ανάρτηση από: http://istrilatis.blogspot.gr