S.L.W. Norblin de la Gourdaine, Η Αντιγόνη συλλαμβάνεται, ενώ ρίχνει χώμα στον νεκρό Πολυνείκη. 1825. Ελαιογραφία. Παρίσι, Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών.
Του Κώστα Σαμάντη
Η Αντιγόνη του Σοφοκλή γράφτηκε το 441 π.Χ. και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες των αρχαίων τραγωδιών. Σε αυτήν παρακολουθούμε την αντιπαράθεση ανάμεσα στον Κρέοντα και την Αντιγόνη αναφορικά με την ταφή ή όχι του πτώματος του Πολυνείκη. Ο Πολυνείκης, αδελφός της Αντιγόνης και γιός του Οιδίποδα, έχει διοργανώσει εκστρατεία κατά της πατρίδας του (ένα είδος πραξικοπήματος δηλαδή) συμμαχώντας με τους εχθρούς Αργείους σε μια προσπάθεια να σφετεριστεί την εξουσία. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Κρέοντας: «Αλλά για τον άνθρωπο που είχε ίδιο αίμα / – και λέω τον Πολυνείκη / ήταν εξόριστος και γύρισε / θέλοντας με φωτιά να κατακάψει απ’ άκρη σ’ άκρη / γη πατρική θεούς της χώρας / και τους συμπατριώτες του να σύρει στη σκλαβιά…»*
Η εκστρατεία του είναι το θέμα μιας άλλης τραγωδίας, του Αισχύλου αυτή τη φορά, της Επτά επί Θήβας. Στο Σοφοκλή η Αντιγόνη διεκδικεί την ταφή του αδελφού της ως δικαίωμα στους νόμους θεών και ανθρώπων ενάντια στην απόφαση του Κρέοντα να μην ταφεί το πτώμα του νεκρού ως τιμωρία για την έσχατη προδοσία που διέπραξε.
Εάν το «πραξικόπημα» του Πολυνείκη φέρνει στο νου την πρόσφατη απόπειρα πραξικοπήματος μερίδας των Κεμαλιστών στρατιωτικών στην Τουρκία, εντούτοις δεν είναι η μόνη ομοιότητα. Την Τρίτη 19 Ιουλίου, το γραφείο θρησκευτικών υποθέσεων της κυβέρνησης Ερντογάν απαγόρευσε τη θρησκευτική ταφή των ηττημένων.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Την Παρασκευή 15 Ιουλίου στις 11:00 το βράδυ (!) εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν. Αν και παραμένει ως μεγάλο ερωτηματικό η ημέρα εκδήλωσής του (Παρασκευή προσέρχονται οι μουσουλμάνοι στα τζαμιά για την καθιερωμένη προσευχή) αλλά και η ώρα (πρώτη φορά βλέπουμε πραξικόπημα να εκδηλώνεται στις 11:00 η ώρα το βράδυ) εντούτοις τα ερωτήματα αυτά δεν είναι του παρόντος κειμένου. Την επόμενη ημέρα, Σάββατο στις 11 το πρωί, ελικόπτερο με 8 Τούρκους αξιωματικούς οι οποίοι προφανώς συμμετείχαν στο πραξικόπημα, ζήτησε άδεια προσγείωσης στο αεροδρόμιο της Αλεξανδρούπολης, ζητώντας πολιτικό άσυλο ταυτόχρονα με την προσγείωσή τους.
Η φιλολογία που ακολούθησε την ενέργεια αυτή είναι λίγο πολύ γνωστή. Την αμηχανία της κυβέρνησης συνόδευαν δηλώσεις όπως αυτή του Δ. Βίτσα αναπληρωτή Εθνικής Άμυνας σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση θεωρεί ότι στην απόφασή της περί χορήγησης ασύλου, η ιδιότητα των αιτούντων ως πραξικοπηματίες αποτελεί ισχυρό επιχείρημα.
Όμως: Το δικαιικό σύστημα της Ελλάδος, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει ρητά την έκδοση ατόμων σε χώρα στην οποία ισχύει η θανατική ποινή. Όσο και αν η συγκεκριμένη ποινή έχει καταργηθεί στην Τουρκία τα τελευταία μόλις χρόνια, εντούτοις οι αλλεπάλληλες συνεντεύξεις του Ερντογάν καταδεικνύουν τη σαφή πρόθεσή του για την επαναφορά της, πράγμα που συνιστά καθοριστικό λόγο για την απόρριψη του αιτήματος έκδοσής τους. Ακόμα περισσότερο η έκδοση ατόμων δεν μπορεί να γίνει δεκτή όταν στη χώρα η οποία ζητά την έκδοσή τους, δεν υφίσταται κράτος δικαίου και ακόμα χειρότερα το κράτος αυτό είναι υπόλογο για βασανισμούς και «αυτοκτονίες» κρατουμένων.
Τα τελευταία δεν αποτελούν απλές υποθέσεις. Είναι γνωστό τοις πάσι το πώς λειτουργεί το δικαστικό αλλά και σωφρονιστικό σύστημα της Τουρκίας, είναι γνωστή η φυσική εξόντωση δεκάδων Τούρκων και Κούρδων αγωνιστών οι οποίοι είχαν την ατυχία να πέσουν στα χέρια τους.
Να θυμίσουμε επίσης ότι η Ευρώπη και ειδικά η Γαλλία έχει μακρά παράδοση στη χορήγηση πολιτικού ασύλου ακόμα και σε ακραίες περιπτώσεις. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τη σειρά πολιτικού ασύλου το οποίο χορηγούσε ο Μιτεράν ακόμη και σε καταδικασμένα μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων της Ιταλίας με επιφανέστερη περίπτωση όλων το πολιτικό άσυλο που δόθηκε στον Αντόνιο Νέγκρι.
Να ξεκαθαρίσουμε όμως ένα πράγμα. Η θέση μας είναι σαφής και ενάντια στο κεμαλικό στρατιωτικό κατεστημένο. Η χώρα μας έχει υποστεί πολλά από αυτό με την εισβολή και κατοχή της Κύπρου (42 χρόνια συμπληρώνονται αυτές τις μέρες) να αποτελεί το κορυφαίο παράδειγμα. Ένα στρατιωτικοφασιστικό κατεστημένο του οποίου τις διώξεις, τις φυλακίσεις και τους βασανισμούς επίσης έχουν υποστεί αγωνιστές της γείτονας χώρας. Όμως εξίσου σαφής και ενάντια είναι η θέση μας κατά του ισλαμοφασιστικού καθεστώτος Ερντογάν άσχετα αν διαθέτει εκλογική νομιμοποίηση. Ο όρος ισλαμοφασιστικό (για όσους ενδεχομένως έχουν αντιρρήσεις) δικαιολογείται πλήρως τόσο από τις σχέσεις της κυβέρνησης Ερντογάν με τους ισλαμοφασίστες του ΙSIS όσο και από αυτά τα οποία είδαμε τις τελευταίες μέρες στα ρεπορτάζ της τηλεόρασης και έχουν να κάνουν με όσα επακολούθησαν της απόπειρας πραξικοπήματος. Διώξεις σε όλο τον κρατικό μηχανισμό (στρατό, αστυνομία, δικαστικό σώμα, δημόσιο, οικονομικό και θρησκευτικό τομέα, εκπαίδευση), διαπόμπευση, ξυλοδαρμοί κρατουμένων ακόμη και λυντσαρίσματα με την περίπτωση του αποκεφαλισμού πραξικοπηματία στρατιώτη στη γέφυρα του Βοσπόρου να είναι η πιο σημαντική.
Για αυτούς όλους τους λόγους, επιμένουμε. Να δοθεί άσυλο στους 8 Τούρκους στρατιωτικούς πραξικοπηματίες.
Για να περάσουμε όμως από το σημαίνον στο σημαινόμενο, η έκδοσή τους στην κυβέρνηση Ερντογάν δεν θα είναι μια απλή παρατυπία των νόμων. Ουσιαστικά συνιστά κάτι πολύ χειρότερο. Την υποταγή της κυβέρνησης ως υποτελούς και χωρίς εθνική κυριαρχία στο αίτημα της χώρας (Τουρκίας), παρίας πλέον, όπως φαίνεται από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις τοποθετήσεις ευρωπαίων αξιωματούχων τις τελευταίες ημέρες.
Στην Αντιγόνη η ηρωίδα απευθυνόμενη στον Κρέοντα λέει: «Αλλά η τυραννία ανάμεσα στα άλλα τα καλά / έχει και το δικαίωμα / να κάνει και να λέει ότι θέλει αυτή»*. Λόγια θαρρείς γραμμένα για τον ίδιο τον δημοκρατικά εκλεγμένο τύραννο της Τουρκίας Ερντογάν, ο οποίος χωρίς αμφιβολία θα έχει κάποια στιγμή την τύχη των τυράννων.
* Αντιγόνη του Σοφοκλή, εκδόσεις Νέα Σκηνή 2006, μετάφραση Ν. Παναγιωτόπουλου
Ανάρτηση από: http://ardin-rixi.gr
