Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2018

Η «Μακεδονία» που χωρίζει και η «Μακεδονία» που ενώνει

Του Δημήτρη Αργυρού

Και από το πουθενά, όχι βέβαια, το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ θέλουν να κλείσουν το ζήτημα του ονόματος της γειτονικής χώρας για να μπορεί να μπει στο ΝΑΤΟ και ύστερα στην ΕΕ.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό να ξαναφτιάχνεται  ένα σκηνικό όπως στις αρχές του 1990, με κάποιους να θεωρούν πως το θέμα πρέπει να κλείσει με ένα όνομα που θα 'χει παράγωγο της λέξης Μακεδονία και κάποιοι να συνεχίζουν να αγωνίζονται στην γραμμή το «όνομα είναι η ψυχή μας».

Το νέο συλλαλητήριο 

Καταρχάς ένα σχόλιο για το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης: Το συλλαλητήριο είχε μαζικότητα, πολύ λιγότερο κόσμο σε σχέση με το 1992, πολύ λιγότερο σε σχέση με το τι λένε οι οργανωτές, δυστυχώς ήταν όμως το μαζικότερο των τελευταίων ετών.

Οι «προοδευτικές», «αριστερές» φωνές,  που συμμετείχαν στην πορεία φαντασιώνονται νέες «πλατείες» και λαϊκές συνελεύσεις. Σε αντίθεση με αυτή την εικόνα δυστυχώς το συλλαλητήριο  τείνει να ήταν  μια  «πορεία προς τη Ρώμη», με πολλούς υποψηφίους σοβαρούς «Μουσολίνι», όπως ο επίτιμος  αρχηγός του ΓΕΣ Φ. Φραγκούλης, που είχε κατηγορηθεί πως ετοίμαζε πραξικόπημα το 2011 και τα στοιχεία δείχνουν πως ετοίμαζε.  Αλλά ως ομιλητές είχε και  άλλες «προοδευτικές» φωνές, όπως είναι ο Αμβρόσιος που δήλωσε «καλύτερα ναζιστής και φασίστας» παρά κατσαπλιάς.
Φαίνεται πως τον Φ. Φραγκούλη τον ετοιμάζουν για ηγέτη μιας σοβαρής Χ.Α., αυτόν τον υπερασπιστή του ΝΑΙ το 2015, ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ τον θέλουν να διοικεί -με ποιό τρόπο δεν γνωρίζουμε- τη χώρα.

Κατανοώ -δίχως να την συμμερίζομαι-  την ευαισθησία του απλού λαού,  που θεωρεί πως κατέχει την αποκλειστική ιστορία ενός ιστορικού  ονόματος. Πόσο μάλλον που στην πολιτική, κοινωνική και συναισθηματική εξαθλίωση που τον έχουν οδηγήσει, σε ένα συμβολικό και φαντασιακό επίπεδο, το «όνομα» ίσως και να συνεπάγεται κάτι πιο πραγματικό απ΄ ότι φανταζόμαστε πως είναι. Άμα σου κλέβουν τα πάντα, σε ξεφτιλίζουν, σου τσαλαπατούν ακόμη και την αξιοπρέπεια, το όνομα και τα σύμβολα μπορεί να γίνουν τα παν.

Φυσικά κατανοώ εξίσου -δίχως και πάλι να τη συμμερίζομαι- την ευαισθησία των κατοίκων της Δημοκρατίας της Μακεδονίας που μεγάλωσαν και ζουν ως Μακεδόνες. Οι εξαθλιωμένοι και οι προλετάριοι της διπλανής χώρας, εν πολλοίς και πάλι, το όνομα και ο Μεγαλέξανδρος τους έχουν μείνει, τα υπόλοιπα  τα έχουν αρπάξει οι ντόπιοι και ξένοι δυνάστες.

Το γεγονός είναι πως αυτή η ευαισθησία οδηγεί στον εκφασισμό, όπως φάνηκε και από τον εμπρησμό από φασίστες της αναρχικής κατάληψης Libertatia. Και σε αυτό μεγαλύτερη ευθύνη φέρνουν τμήματα της αριστεράς ή του εναλλακτικού χώρου που ανοίγουν την πόρτα στην Χ.Α. και τον εκφασισμό. Δεν είναι και  δύσκολο να μετασχηματιστούν σε μια αριστερή και εναλλακτική πτέρυγα ενός νέου ακροδεξιού μορφώματος, μιας σοβαρής Χ.Α. 

Μπορεί η επιστροφή των «μακεδονομάχων» να μην έχει ακόμη την κοινωνική και συστημική νομιμοποίηση του 1992, όπως φάνηκε και από τον όγκο του συλλαλητηρίου, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε πως: α) Το χθεσινό συλλαλητήριο ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα στην Χ.Α. να ξαναβγεί από το καβούκι της, ύστερα από την δολοφονία του Φύσσα και β) οι σημερινές συνθήκες της πλέον βαθιάς κρίσης, δυνητικά διαμορφώνουν τις συνθήκες ο φασισμός να μετατραπεί σε μια λύση.

Για αυτό το λόγο χρειάζεται αντιφαστική διεθνιστική επαγρύπνηση και αντιφασιστική διεθνιστική δράση, χρειάζεται το τσάκισμα κάθε φασιστικής κίνησης και δράσης με κάθε μέσο και τρόπο. 

Περί αλυτρωτισμών

Μιλούμε για τον αλυτρωτισμό των Σκοπίων και σε ένα βαθμό έχουμε δίκιο, έστω κι αν είναι ο αλυτρωτισμός ενός «ποντικιού που βρυχάται». Είναι καθήκον των προοδευτικών αριστερών δυνάμεων της Δημοκρατίας της Μακεδονίας να τελειώνουν με αυτό τον ανόητο μεγαλοϊδεατισμό που ούτε ιστορική βάση έχει, ούτε τους προσφέρει και τίποτε στον αγώνα τους για να πάρουν πίσω την πατρίδα τους.

Όπως είναι δικό μας καθήκον -στη γραμμή πως ο εχθρός μας βρίσκεται στην ίδια μας τη  χώρα- να τελειώνουμε με τον δικό μας αλυτρωτισμό. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η αποκλειστικότητα του ονόματος της Μακεδονίας από την Ελλάδα επιτρέπει αλυτρωτισμούς από μέρους μας στο σύνολο της Μακεδονίας που εκτείνεται σε 3 περιοχές: Την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να καταπολεμηθεί, γιατί οι μέρες είναι πονηρές κι εύκολα επιστρέφουν συνθήματα του τύπου «σύνορα με τη Σερβία».  

Ναι, οι αρχαίοι Μακεδόνες ήταν Έλληνες, ό,τι και να σήμαινε αυτό τότε, γνωρίζοντας την έχθρα των υπολοίπων αρχαίων ελλήνων για τους Μακεδόνες, μόνο που από τότε έχουν περάσει και έχουν κατοικήσει την περιοχή της Μακεδονίας,  δεκάδες λαοί και έθνη, και όλοι όσοι κατοικούν σε αυτή την περιοχή, έχουν δικαίωμα στο όνομα Μακεδονία.

Ενώ ας μην ξεχνάμε πως στις αρχές του 1990, στο παρά ένα γλυτώσαμε τη συμμετοχή μας στο σφαγείο των Βαλκανίων. Ας είμαστε λοιπόν λίγο πιο υποψιασμένοι, και λίγο πιο προσεχτικοί με τα σχέδια των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, από τη μία, και της μαμάς Ρωσίας από την άλλη.

Πολυσύνθετο ζήτημα

Τόσο οι παλαιότερες φάσεις του «Μακεδονικού», όσο και η νέα φάση του δείχνουν πως πρόκειται για ένα πολυσύνθετο ζήτημα, με το θέμα  του ονόματος μάλλον να κρύβει τη συνολική εικόνα, μια εικόνα πλημμυρισμένη από ιστορία, γεωπολιτική, εθνικιστικούς ανταγωνισμούς και ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις.

Η «μακεδονική σαλάτα», οι μύχιοι και φανεροί αλυτρωτισμοί, οι εθνικισμοί που συγκρούονται για πάνω από 1000 χρόνια, αποδεικνύουν πως στα Βαλκάνια μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε. Αποδεικνύουν την ανικανότητα αυτής της περιοχής στην νεότερη φάση να ολοκληρώσει την εθνική, αστική, καπιταλιστική ανάπτυξή της, όπως είχε προβλέψει ο Λ. Τρότσκι ως ανταποκριτής των βαλκανικών αγώνων, μιλώντας για ενωμένα Βαλκάνια.

Τα Βαλκάνια πάντα ήταν στο κέντρο γεωπολιτικών εξελίξεων καθώς και ιμπεριαλιστών/αποικιοκρατικών και νεοαποικιοκρατικών συγκρούσεων. Ο εθνικισμός ήταν το ματωμένο, αρχαϊστικό, μανιχαϊστικό συμπλήρωμα των ιμπεριαλιστικών, αποικιοκρατικών ανταγωνισμών και συγκρούσεων. Κάτι που συμβαίνει και σήμερα, με την πίεση των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ να τελειώνει με το ζήτημα, στοχεύοντας να μειώσουν την επιρροή της Ρωσίας στη «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Η γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας –κυρίως της Ελληνικής πλευράς- ήταν το μήλο της έριδος των αναδυόμενων Βαλκανικών εθνικισμών που «έπαιξαν τα ρέστα» τους στους Βαλκανικούς πολέμους να την κάνουν δική τους.

Φυσικά, αν το 1903 είχε κερδίσει η εξέγερση του Ίλιντεν με αίτημα την απελευθέρωση της Μακεδονίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και το μοίρασμα της γης στους ακτήμονες, τότε ίσως να μπορούσαμε να μιλάμε για ένα ενιαίο μακεδονικό κράτος. Αλλά τόσο: 1) η διχασμένη ταυτότητα των εξεγερμένων που κάποιοι έβλεπαν προς τη Βουλγαρία, κάποιοι προς μια αυτόνομη κρατική οντότητα, και ίσως κάποιοι άλλοι στην ένωση με τις δικές τους κρατικές οντότητες, και 2) η προδοσία του ελληνικού παράγοντα που έβλεπε να χάνει το παιχνίδι και που οδήγησε στον μακεδονικό αγώνα, οδήγησε σε ήττα την εξέγερση.

Ας σημειωθεί πως στην εξέγερση του Ίλιντεν συμμετείχαν τόσο οι Σλαβομακεδόνες όσο και οι Έλληνες, οι Βλάχοι, οι Βούλγαροι, οι Εβραίοι και οι Αλβανοί, με μια πολιτική  γραμμή αναρχική και σοσιαλιστική.

Με τους βαλκανικούς πολέμους κερδισμένη βγήκε η Ελληνική πλευρά, που καρπώθηκε το μεγαλύτερο τμήμα της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας με ένα πληθυσμό κυρίως από Έλληνες, Τούρκους και Σλαβομακεδόνες. Οι τελευταίοι να έχουν μια διχασμένη ταυτότητα ανάμεσα σε αυτούς που είχαν βουλγαρική συνείδηση και σε αυτούς που 'χαν αναπτύξει μια δική τους εθνική αυτόχθονη κατασκευή, δεν ένιωθαν ούτε Σέρβοι, ούτε Έλληνες, ούτε Βούλγαροι, ένιωθαν Μακεδόνες ορθόδοξοι.  

Η Ελληνική πλευρά, όπως θα έκανε κάθε σοβαρό αστικό εθνικό κράτος, επιχείρησε να ομογενοποιήσει τους πληθυσμούς της πολυεθνικής Μακεδονίας. Με την ήττα του μικρασιατικού μετώπου και την ανταλλαγή των πληθυσμών, έδιωξε τους Τούρκους και τους μουσουλμάνους, κι έφερε στη Μακεδονία ελληνικούς, ελληνόφωνους, χριστιανικούς και ποντιακούς πληθυσμούς, που αλλοίωσαν το σλαβομακεδόνικο χρώμα συγκεκριμένων περιοχών.

Ταυτόχρονα, σε ένα βαθμό απέναντι στη Βουλγαρία, ενισχύθηκε σε μια πρώτη φάση η αυτόχθονα εθνική αφήγηση αυτών των πληθυσμών, στοχεύοντας εκ των υστέρων να την ενσωματώσουν στο ελληνικό αφήγημα. Ενώ σε μια δεύτερη φάση, με τη βία και την τρομοκρατία, επιχειρήθηκε να ελληνοποιηθούν αυτοί οι πληθυσμοί.  

Από αυτή την οπτική και σε ένα σημαντικό βαθμό, η εθνική συνείδηση των Σλαβομακεδόνων βασίστηκε στην πολιτική του Ελληνικού κράτους, είτε με έναν θετικά παραγωγικό τρόπο, είτε με έναν αρνητικά παραγωγικό τρόπο, ειδικά στη φάση της δικτατορίας του Μεταξά.

Το γεγονός είναι πως σημαντικό τμήμα των σλαβομακεδόνικων πληθυσμών στρατεύτηκε με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ και όχι με τους Βούλγαρους κατακτητές, και αυτό  δείχνει πως παρά το διωγμό του  Ελληνικού κράτους -και σε ένα άλλο επίπεδο κυρίως του διωγμού- είχε συγκροτήσει σε ένα βαθμό σπέρματα μιας αυτόνομης εθνικής συνείδησης.

Μια εθνική συνείδηση που σε ένα βαθμό συνδύαζε το κοινωνικό με το εθνικό, γι' αυτό το λόγο και η συμμετοχή τους με τις αυτόνομες Σλαβομακεδονικές συλλογικότητες στον αντιφασιστικό αγώνα μαζί με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ. Δίχως αυτό να σημαίνει πως η σχέση αυτών των αντιφασιστικών συλλογικοτήτων και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ ήταν χωρίς προβλήματα και χωρίς αντιθέσεις.

Η εθνική συνείδηση των σλαβομακεδόνων ολοκληρώθηκε με τη δημιουργία της λαϊκής και στη συνέχεια της σοσιαλιστικής δημοκρατίας της Μακεδονίας, στα πλαίσια της ομοσπονδίας της Γιουγκοσλαβίας. Η οικοδόμηση λοιπόν της Δημοκρατίας της Μακεδονίας σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην ήττα του ΔΣΕ και το διωγμό των Σλαβομακεδόνων.

Ο Τίτο έχει κατηγορηθεί για επεκτατικές βλέψεις στην περιοχή της Μακεδονίας, μόνο που δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η ενιαία Γιουγκοσλαβία ήταν μια μικρογραφία των ενωμένων Βαλκανίων, μια χώρα που κάποτε υπήρξε, κι αφού υπήρξε μπορεί να ξαναυπάρξει.  

Μια χώρα που κράτησε ενωμένους -όχι δίχως προβλήματα- μια σειρά από λαούς και εθνότητες που τους χώριζε αίμα. Αυτό δεν μηδενίζει τους όποιους ανταγωνισμούς του Τίτο με τους Βούλγαρους και κυρίως με τους Αλβανούς, απόρροια και της σύγκρουσης της Τιτοϊκής Γιουγκοσλαβίας με τον Στάλιν ύστερα από το 1948.   

Ας σημειωθεί δε πως το μεταπολεμικό αντικομμουνιστικό δεξιό ελληνικό κράτος ήταν που αναγνώρισε την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας και κατάπιε και το όνομα Μακεδονία, απόρροια των συμμαχιών του δυτικού στρατοπέδου με τον Τίτο, όταν  ο τελευταίος ήρθε σε ρήξη με τον Στάλιν.  

Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να ξεχνάμε πως η ουσιαστική αναγνώριση της Δημοκρατίας της Μακεδονίας έγινε από το Ελληνικό κράτος στα πλαίσια των μεταπολεμικών ψυχροπολεμικών διευθετήσεων, κατ’ εντολή των ΗΠΑ και των αντικομμουνιστικών συμμαχιών. Τη Μακεδονία δεν την πούλησαν οι Εαμοβούλγαροι κομμουνιστές, αυτοί την έσωσαν από τους βούλγαρους φασίστες, την Μακεδονία την πούλησαν οι δεξιοί «πατριώτες» και εθνικιστές.

Από το 1990 έως τα σήμερα

Ύστερα από την διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, όλες οι ομόσπονδες χώρες ανεξαρτητοποιήθηκαν, το ίδιο έπραξε και η Δημοκρατία της Μακεδονίας, και θέλουμε δε θέλουμε, ή έχουμε το δικαίωμα να φωνάζουμε, η Δημοκρατία της Μακεδονίας είχε κάθε δικαίωμα να το πράξει.

Τότε σύσσωμο το ελληνικό κατεστημένο είδε μια ευκαιρία να παίξει στην Γιουγκοσλαβική κρίση διαμέσου του μακεδονικού κι ευτυχώς που -την τελευταία στιγμή- έκανε πίσω και δεν μπλέχτηκε με πιο άμεσο τρόπο στο σφαγείο. Η Ελληνική αστική τάξη επέλεξε την οικονομική διείσδυση από τα τανκς και το στρατό. 

Στο εθνικιστικό πανηγύρι των αρχών του 1990 μπλέχτηκε όλο το ελληνικό πολιτικό σκηνικό από την άκρα δεξιά έως τον ΣΥΝ, παρασύροντας εκατομμύρια ανθρώπων σε ένα εθνικιστικό αφήγημα που οδηγούσε στη συμμετοχή στο πόλεμο.

Την φιλειρηνική, φιλοβαλκανική, δημοκρατική, την πραγματική αρχαιοελληνική δημοκρατική παράδοση, την παράδοση του ανθρωπισμού, του  διεθνισμού και του κοσμοπολιτισμού κράτησαν ζωντανή, ελάχιστες αντιεθνικιστικές δυνάμεις της αριστεράς και μέσα από τον ΣΥΝ, της άκρας αριστεράς, της αναρχίας, και φυσικά το ΚΚΕ.

Ήταν αυτές οι δυνάμεις που με την ηρωική τους δράση δεν επέτρεψαν τα χειρότερα, κι ας προπηλακίστηκαν, δάρθηκαν και διώχτηκαν δικαστικά, ιστορικά δικαιώθηκαν και λοιδορήθηκαν ή λοιδορούνται.
  
Τα χειρότερα τα γλυτώσαμε, αλλά το μακεδονικό μαζί με το μεταναστευτικό, επέτρεψαν τα συντηρητικά αντανακλαστικά να πάρουν κεφάλι και οι φασίστες να αποκτήσουν μαζικά ακροατήρια. Εκείνη την εποχή δεν το είχαμε αντιληφθεί, άλλα στη συνέχεια και στη φάση της κρίσης,  το καταλάβαμε καλά στο πετσί μας. 

Ας επιστρέψουμε στο σήμερα: υπάρχει λύση που συμφέρει το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, υπάρχει μια μη-λύση που συμφέρει τη Ρωσία, υπάρχει και η λύση που συμφέρει τους λαούς της περιοχής, αυτούς τους λαούς που θα πρέπει  να ζήσουν ειρηνικά μεταξύ τους, να ζήσουν ως αφέντες στον τόπο τους.

Μια λύση που οικοδομείται στον αγώνα ενάντια στα μικρά και μεγάλα αφεντικά, στον αγώνα ενάντια στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τις μαφίες που έχουν μεταμορφωθεί σε πολιτικές δυνάμεις και άρχουσα τάξη.

Στην οικοδόμηση αυτού του αγώνα ή αυτών των κύκλων αγώνων, το όνομα είναι το τελευταίο, αδιάφορο ζήτημα, άλλωστε η Μακεδονία των αγώνων  είναι αυτό που τους ενώνει και όχι αυτό που τους χωρίζει.

Μια Μακεδονία των παραδόσεων του Ιλιντέν, του Ρήγα Φεραίου και του Λ. Τρότσκι, Μακεδονία των αντιφασιστικών αγώνων, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΔΣΕ και των παρτιζάνων του Τίτο και του Χότζα.       

Ανάρτηση από: https://www.bakiri.website

Ευχαριστώ τον φίλο Μάκη Δ.