Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Σε μια σειρά άρθρων μας παρουσιάσαμε τον κεντρικό ρόλο που παίζει στην εποχή μας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, ο έλεγχος της πληροφορίας ιδίως από τους γίγαντες του Ίντερνετ, σε στενή συνάφεια με τις μυστικές υπηρεσίες και αυτές ελεγχόμενες κατά το μάλλον ή ήττον, στο δυτικό κόσμο, από δύο τρία ισχυρά κέντρα, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και το Ισραήλ. Δεν πρέπει εξάλλου να μας διαφεύγει το ότι οι ίδιες οι μυστικές υπηρεσίες, αν και παραμένουν τυπικά κρατικές, έχουν γίνει όλο και περισσότερο όργανο ιδιωτικών καπιταλιστικών συμφερόντων.
Και οι γίγαντες του Ίντερνετ και οι μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν σήμερα την ικανότητα να συλλέγουν και να επεξεργάζονται (αυτόματα σε μεγάλο βαθμό) έναν απίθανο αριθμό δεδομένων που αφορούν τόσο τον γενικό πληθυσμό, όσο και την ελίτ κάθε δοσμένης χώρας. Το σύστημα αυτό έχει ήδη περιγραφεί από τους μελετητές ως «καπιταλισμός της παρακολούθησης», της «εποπτείας» (surveillance capitalism).
Η συλλογή δεδομένων έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει ή και να κρίνει το αποτέλεσμα των εκλογών σε δεκάδες χώρες, μέσω της συνεργασίας του Facebook με την Cambridge Analytica (που διελύθη μετά τα σχετικά σκάνδαλα, αλλά φαίνεται ότι τώρα πάει να ξανασυσταθεί). Σταδιακά, οι εταιρείες συγκεντρώνουν έτσι τις πληροφορίες για όλους τους ανθρώπους, τουλάχιστο όσους χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους και αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα όλης της ανθρωπότητας. Πηγαίνουμε σε μια κατάσταση όπου έχει δημιουργηθεί η υλική και τεχνολογική βάση ενός νέου ολοκληρωτισμού, μπροστά στον οποίο οι δυνατότητες της Γκεστάπο, της Στάζι ή των υπηρεσιών του Στάλιν θα μοιάζουν με τις δυνατότητες των αλχημιστών συγκρινόμενες με αυτές των μοντέρνων χημικών.
Όχι μόνο διαθέτουν τη δυνατότητα να χειραγωγούν την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών, αλλά επίσης σε μεγάλο βαθμό και με διάφορες μεθόδους την συμπεριφορά των πολιτικών, των δημοσιογράφων, των επιχειρηματιών, των συνδικαλιστών, των στρατιωτικών, των διπλωματών. Με άλλα λόγια στερούν στην πράξη τις ανθρώπινες κοινωνίες από τη δυνατότητα να έχουν τους πολιτικούς, κοινωνικούς και διανοητικούς ηγέτες, τα υποκείμενα και τα εργαλεία που είναι απαραίτητα για να εκφράσουν και πολύ περισσότερο να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους.
Επί δύο δεκαετίες, κάθε φορά σχεδόν που μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση θέτει μια πολιτική της σε δημοψήφισμα το χάνει. Οι άνθρωποι στη Δύση είναι συστηματικά και θεμελιωδώς αντίθετοι στις ασκούμενες από το κατεστημένο πολιτικές. Όμως δεν μπορούν να βρουν πολιτικούς και κοινωνικούς ηγέτες και οργανώσεις που να εκφράσουν αυτά που θέλουν. Ένας (όχι ασφαλώς ο μόνος) από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι η δυνατότητα σχεδόν απόλυτου ελέγχου και επομένως εύκολης εξαγοράς ή εκβιασμού της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών ελίτ. Πρόσφατα, ένας κορυφαίος Ευρωπαίος πολιτικός τόλμησε να ψελλίσει σε μια συνέντευξη κάποιους ενδοιασμούς για την ακολουθούμενη πολιτική στο Ουκρανικό. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη, αλλά εξηφανίσθη έκτοτε από προσώπου γης και δεν απαντά ούτε στα τηλέφωνα των φίλων του.
Ο έλεγχος συνδυάζεται επίσης με τη διαφθορά, που είναι σήμερα η κανονικότητα, όχι η εξαίρεση στη δυτική πολιτική, διότι εάν είσαι αδιάφθορος είσαι και πολύ δυσκολότερα ελέγξιμος.
Αυτές οι τάσεις, σημειωτέον, δεν εκδηλώνονται μόνο στο εθνικό επίπεδο, ενισχύοντας την προϊούσα τάση του Καπιταλισμού προς τον Ολοκληρωτισμό και παραδοσιακές ή μεταμοντέρνες μορφές Φασισμού. Εκδηλώνεται και διεθνώς, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για νέες μορφές νέο-αποικιοκρατίας.
Καθώς ιδιωτικές εταιρείες και μυστικές υπηρεσίες είναι σε θέση να συλλέξουν, ακόμα και μέσω του Διαδικτύου, τεράστιο αριθμό προσωπικών πληροφοριών για τους πολιτικούς, τους επιχειρηματίες, τους δημοσιογράφους, τους στρατιωτικούς, τους διανοούμενους και τους συγγενείς όλων αυτών, μιας δοσμένης χώρας, αυτή η χώρα χάνει οποιοδήποτε βαθμό κυριαρχίας και ανεξαρτησίας μετατρεπόμενη σε «αποικία δεδομένων» (data colony) και η ίδια η ελίτ της χειραγωγείται με τρόπο και σε βάθος πολύ σπάνια στην ιστορία.
Πολιτική Ορθότητα κατά Ανορθολογισμού και Παραφροσύνης
Μετά την απίθανη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα το 2015, που υπήρξε ένα παγκόσμιας σημασίας και πολύ μεγάλων διεθνών συνεπειών πλήγμα στην πεποίθηση των κοινωνιών ότι μπορούν να γίνουν κύριες της ιστορίας τους (εξ ου και η θυελλώδης ανάπτυξη έκτοτε της διεθνούς άκρας δεξιάς), μετά και τις άλλες ήττες ή οπισθοχωρήσεις της δυτικής αριστεράς (π.χ. Ποδέμος, Σάντερς, Κόρμπιν), αφού εξασφαλίστηκε τρόπον τινά η ματαίωση των απελευθερωτικών, δημοκρατικών προσδοκιών των δυτικών κοινωνιών, η αντίδραση πέρασε στο επόμενο πολύ βαθύτερο στάδιο: την καταστροφή των λογικών, ορθολογικών, επιστημονικών βάσεων, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να υπάρξει γόνιμη και παραγωγική αμφισβήτηση των κοινωνικών δομών.
Αυτή η τάση έγινε καθαρή και με την άνοδο του Τραμπισμού και στη διάρκεια της πανδημίας του COVID. Οι συνήθεις διαμάχες που διαιρούσαν τις κοινωνίες αφορούσαν συνήθως τη σημασία των γεγονότων, τώρα πάμε στο ποια είναι εν τέλει τα ίδια τα γεγονότα, αν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και επιστημονική ακόμα αλήθεια, όχι ποια είναι και πως ερμηνεύεται. Οι ίδιες οι έννοιες της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης και της Προόδου, στις οποίες στηρίχτηκε ολόκληρος ο πολιτισμός της νεώτερης εποχής (στηριγμένος ασφαλώς και στα επιτεύγματα της αρχαιότητας) δέχονται σφοδρή επίθεση, αμφισβητούνται και απειλούνται.
Η κυριαρχία πάνω στην πληροφορία και τις ροές πληροφορίας γίνεται τώρα ένα από τα πιο βασικά εργαλεία οικονομικής εκμετάλλευσης και κοινωνικοπολιτικού ελέγχου και χειραγώγησης, ενώ στην παλιά διάκριση ανάμεσα στους έχοντες και μη έχοντες προστίθεται όλο και περισσότερο η διάκριση ανάμεσα στους γνωρίζοντες και μη γνωρίζοντες και η ακόμα πιο θεμελιώδης ανάμεσα στους δυνάμενους να σκεφθούν κριτικά και τους μη δυνάμενους. Ο έλεγχος της πληροφορίας γίνεται ένα καταπληκτικό όπλο ελέγχου ολόκληρων κοινωνιών. Και η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει πολύ περισσότερο με την εισαγωγή του Ίντερνετ των Πραγμάτων και της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Τι μπορούμε να κάνουμε απέναντι σε αυτές τις απειλές; Θα επιχειρήσουμε μια πρώτη αρχή απάντησης στο επόμενο άρθρο μας.
Ανάρτηση από: https://kosmodromio.gr/
