Η πανδημία είτε
επέφερε, είτε επιτάχυνε σημαντικές αλλαγές. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο αντίκτυπός
της αποτυπώθηκε σε όλες τις εκφάνσεις και στους τομείς της ζωής. Ανεπηρέαστη
δεν έμεινε ούτε η μαφία, η οποία αναδιατάχθηκε διεθνώς και στις πέντε ηπείρους
που δραστηριοποιείται. Ανάλογα με το πού βρίσκεται, αντιμετώπισε πρωτόγνωρες
προκλήσεις, αλλά και ενδυναμώθηκε, σπεύδοντας να εκμεταλλευτεί την υγειονομική
κρίση και να καλύψει κενά που αυτή δημιουργεί.
Για το οργανωμένο έγκλημα, ο φονικός ιός αποτέλεσε μία «προσφορά την οποία δεν μπορεί να αρνηθεί», όπως έχει πει και ο Ντον Κορλεόνε στο “Νονό”. Παρά τα γρήγορα αντανακλαστικά τους, οι κατά τόπους μαφίες αιφνιδιάστηκαν από την εισβολή του κορονοϊού, όπως και οι κυβερνήσεις. Αρχικά, υποτίμησαν την εμφάνιση της στη Γιουχάν και συνειδητοποίησαν το μέγεθος του προβλήματος, όταν ο ιός είχε ήδη εξαπλωθεί.
Ούτε η μαφία του Χονγκ Κονγκ απέφυγε τον αιφνιδιασμό. Πρόκειται για διεθνή οργάνωση με έντονη παρουσία σχεδόν σε κάθε χώρα, όπου υπάρχει κινεζική κοινότητα. Μετρά εκατοντάδες χιλιάδες μέλη, υπερτερώντας της ιταλικής Κόζα Νόστρα, της αλβανικής και της ρωσικής μαφίας. Σε αντίθεση, όμως, με τις κυβερνήσεις, οι μαφίες οργανώθηκαν πιο γρήγορα όχι βέβαια για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, αλλά για να κερδοσκοπήσουν. Άλλωστε, η στροφή της αστυνομίας στην επιβολή των περιοριστικών μέτρων σ’ όλες τις χώρες εκ των πραγμάτων χαλάρωσε έως και ματαίωσε τις επιχειρήσεις κατά του οργανωμένου εγκληματος.Όλες οι έρευνες που
διενεργούνται, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πανδημία επιδείνωσε τη χρήση
ναρκωτικών στον γενικό πληθυσμό. Παρά τον κορονοϊό, μάλλον λόγω του lockdown,
το εμπόριο ναρκωτικών κατέγραψε ρεκόρ πωλήσεων το 2020 σύμφωνα με την Europol.
Η καραντίνα και ο παρατεταμένος εγκλεισμός οδήγησε σε κόπωση τους πολίτες κι
αυτή με την σειρά της σε αύξηση της ζήτησης.
Η κατάσταση ευνόησε
και τα καρτέλ. Μπορεί τα εκληματικά δίκτυα να ποντάρουν στα ανοιχτά σύνορα και
το κλείσιμό τους να εμποδίζει τους παραδοσιακούς τρόπους μεταφοράς παράνομων
εμπορευμάτων, αλλά τα ναρκωτικά μεταφέρονται κυρίως με πλοία. Τα καρτέλ
επιλέγουν εναλλακτικές διαδρομές, κυρίως διά θαλάσσης. Οι έλεγχοι στους
διεθνείς λιμένες μειώθηκαν και έτσι τα φορτία περνούν πιο εύκολα. Με άλλα
λόγια, εκμεταλλεύθηκαν την απουσία αυστηρών ελέγχων των κοντέϊνερ στα λιμάνια.
Η αλβανική μαφία
Παρ’ ότι το
λαθρεμπόριο κοκαΐνης στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες παρεμποδίστηκε σε
διάφορα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού, κατάφερε τελικά να ανθήσει. Η κοκαΐνη
διαλύεται στη χώρα προέλευσης στη Λατινική Αμερική και το διάλυμα αυτό φτάνει
από πολλούς δρόμους στην Ευρώπη. Η Ολλανδία είναι μεγάλη πύλη, όπως είναι και η
ανατολική ακτή της Ιταλίας. Εκεί τα ηνία κρατάει η αλβανικά μαφία, η οποία
συνεργάζεται με την ιταλική, αναλαμβάνοντας τη διανομή στα Βαλκάνια και στην
Ανατολική Ευρώπη. Στο παιχνίδι έχει μπει και η Τουρκία, που παλαιότερα έπαιζε
κομβικό ρόλο στη διακίνηση ηρωίνης.
Η δυσκολία στις μετακινήσεις, όμως, έχει εκτοξεύσει τις τιμές. Δεν είναι παράλογο, αφού χημικά που απαιτούνται για την παραγωγή ναρκωτικών παράγονται στην Κίνα και στην Ινδία. Αυτός είναι ο λόγος που τα διάφορα ψυχοτρόπα χάπια είναι δυσεύρετα και πολύ ακριβά, ενώ αντίθετα κερδίζει έδαφος η μαριχουάνα και η κοκαϊνη.
Η Αλβανία αυξάνει
την παραγωγή κάνναβης μετά την πανδημία. Σύμφωνα με έκθεση της Europol, η
καλλιέργεια φυτικής κάνναβης αναμένεται να αυξηθεί, καθώς έχει αυξηθεί η ζήτηση
και λόγω πανδημίας έχουν χαλαρώσει οι διεθνείς πιέσεις στην κυβέρνηση των
Τιράνων. Η έκθεση επισημαίνει ότι διαδρομές διακίνησης από τα Δυτικά Βαλκάνια
εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, με βάση τις πρόσφατες μεγάλες κατασχέσεις
κάνναβης στο Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
Τα μεγάλα καρτέλ
ναρκωτικών είδαν την πανδημία και ως μία ευκαιρία εξωστρέφειας και επιρροής
στον πληθυσμό. Από το Μεξικό, μέχρι τη Βραζιλία, την Ιταλία, ακόμα και την Ασία
πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, ώστε να δείξουν στις πληττόμενες κοινωνίες
το κοινωνικό τους πρόσωπο. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα στο Μεξικό. Εκεί η
ίδια η κόρη του βαρόνου των ναρκωτικών Ελ Τσάμπ, που είναι συνιδρυτής του
καρτέλ «Σιναλόα» προσέφερε είδη πρώτης ανάγκης σε κούτες με το πρόσωπο του
πατέρα της. Την ίδια μέθοδο ακολούθησε και η ιταλική μαφία στις έδρες της: στην
Καλαβρία, στη Σικελία και στη Νάπολη. Στη Βραζιλία, η μαφία πήρε τον έλεγχο
στις φαβέλες. Επέβαλε καραντίνα και οργάνωσε περιπολίες που δημιούργησε για να
την επιβάλει.
Εκμετάλλευση της
κρίσης
Κάθε φορά που η
κανονικότητα διαταράσσεται, η μαφία ευνοείται. Αυτό συνέβη σε περιόδους
πολέμων, κρίσης και ό,τι άλλο προκαλεί κοινωνικά και οικονομικά συντρίμμια. Η
τοκογλυφία δεν είναι κάτι νέο. Η μαφία έχει πολύ μαύρο χρήμα, το οποίο,
μάλιστα, δανείζει σε επιχειρήσεις που δίνουν αγώνα επιβίωσης στις αντίξοες
συνθήκες της πανδημίας. Έτσι, η μαφία βρίσκει την ιδανική ευκαιρία για να
ξεπλύνει τα κεφάλαιά της μέσω της «άσπρης» οικονομίας.
Σύμφωνα με
πληροφορίες, η ιταλική μαφία και όχι μόνο έχει γίνει μέτοχος ή και έχει
αγοράσει πολλές επιχειρήσεις που λύγισαν λόγω του υψηλού χρέους. Παρέχει
ρευστότητα, αποκτώντας μερίδιο στις επιχειρήσεις αυτές. Ένα παράδειγμα είναι ο
τουριστικός τομέας που επλήγη ιδιαίτερα. Σε ορισμένα μέρη της Σικελίας το 80%
των τουριστικών εγκαταστάσεων δεν είναι σε θέση να επιβιώσουν και υποχρεώνονται
να αποδεχθούν προσφορές για εξαγορά σε τιμές 30-40% κάτω από την πραγματική
τους αξία.
Είναι σαφές ότι
όπως και οι νόμιμοι κερδοσκόποι, έτσι και το οργανωμένο έγκλημα εκμεταλλεύεται
την κρίση, προκειμένου να συγκεντρώσει περαιτέρω οικονομική δύναμη στα χέρια
τους και να εξαλείψει τον ανταγωνισμό. Σε πρώτη φάση, η μαφία προσφέρει
ρευστότητα στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και στη συνέχεια
υιοθετεί την παραδοσιακή εκφοβιστική συμπεριφορά που αποσκοπεί στην απόκτηση
του πλήρους ελέγχου. Έτσι πλήθος μικρομεσαίων επιχειρήσεων μετατρέπονται σε
μέσο για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Χέρι και στα λεφτά
της Κομισιόν
Η πανδημία έχει ανοίξει έναν ακόμα πεδίο δόξης λαμπρό για τη μαφία. Με το ξέσπασμα της πανδημίας, ορισμένες παράνομες επιχειρηματικές πρακτικές, όπως το εμπόριο πλαστών ιατρικών προϊόντων, γνώρισαν άνθηση. Ειδικά στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η μαφία λυμαίνεται τις χρηματοδοτήσεις της Κομισιόν και όλες τις υποδομές που αναμένεται να δημιουργηθούν σε μία προσπάθεια να περιοριστεί η διασπορά του κορονοϊού.
Κατασκευές σε
νοσοκομεία, προμήθεια ιατρικών μηχανημάτων και νοσηλευτικού υλικού, ακόμα και η
διάθεση των νοσοκομειακών απορριμάτων προσφέρουν επιχειρηματικές ευκαιρίες. Η
ιταλική αστυνομία επιβεβαίωσε ότι οργανώσεις που ευθέως ή εμμέσως ελέγχονται
από τη μαφία επιχειρούν να «υποκλέψουν τα νέα κανάλια
χρηματοδότησης». Οι αρχές αναφέρονται στα 200 δισεκατομμύρια ευρώ
που θα λάβει η Ρώμη από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Δεν είναι η πρώτη
φορά που η ιταλική μαφία επιχειρεί να βάλει χέρι σε μεγάλα δημόσια έργα και
δημόσιες προμήθειες. Το οργανωμένο έγκλημα ευρύτερα προσπαθεί να εξασφαλίσει
παράνομα μέρος των παρτίδων εμβολίων που προορίζονται για κράτη. Όλα είναι θέμα
προσφοράς και ζήτησης και η μεγάλη ζήτηση εμβολίων από πολίτες, που δεν θέλουν
να περιμένουν τη σειρά τους, σε συνδυασμό με τη μέχρι τώρα περιορισμένη διάθεση
εμβολίων, έχουν οδηγήσει σε λαθρεμπόριο εμβολίων.
Η πρόεδρος της
Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στον κίνδυνο αυτό: «Σε μια κρίση όπως αυτή, θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι οι οποίοι θα
προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν από τα προβλήματα των άλλων. Διαπιστώνουμε δε
αυξανόμενο αριθμό απατών που σχετίζονται με τα εμβόλια». Χρυσές
μπίζνες έχουν ήδη λάβει χώρα με τις μάσκες. Η παραγωγή και διανομή ακατάλληλων
μασκών φέρει την υπογραφή της μαφίας, σε όποιο μέρος του Ατλαντικού και αν αυτή
βρίσκεται.
Χρυσές δουλειές
μέσω διαδιακτύου
Ήδη προμήθειες
εκατοντάδων εκατομμυρίων μασκών υψηλής προστασίας ανατέθηκε σε προμηθευτές με
τη διαμεσολάβηση εταιρειών που αποδείχθησαν βιτρίνες! Κυκλώματα παραγωγής
τέτοιων μασκών έχουν κάνει προ πολλού την εμφάνισή τους. Η μαφία έχει αναλάβει
να ξεμπλοκάρει και τεράστιες παρτίδες μασκών που είναι δεσμευμένες στο
εξωτερικό. Φυσικά με το αζημείωτο… Η μαφία φαίνεται να επενδύει και σε
παραϊατρικές εταιρείες, όπως πλυντήρια νοσοκομειακών ειδών, εταιρείες
καθαρισμού, και διάφορα άλλα που σχηματίζουν ένα νέο κερδοφόρο κλάδο.
Ένα άλλο πεδίο που
υπόσχεται περισσότερα κέρδη και το οποίο η πανδημία άνοιξε διάπλατα, είναι οι
εγκληματικές δραστηριότητες στο Διαδίκτυο, το οποίο λόγω του lockdown γνωρίζει
μεγάλη επισκεψιμότητα, αφού ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εξυπηρετούνται
μέσω αυτού. Η προώθηση της ψηφιοποίησης, όμως, αυξάνει γενικά τις δυνατότητες
για εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, όπως διαδικτυακή απάτη, ηλεκτρονικό ψάρεμα ή
επιθέσεις με ransomware.
Για τα εγκληματικά
δίκτυα, αυτή η τάση διευρύνει τις πηγές κέρδους. Λόγω των χαμηλότερων εμποδίων
στην πρόσβαση στην ηλεκτρονική αγορά, το πιθανό κέρδος αξιοποιείται βέβαια και
από νέους παίκτες που δεν εμπίπτουν απαραίτητα στην κατηγορία του οργανωμένου
εγκλήματος. Η ζωή σιχαίνεται τα κενά και η κάθε μορφή κρίσης αποτελεί ευκαιρία
για τους επιτήδειους. Οι μαφίες γνωρίζουν ποιες είναι και θα είναι οι ανάγκες
και σπεύδουν να τις καλύψουν με τους όρους τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετά
τη λήξη της πανδημίας, η μαφία, όπως και κάθε άλλος οργανισμός, θα εισέλθει σε
περίοδο μετασχηματισμού και αναπροσανατολισμού.