Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Σε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο αναμένεται να τεθεί, από το φθινόπωρο, η ίδια η ύπαρξη του κυπριακού κράτους (και, κατ’ επέκτασιν, η μεσοπρόθεσμη-μακροπρόθεσμη, κάπως συγκροτημένη επιβίωση του ελληνισμού στο νησί). Μια τέτοια εξέλιξη θα συνδυασθεί ασφαλώς με τη συνεχιζόμενη κατάρρευση της ελλαδικής οικονομίας, κοινωνίας και κράτους, παράγοντας εκρηκτικές συνέπειες για το σύνολο του ελληνικού χώρου. Στις σημερινές εσωτερικές και διεθνείς συνθήκες, τις χειρότερες στη νεώτερη ελληνική ιστορία, εξαιρέσει της γερμανικής κατοχής, θα χρειαστεί σκληρότατο «κατενάτσιο» και πανεθνική έγερση για να σωθεί το κυπριακό κράτος και οι ‘Ελληνες της Κύπρου. Προς το παρόν, μόνο αυτό δεν βλέπουμε.
Ανεπάρκεια/απροθυμία της αντιπολίτευσης
Η προοπτική διάλυσης του κυπριακού κράτους μπορεί ακόμα να αντιμετωπισθεί, υπό έναν όρο όμως. ‘Ότι θα συγκροτηθεί ένα αξιόπιστο, ενιαίο, μαχητικό μέτωπο των δυνάμεων που λένε ότι είναι αντίθετες στην επαναφορά νέου σχεδίου Ανάν, δηλαδή του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, της Συμμαχίας Πολιτών και των Οικολόγων. Δεν είναι δυνατόν να υποστηρίζουν ότι κινδυνεύει άμεσα η πατρίδα τους και να μην ενεργούν με ανάλογο τρόπο. Θα ήταν ευχής έργο αν μια τέτοια συμμαχία μπορούσε να επεκταθεί και σε ένα πρόγραμμα απελευθέρωσης από τα οικονομικά δεσμά του Μνημονίου, γιατί και μέσω αυτών επιχειρείται η κατάλυση, από άλλο δρόμο, της κυριαρχίας και ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
‘Ένα τέτοιο «μέτωπο», θα μπορούσε να αντιπολιτευθεί αξιόπιστα έναν Πρόεδρο που έχει παραβεί τις πιο κεφαλαιώδεις δεσμεύσεις του στους ψηφοφόρους και που, κανονικά, θα έπρεπε να έχει παραιτηθεί μετά τα όσα συνέβησαν στο νησί μετά την εκλογή του και όσα έκανε ο ίδιος εις βάρος των συμπολιτών του. Θα μπορούσε επίσης να διερευνήσει δυνατότητες της Κύπρου και εκτός ΕΕ, όπως η Ρωσία, η Κίνα, οιBRIICS ευρύτερα, αλλά και συμμαχίες με πολιτικές δυνάμεις εντός ΕΕ. Το γεγονός ότι τα κυπριακά πολιτικά κόμματα κάνουν “business as usual”, σε ένα περιβάλλον πιθανολογούμενης εθνικής και επιταχυνόμενης κοινωνικο-οικονομικής καταστροφής , αποσυνθέτει και τις οποιεσδήποτε λαϊκές αντιδράσεις.
Μέχρι τώρα δύο παράγοντες έχουν συγκλίνει εμποδίζοντας – προσωρινά – μια συμφωνία διάλυσης του κυπριακού κράτους, στις γραμμές νέου «σχεδίου Ανάν», ή, καλύτερα, «Αναστασιάδη-‘Αδη». Ο πρώτος είναι ότι παραμένουν στον κυπριακό πληθυσμό ενεργά τα «αντισώματα» του 2004 (δημοψήφισμα), παρά τα σοκ που υπέστη με την οικονομική επίθεση και την τραγική ανεπάρκεια και παθολογική ροπή προς την προδοσία της ηγεσίας του. Ο δεύτερος είναι η λεγόμενη τουρκική «αδιαλλαξία», για την οποία πρέπει μάλλον να ευγνωμονούμε τον κ. Ερντογάν, αφού αποτρέπει έτσι την καταστρατήγηση των βασικότερων αρχών, θεμελίων του διεθνούς, συνταγματικού και ευρωπαϊκού δικαίου. Αυτό που έκανε δηλαδή το έκτρωμα του Ανάν και θα κάνει μια συμφωνία στις γραμμές του ανακοινωθέντος Αναστασιάδη-‘Ερογλου.
‘Ερχεται νέο σχέδιο
Θα ήταν όμως επικίνδυνα αφελές να αναμένει κανείς ότι οι δυνάμεις που εποφθαλμιούν το νησί και που ήταν πίσω από το σχέδιο Ανάν – το σχέδιο εκείνο δεν έδινε την Κύπρο στην Τουρκία, την έδινε στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και το Ισραήλ - δεν θα εκμεταλλευθούν την παρούσα συγκυρία, καταστροφής της οικονομίας Κύπρου και Ελλάδας και οικονομικού αποικιακού ελέγχου των δύο χωρών, για να προχωρήσουν τα σχέδια κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Για να επιτύχουν την επιδίωξη αυτή θα χρησιμοποιήσουν, όπως και στο παρελθόν, κάθε μέσο. Θα επιμείνουν στις “διζωνικές-δικοινοτικές” αρλούμπες με “πολιτική ισότητα” που έχουν επισήμως υιοθετήσει σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα Κύπρου και Ελλάδας, χωρίς να εξηγούν ποιος τέλος πάντων θα κάνει κουμάντο σε αυτόν τον ζουρλομανδύα (η πλειοψηφία, όπως στις δημοκρατίες, ξένοι αξιωματούχοι, όπως στο «Ανάν», ή θα … κληρώνει κάθε φορά μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων, όπως προτείνει τώρα στις συνομιλίες για το συνταγματικό δικαστήριο ο ανεκδιήγητος Πρόεδρος της Κύπρου).
Θα επιδιώξουν να χρησιμοποιήσουν την οικονομική καταστροφή που προγραμματίζουν τα Μνημόνια (όπως δείχνει και η ελλαδική εμπειρία), για να σπάσουν το ηθικό του λαού και να τον πείσουν ότι δεν έχει άλλη λύση από το να υπογράψει τη διάλυση του κράτους του για να «σωθεί». (Στην πραγματικότητα βέβαια τυχόν διάλυση του κράτους θα εντείνει την οικονομική καταστροφή και θα δημιουργήσει αστάθεια απολύτως αποθαρρυντική για όποιες τοποθετήσεις κεφαλαίων). Θα επιδιώξουν να προκαλέσουν κάποιας άλλης μορφής σοκ στον κυπριακό πληθυσμό, να του εντείνουν τα αισθήματα απογοήτευσης και απομόνωσης (εκεί συγκλίνει και η πρόσφατη εκδήλωση υποστήριξης σειράς «Ανανικών» στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ προς τις «προσπάθειες» Αναστασιάδη). Και, last but notleast, θα επιχειρήσουν ενδεχομένως, αν τους δοθεί η ευκαιρία, να πάρουν με το μέρος τους, άμεσα ή έμμεσα, τμήμα των δυνάμεων που αντιτίθενται σήμερα στον Αναστασιάδη και την προσπάθειά του να επαναφέρει μια μορφή σχεδίου Ανάν (όπως έκαναν το 2008 με το ΔΗΚΟ του Κάραγιαν). Κάτι που, αν συμβεί, θα προκαλέσει τεράστια απογοήτευση και διάλυση. Με άλλα λόγια, πρέπει κανείς λογικά να περιμένει την ανάπτυξη μιας πληθώρας δράσεων στην κατεύθυνση προκαταβολικής υπονόμευσης της όποιας άμυνας του κυπριακού λαού. ‘Αλλωστε είναι συζητήσιμο και το αν η οικονομική επίθεση κατά της Κύπρου πέρυσι υπαγορεύθηκε όντως από οικονομικές και όχι από γεωπολιτικές σκοπιμότητες.
Αγγλία, ευρώ και κυπριακή οικονομία
Από την άλλη μεριά καιροφυλακτεί και το Λονδίνο, «μανούλα» στις κάθε είδους προβοκάτσιες (όπως το 1963 όταν έπεισε τον Μακάριο να προχωρήσει με τα 13 σημεία). Η «ιδέα» που ρίχνει η Αγγλία, ενθαρρυμένη από τη δικαιολογημένη αγανάκτηση των Κυπρίων με τα πεπραγμένα της ΕΕ, είναι να εγκαταλείψει η Λευκωσία το ευρώ, ουσιαστικά δηλαδή την ΕΕ.
Είναι συζητήσιμο αν έπρεπε Κύπρος και Ελλάδα να ενταχθούν ποτέ στο ευρώ, ενώ είναι βέβαιο ότι ούτε η μία, ούτε η άλλη πρέπει να παραμείνουν μεσοπρόθεσμα, αν δεν αλλάξει ριζικά η αρχιτεκτονική του. Το άμεσο πρόβλημα όμως τω δύο κρατών είναι το μη βιώσιμο χρέος τους και η χρήση αυτού του χρέους για την οικονομική υποδούλωση και καταστροφή τους. Επ’ αυτού διερωτάται κανείς τι ακριβώς θα προσφέρει ο «επαναστατικός τυχοδιωκτισμός» μιας εξόδου. Δεν θα ήταν λογικότερο οι δύο χώρες να μείνουν εντός ΕΕ/ΟΝΕ και να το κάνουν «μπάχαλο», χρησιμοποιώντας το σύνολο των πολιτικών/θεσμικών εργαλείων που διαθέτουν, ζητώντας διαγραφή χρέους, ριζική αλλαγή των εφαρμοζόμενων πολιτικών, αντιμετώπιση των άνευ προηγουμένου κοινωνικο-οικονομικών καταστροφών που προκάλεσαν στις δύο χώρες τα προγράμματα “bail-out” και “bail-in” της ΕΕ και του ΔΝΤ; Γιατί να τις διευκολύνουν αποχωρώντας από ΟΝΕ ή και ΕΕ, αλλά παίρνοντας μαζί τους το μη βιώσιμο χρέος και τις νομικές δεσμεύσεις των Μνημονίων; (‘Άλλο αν απαιτηθεί, στα πλαίσια μιας πιθανότατης σύγκρουσης με τους Πιστωτές, η αναγκαστική, όχι με δική μας πρωτοβουλία εισαγωγή άλλου μέσου πληρωμής, εφόσον καταστεί αναγκαίο).
Ευρώ και γεωπολιτική
Αποχώρηση από το ευρώ δεν είναι μόνο οικονομική, είναι και βαριά γεωπολιτική επιλογή. Απομακρύνει την Κύπρο από την Ελλάδα (εντείνοντας και τους εκβιασμούς στην τελευταία) και περιορίζει την συνολική εθνική ισχύ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ιστορική εξασθένηση του ελληνισμού και με τις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας σε ιστορικό ναδίρ, η αποχώρηση της Κύπρου από την ΟΝΕ, χωρίς παράλληλη ανάπτυξη ισχυρών «εναλλακτικών» σχέσεων με Ρώσους, Κινέζους, BRIICS (σαν αυτές που επέτρεψαν την επιβίωση της Δημοκρατίας κατά το παρελθόν), θα οδηγήσει πιθανότατα σε ένα αδύναμο νησί που θα παραδοθεί μόνο του σε Αμερικανούς, ‘Αγγλους και Ισραηλινούς, ίσως και Τούρκους, με την ελπίδα ότι θα ανεχθούν την ύπαρξη Ελλήνων.
Η Αγγλία του Κάμερον (και όχι μόνο) έχει τη δική της αντιγερμανική και αντιευρωπαϊκή ατζέντα, δεν επιθυμεί ευρωπαϊκή στρατηγική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν παραλείπει να φροντίζει για το … κακό των Ελληνοκυπρίων όταν έχει τη δυνατότητα. Αλλά οι αιτιάσεις των Ελλήνων απέναντι στη Γερμανία είναι για τους αντίθετους λόγους από αυτούς που θέλει τη διάλυση της Ευρώπης η Αγγλία. (Βεβαίως, ακόμα μια φορά, αποδεικνύεται η στρατηγική τύφλωση του Βερολίνου, που υπονομεύει το ίδιο τον ρόλο του, ακόμα και τις … βάσεις της κυριαρχίας του στην Ευρώπη).
Αντί λοιπόν η πολιτικά αλλοπρόσαλλη Αρχιεπισκοπή και η θεωρητικώς «αντιιμπεριαλιστική» και πρακτικώς αγγλόφιλη ηγεσία του ΑΚΕΛ να έλκονται από κάθε ιδέα που πλασάρει η πρώην αποικιοκρατική δύναμη, καλό θα ήταν να σκεφτούν και να πράξουν κάτι αυτόνομα, για το καλό της πατρίδας τους, αν τουλάχιστον μπορούν. Η - κάτω του μετρίου - μελέτη που παρήγγειλε πέρυσι η ηγεσία του ΑΚΕΛ για το θέμα του ευρώ, τουλάχιστον απέδειξε ότι δεν υπάρχουν εύκολες και μαγικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα Κύπρος, Ελλάδα και Ευρώπη.