Το νόμισμα ως δίκαιο του ισχυρότερου

Του Σαράντου Λέκκα

Εάν δούμε προσεκτικά την νομισματική ιστορία από την Αρχαία Ελλάδα και μέχρι σήμερα θα εξάγουμε το συμπέρασμα ότι το νόμισμα είναι η βασικότερη απόδειξη ακμής και παρακμής μιας πόλις, μιας αυτοκρατορίας , ενός έθνους και στους συγχρόνους αιώνες ενός κράτους.

Το νόμισμα είναι ο προσδιοριστικός παράγοντας μιας ηγεμονίας, είτε αυτή ανάγεται καταρχήν σε οικονομικό είτε μεταγενέστερα σε πολιτικό και σε  πολιτιστικό επίπεδο.

Το νόμισμα καθορίζει την δυναμική των πραγμάτων καθώς και τις προοπτικές αποκαθήλωσης μιας ισχυρής παρουσίας.

Το νόμισμα αποκαλύπτει αδυναμίες και προμηνύει το τέλος με την σχεδόν μηχανική ανάδειξη μιας νέας δύναμης.

Την κατάρρευση της Αρχαίας πόλης – κράτους και της επικράτησης των Μακεδόνων μπορούμε να την εντοπίσουμε στην κατάληψη του Παγγαίου από τους Μακεδόνες.

O Φίλιππος της Μακεδονίας από την στιγμή της κατάληψης των χρυσοφόρων κοιτασμάτων του Παγγαίου, τα οποία του εξασφάλιζαν περίπου 1.000 τάλαντα τον χρόνο, εισήγαγε τον διμεταλλισμό πράγμα που σήμαινε ότι απέναντι στην κυρίαρχη ασημένια δραχμή των Αθηναίων έβαλε τους χρυσούς μακεδονικούς στατήρες.

Όπως ήταν φυσικό ο χρυσός εκτόπισε το ασήμι και οι στατήρες εκτόπισαν τις δραχμές, πράγμα που οδήγησε στην νομισματική επικράτηση των Μακεδόνων.

Πλέον μόνο το περσικό δαρεικό βρίσκονταν εμπόδιο στις διεθνείς αγορές κάτι που ο γιος του Αλέξανδρος με την δύναμη των όπλων κατάφερε να εξαλείψει.

Παρατηρείται επομένως ότι ο Φίλιππος πριν υποτάξει την νότια Ελλάδα με την δύναμη των όπλων την είχε υποτάξει οικονομικά, αφού στο νομισματικό πεδίο είχε επιβάλει το νόμισμα του ως αποθεματικό και συναλλακτικό μέσο της εποχής.

Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά τον 3ο και 4ο αιώνα  μ.Χ. αιώνα βρίσκεται σε κρίση η οποία παίρνει διαστάσεις πλήρους κατάρρευσης κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ.

Τα νομίσματα του Ρωμαϊκού κράτους, ένδειξη όπως είπαμε ακμής και παρακμής , υποτιμώνται συνεχώς σε σημείο που το χρυσό ενώ  ζύγιζε 8,11 g έφθασε στα 5,11g ενώ το ασημένιο δηνάριο που είχε και την μεγαλύτερη χρήση από τα 3,41g αργύρου μεταβλήθηκε σε ένα μίγμα κασσίτερου και μόλυβδου με μια επιφανειακή επίστρωση αργύρου.

O Διοκλητιανός όταν ανέρχεται στο θρόνο περί το 284 μ.Χ. προσπαθεί να αντιμετωπίσει την σοβούσα κρίση, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο νόμισμα και την οικονομία και να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό οπότε η λύση ήταν να κόψει νέο νόμισμα και χρυσό και αργυρό.

Το χρυσό ονομάζεται σολδίον έχει βάρος 4,5 g ενώ  το αργυρό το κυρίως χρησιμοποιούμενο νόμισμα ονομάζεται βαλάντιο. Με αναλογία 1/12 η νομισματική μεταρρύθμιση δεν θα πετύχει και η νομισματική κυκλοφορία θα συνεχίσει να συρρικνώνεται αφού οι πολίτες δεν εμπιστεύονται το νόμισμα μιας καταρρέουσας αυτοκρατορίας.

Με την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη το 330 μΧ η Ανατολική πτέρυγα της αυτοκρατορίας μετασχηματίζεται σε ναυτική και εμπορική δύναμη και το αυτοκρατορικό νόμισμα, το σολδίον μετατρέπεται ‘ σε δολάριο’ της Μεσογείου για 500 περίπου χρόνια.

Χάνει όμως την λάμψη του από την στιγμή που δίνονται εμπορικά και ναυτιλιακά προνόμια στους Βενετούς, Γενουάτες, Πιζάτες,  και αυτοί αρχίζουν να κυριαρχούν στην Μεσόγειο εμπορικά  και  ναυτιλιακά οπότε  το αυτοκρατορικό νόμισμα εκτοπίζεται προς όφελος του βενετικού δουκάτου.

Η περίοδος εκχώρησης προνομίων ξεκίνησε το 1005 μ.Χ. από τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο, ο οποίος ξεκίνησε το μεγάλο λάθος και συνεχίστηκε μέχρι το 1192 μ.Χ.

Η πτώση της Βασιλεύουσας στους Λατίνους το 1204 και στους Τούρκους το 1453 απλά είναι η καταληκτική πορεία μιας φθίνουσας νομισματικής και οικονομικής πορείας .

Με την  έναρξη του 20ου αιώνα οι αποικιακές αυτοκρατορίες που έχουν δημιουργηθεί σταδιακά από τον 16ο αιώνα , βρίσκονται στο απόγειο τους  με την Βρετανία να κυριαρχεί στο ¼ του πλανήτη.

Το 1900 η Βρετανία έλεγχε το 50% των θαλάσσιων μεταφορών ενώ οι επενδύσεις της στο εξωτερικό ξεπερνούσαν εκείνες του υπόλοιπου κόσμου.

Λογικό επομένως ήταν η Βρετανική Στερλίνα να κυριαρχεί στο διεθνές εμπόριο και να θεωρείτε το βασικότερο αποθεματικό νόμισμα του πλανήτη.

Όλα αυτά αλλάζουν με τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο (1914-1918) παρότι η τυπική αντικατάσταση της Στερλίνας από το Αμερικανικό δολάριο πραγματοποιείται μετά τον Β ΄ παγκόσμιο πόλεμο.

Ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος με τεράστιο ανθρώπινο (8,5 εκατ. νεκροί και 21 εκατ. σωματικά και ψυχικά τραυματίες) και οικονομικό κόστος (186 δις δολάρια)στην ουσία οδηγεί στην χρεοκοπία τα ευρωπαϊκά κράτη.

Οι κυβερνήσεις εκτυπώνουν χρήμα για την χρηματοδότηση του πολέμου και παράλληλα δανείζονται  από τις ΗΠΑ.

Το 1914 με την έναρξη του πολέμου οι ΗΠΑ είναι η χώρα με την μεγαλύτερη βιομηχανική παραγωγή παγκοσμίως ενώ σταδιακά μετατρέπονται σε παγκόσμιο τραπεζίτη.

Με την λήξη του πολέμου και μέχρι την οικονομική κρίση το 1929 οι ΗΠΑ συνεχίζουν να χρηματοδοτούν τους Ευρωπαίους τώρα όμως για την ανασυγκρότηση των οικονομιών τους.

Η κρίση του 1929 και ο προστατευτισμός που την συνοδεύει  οριστικοποιεί τη κυριαρχία του αμερικανικού νομίσματος με τις ΗΠΑ πλέον να έχουν την δύναμη ακόμη και να τιμωρούν  όσους δεν αποπληρώνουν τα δάνεια τους.

Η τυπική αντικατάσταση της στερλίνας από το αμερικανικό δολάριο γίνεται με την διαμόρφωση του νέου συστήματος ισοτιμιών στο Μπρέτον Γουντς  τον Ιούλιο του 1944.

Το δολάριο κυριαρχεί,  πράγμα απόλυτα φυσικό, και μέχρι σήμερα είναι ο αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ οι ΗΠΑ καθορίζουν τις τύχες του Δυτικού κόσμου και από την πτώση του τείχους και μετά ολόκληρου του πλανήτη.

Πριν από την πολιτική και στρατιωτική τους όμως επικράτηση είχαν επικρατήσει δια του δολαρίου οικονομικά.

Κατά διαστήματα πολλοί και με ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις αναφέρονται στο τέλος του δολαρίου.

Νομοτελειακά κάποτε θα συμβεί και αυτό δεδομένου ότι τον νόμο της ακμής και της παρακμής καμία μέχρι σήμερα ‘αυτοκρατορία’ δεν έχει αντιμετωπίσει, όσο ισχυρή και εάν νόμιζε ότι είναι ή όσες ισχυρές βάσεις και εάν είχε δημιουργήσει στα χρόνια της ακμής της.

Στο ορατό όμως μέλλον το δολάριο δεν φαίνεται να έχει αντίπαλο.

Η  Ιαπωνία είναι βιολογικά γερασμένη, η Κίνα έχει σαθρές υποδομές με νοοτροπία μουζίκου  ενώ έχει χαμηλών προδιαγραφών Τραπεζικό σύστημα, η Ρωσία δεν τολμά την απόλυτη ρήξη με το διεθνές χρηματοοικονομικό κατεστημένο κάτι που βλέπουμε από την αδυναμία να ελέγξει την κεντρική της τράπεζα, η Γερμανία έχει αυτοκαταστροφικές τάσεις όταν ισχυροποιείται και  κυρίως ένα νόμισμα που θυμίζει το Πύργο της Βαβέλ ενώ  η Βρετανία είναι ο πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ με το έδαφος της μετά το Brexit να θεωρείται ζωτικός χώρος των αμερικανικών κεφαλαίων.

Στην βάση των ανωτέρω και πάρα τις προσπάθειες τιμολόγησης ορισμένων πρώτων υλών όπως του πετρελαίου σε νομίσματα πέρα του δολαρίου αντίπαλος του αμερικανικού νομίσματος δεν υπάρχει.

Το διαίρει και βασίλευε, το Ρωμαϊκό divide et impera, δίνει πίστωση χρόνου σε ένα σύστημα που υπό διαφορετικές νομισματικές συνθήκες θα είχε καταρρεύσει.

Τα διπλά ελλείμματα δεν θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν εάν υπήρχε ένα ΄έντιμο΄ νομισματικό σύστημα, ένα σύστημα που να πληρούσε τους όρους μιας συνθήκης που να μην στηρίζει την ύπαρξη της στο δίκαιο του ισχυρότερου.

Ανάρτηση από: https://analyst.gr