Ο Αγιος Βασίλης της υποκρισίας… χέρι χέρι με τον Ηρώδη του κέρδους!
Του Χρήστου Κάτσικα
Οπως σημειώνει ο Μακιαβέλι στο βιβλίο του «O ηγεμόνας», το καλό πρέπει να το κάνεις με δόσεις για να σε θυμούνται και να σ” ευγνωμονούν. Το κακό πρέπει να το κάνεις αποφασιστικά, γρήγορα και δραστικά. Ετσι κάπως σκέφτηκε η τηλεοπτική φιλανθρωπία, μέρες που είναι, και βάλθηκε να παρουσιαστεί με τη λεοντή του κοινωνικού παρηγορητή. Αυτό άλλωστε γινόταν ανέκαθεν. Οι ισχυροί με το ένα χέρι μοίραζαν τη φτώχεια, τον θάνατο και το περιθώριο, και με το άλλο πρόσωπο, σαν Ιανός, εμφανίζονταν να αγαθοεργούν και να απαλύνουν τα κοινωνικά τραύματα.
Α, όλα κι όλα… Δεν μπορεί τώρα λίγες εκατοντάδες που αυτοκτονούν, καίγονται ή πνίγονται να αμαυρώσουν την εικόνα. Ούτε οι σύγχρονοι Ολιβερ Τουίστ των δρόμων και των φαναριών τους, οι περισσότεροι «εισαγόμενοι», όπως υποστήριξε πριν από μερικά χρόνια κάποιος υφυπουργός της Παιδείας… Δεν μπορεί κάποιοι μαθητές που λιποθυμούν εν έτει 2013 στα σχολεία από ασιτία να χαλάσουν τη διακήρυξη του υπουργού Παιδείας, που έχει οδηγό της το σύνθημα «πρώτα ο μαθητής»… Πολύ περισσότερο, δεν μπορεί 1,5 εκατ. άνεργοι και απεγνωσμένοι να ταράξουν τον ύπνο της τρόικας που ιδρώνει τη φανέλα για να σώσει τη χώρα …
Φαρισαίοι του συστήματος
Η φιλανθρωπία των «ωσαννά», το ενσταντανέ για λίγο γάλα σε λίγους, η καλλιέργεια της υπέρκοσμης ελπίδας. Οι Φαρισαίοι του συστήματος, έχοντας τις κάμερες και την τηλεοπτική δημοκρατία στο χέρι τους, μπορούν ακόμα να χαλιναγωγούν την οργή του κόσμου καθηλώνοντάς την σε ανώδυνα κανάλια. Από μία άποψη, προσεγγίζοντας με αφαίρεση τα γεγονότα, φανταζόμαστε πως κάπως έτσι λειτουργούσε ο Μεσαίωνας. Δίπλα στο παλάτι των ηγεμόνων ή του βασιλιά, οι οποίοι έστελναν «το πόπολο» να πεθάνει στον πόλεμό τους, συνωστίζονταν φτωχοί, ανάπηροι, άκληροι, απόκληροι. Σ” αυτούς πετούσε ο μονάρχης το ξεροκόμματο και η εκκλησία την ευλογία της, ώστε «η εξωοικονομική καταπίεση να γίνεται ισχυρότερη της φορολογίας» (Μαρξ) και να μακροημερεύει η κυριαρχία τους. Αν η θρησκεία είναι το όπιο του λαού, που είναι, η φιλανθρωπία είναι η δίδυμη αδελφή της, η παρηγορήτρια ιδέα για να ξεστρατίζουν οι αγώνες και να αποζητιέται «η φάτνη για το ορφανό» και η κούφια απαντοχή για τον ζητιάνο.
Και να σου πάλι μπροστά μας η ευημερία των αριθμών… Το λογιστικό πρόσωπο της φιλανθρωπίας προσπαθεί να ξεγελάσει την πείνα του τέρατος… Η φιλανθρωπία στην επαιτεία που μαλακώνει την καρδιά, αλλά δεν εξαλείφει τη ζητιανιά. Παρέλαση «στιγμιοτύπων» πόνου, έγχρωμα και θεαματικά, επιδιώκουν να προβάλουν, στο «γόνιμο» έδαφος των Χριστουγέννων, τον Αγιο Βασίλη της υποκρισίας για να κρύψουν τον Ηρώδη του κέρδους. Εναν Αγιο Βασίλη με λαμπρά κουρέλια και ακίνδυνο, που πιστώνεται κάθε φορά να «είναι εντάξει», τις «άγιες μέρες» του Δεκεμβρίου, για να μπορεί να καλύπτει όλο τον υπόλοιπο χρόνο τους πραγματικούς υπεύθυνους για τους εκατομμύρια φτωχούς, άνεργους, άστεγους…
Μάλιστα στις από άμβωνος ικεσίες έχουν προστεθεί οι φαρισαϊκές παραινέσεις τού «όλοι μαζί» όσων κανοναρχούν τον χορό του «καπιταλισμού της συμπόνιας». Την ίδια ώρα που δοξολογούν την κατεδάφιση του «σπάταλου» κοινωνικού κράτους, την ίδια στιγμή που θυμιατίζουν τον «κοινωνικό κανιβαλισμό», παραδίδουν μαθήματα φιλανθρωπίας και εθελοντισμού! Το δέντρο της ελεημοσύνης που προσπαθεί να αναπλάσει τη βιτρίνα του γέρικου σώματος της κοινωνίας των ανισοτήτων και να κρύψει το δάσος της εκμετάλλευσης. Καλοσύνη των «κερμάτων», δημόσια εκτεθειμένη, σε έγχρωμα σόου και δελτία ειδήσεων, πασχίζει να μεταθέσει τις ευθύνες για το εγγενές χαρακτηριστικό του καπιταλισμού, τη φτώχεια, προβάλλοντάς τη σαν ατομική ευθύνη και όχι ως προϊόν της πιο απάνθρωπης εκμετάλλευσης.
Από την άλλη, προύχοντες και αρχικήρυκες της λιτότητας, την ίδια στιγμή που περικόπτουν τις κοινωνικές παροχές, απολύουν χιλιάδες εργάτες, βυθίζουν στην πείνα και την εξαθλίωση ολόκληρες περιοχές, «κατασκευάζουν» πολέμους για να αυξήσουν τα κέρδη τους, αυτοί οι ίδιοι, επενδύουν στον ανθρώπινο πόνο ένα ψίχουλο από τα «καρβέλια της εκμετάλλευσης» εκατομμυρίων ανθρώπων. Ιεραπόστολοι του ελέους που κηρύσσουν την αποδοχή της φτώχειας για τους φτωχούς, μοιράζοντας απλόχερα επαίνους στους επιχειρηματίες της φιλανθρωπίας.
Ούτε τα «φιλανθρωπικά γκαλά-μπαζάρ» ούτε η ελεημοσύνη ούτε επίσης οι αγνές προθέσεις χιλιάδων εθελοντών, που δίνουν καθημερινά τη μάχη για την επιβίωση των θυμάτων της κρίσης, μπορούν να αντικαταστήσουν ή να υποκαταστήσουν τις κοινωνικές λειτουργίες ακόμη κι ενός χρεοκοπημένου κράτους. Δεν μπορείς να χορτάσεις ένα εκατομμύριο στόματα με «κοινωνικά συσσίτια» ή «παντοπωλεία», αν δεν σπάσεις τα δεσμά της «δημοσιονομικής φυλακής», αν δεν ανατρέψεις τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2013, που το σύνολο των εσόδων του θα το καταβροχθίσουν η «ξένη ακρίδα» και οι τράπεζες.
Το σκηνικό φτιάχνεται
«Δεν πιστεύω στη φιλανθρωπία, πιστεύω στην αλληλεγγύη» επισήμαινε σωστά, πριν από κάμποσο καιρό, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο. «Η φιλανθρωπία είναι κατακόρυφη, άρα είναι ντροπιαστική. Πηγαίνει από πάνω προς τα κάτω. Η αλληλεγγύη είναι οριζόντια. Σέβεται τον άλλο και μαθαίνεις από αυτόν. Εχω πολλά να μάθω από άλλους ανθρώπους».
Να το καταλάβουμε. Η μια πατρίδα μας ταξιδεύει στα ελβετικά σαλέ, παίρνει μίζες από τις… Siemens, αγοράζει κάμερες που φωτογραφίζουν τον λαό, έχει εφεύρει δεκάδες τρόπους για να θωρακίζει το «είναι» και το «αντέχειν» της από τον εσωτερικό εχθρό της. Η άλλη πατρίδα τρέχει για το μεροκάματο, ζει με 500 ευρώ, πεθαίνει στην ανεργία και στην αλλότρια εργασία, αναγκάζεται να πληρώνει τις θηλιές των τραπεζών που βλέπουν τα αμύθητα κέρδη τους να αυξάνονται.
Σε πιάνει γέλιο νευρικό ακούγοντας όλους αυτούς τους ευαγγελιστές της αγοράς. Αυτούς που έχουν μετατρέψει την κοινωνία σε οργανωμένο ακρωτηριασμό. Πράγματι δίνουν τα ρέστα τους. Το σκηνικό φτιάχνεται. Το θέμα είναι αν θα καταφέρουν να «μεταλλάξουν» και πάλι μεγάλο μέρος των αφανισμένων εργαζόμενων σε «κοινή γνώμη» που χωνεύει αμάσητα την επικοινωνιακή μαεστρία αυτών που χρησιμοποιούν την κρίση που οι ίδιοι προκάλεσαν σαν ευκαιρία για να μετατρέψουν τη χώρα και τον λαό σε έρημο.
Με τα μάτια μόνιμα στραμμένα στους φτωχούς και τους ακάλεστους αυτού του κόσμου, αξίζει να θυμάται κανείς αυτές τις μέρες -και πάντα- τα τραχιά λόγια των Αντόρνο – Χορκχάιμερ που ταιριάζουν σε όσους πιστεύουν στην αλλαγή της κοινωνίας και στην ανθρώπινη ελευθερία. «Εμείς οι εχθροί της φιλανθρωπίας δεν θέλουμε να ταυτίσουμε τον άνθρωπο με τη δυστυχία, που η ύπαρξή της είναι αίσχος για μας. Πολύ ευαίσθητοι στην αδυναμία μας, δεν θα παραδεχτούμε ποτέ ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι αντικείμενο ελέους».
