Ο Λευτέρης Ζούρος στο βιβλίο του «Όταν ο Χότζας συνάντησε τον Αϊνστάιν»(Πανεπιστ. Εκδόσεις Κρήτης), μιλά για την ρύπανση του λόγου, γραπτού και προφορικού.
Δεν εννοεί τις βρισιές και τη βωμολοχία, αυτές είναι μορφές βαριάς ρύπανσης- βρωμούν από μακριά. «Ρυπαίνω την συζήτηση», λέει, «όταν επιδιώκω το μονοπώλιο του λόγου και όταν διακόπτω τον άλλον πριν ολοκληρώσει την σκέψη του. Αυτές είναι οι ‘χοντρές’ μολύνσεις. Υπάρχουν και οι λεπτότερες, εξίσου ενοχλητικές: η επανάληψη, η ανακρίβεια, η κενότητα, η αοριστία και η γενικότητα του λόγου – και βέβαια ο στόμφος και η ρηχή ωραιοποίηση του λόγου». Κι έτσι, «από τη ρύπανση του λόγου μπορούμε εύκολα να περάσουμε στη ρύπανση της λογικής».
Τη ρύπανση του λόγου την βλέπουμε καθημερινά στις τηλεοπτικές συζητήσεις ανάμεσα σε εκπροσώπους κομμάτων. Στις καθημερινές συζητήσεις στους δρόμους και τα μέσα συγκοινωνίας, μεταξύ γνωστών και αγνώστων. Και φυσικά στο Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έχουν γεμίσει αυτοσχέδιους δημοσιογράφους, αποφασισμένους να μας αποκαλύψουν την αλήθεια που μόνο αυτοί κατέχουν, με κάθε τρόπο.
Στην αρχική της μορφή, αυτή μανία αποκάλυψης είχε το δασκαλίστικο προλόγισμα «κατάλαβες τώρα γιατί (μας κάναν ετούτο ή εκείνο)». Όμως επειδή η νουθεσία δεν ήταν αρκετή, άρχισαν να προστίθενται χαρακτηρισμοί.
Έτσι ανακαλύφθηκαν οι «πολυθρονάτοι». Κι όταν κι αυτό δεν επαρκούσε, γίναμε όσοι δεν καταλαβαίναμε, «ηλίθιοι». «Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε!» λέει ο Νίκος Μπογιόπουλος. «Είναι το λίθιο, η-λίθιε», λέει ο Σωτήρης Καμενόπουλος στην slpress.
Μερικά σκαλιά πιο κάτω, στην διαδυκτιακή ερασιτεχνική δημοσιογραφία, οι «ηλίθιοι» έχουν γίνει μα@@@@ς. «Κατάλαβες τώρα μ@@@@@ Έλληνα;», είναι ο μόνιμος πρόλογος των πεφωτισμένων. Φτάσαμε έτσι στην βαρειά ρύπανση του λόγου και της λογικής.
Η ρύπανση της λογικής, η διαστρέβλωση της, είναι αναγκαία συνθήκη για την κυριαρχία ομάδων πάνω στην υπόλοιπη κοινωνία. Κι από την άλλη, η ίδια η ρύπανση λειτουργεί σαν στοιχείο δύναμης και θεμελίωσης ισχύος. Σε μια κοινωνία που έχει συνηθίσει να στοιχίζεται πίσω από τους δυνατούς, είναι φυσικό η ρύπανση του λόγου και της λογικής να προσδίδει κύρος. Εδώ μάλλον βρίσκεται και ο κύριος λόγος για την άνοδο της «Χρυσής Αυγής», αλλά και για την πτώση της. Η παραπομπή σε δίκη του ηγετικού της πυρήνα θεωρήθηκε αδυναμία από οπαδούς και μέλη που άρχισαν να απομακρύνονται, μέχρι την οριστική της συρρίκνωση.
Στις μέρες που προηγήθηκαν, οι ρηγματώσεις του λόγου και της λογικής εστιάστηκαν πάνω στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και στις αιτίες που την προκαλούν. Αυτή η συζήτηση πήρε παγκόσμιες διαστάσεις. Αφορμή, ας το θυμίσουμε μια φορά ακόμη, η εκστρατεία της μικρής Γκρέτας. Κι όπως ήταν φυσικό για ρηγματώσεις, οι περισσότερες αναλύσεις στράφηκαν γύρω από τις απόψεις μιας δεκαεξάχρονης, ενώ πολλές γύρω από το άτομο Γκρέτα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και τα διδάγματα που δίνει στον κόσμο.
Μια Ιταλίδα σκιτσογράφος ζωγράφισε μικρά παιδιά – ουσιαστικά σκλάβους – σε μια βιοτεχνία κατασκευής τζίν, στο Μπάγκλα Ντες ίσως, να λένε άντε γ...... Γκρέτα. Φυσικά, το τζιν της εν λόγω σκιτσογράφου, που θεωρεί αυτονόητο δικαίωμα της να μιλά εξ ονόματος των παιδιών σκλάβων ρυπαίνοντας τον λόγο, είναι κατασκευασμένο από αυτά τα παιδιά σκλάβους.
Έχουμε όμως και περιπτώσεις επιστημόνων να διαπληκτίζονται απευθείας με ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι. Έτσι, 500 επιστήμονες ζητούν ίσα δικαιώματα (!) με την Γκρέτα, να τους δοθεί δηλαδή κι αυτών το βήμα της Συνέλευσης του ΟΗΕ για να αναπτύξουν τις απόψεις τους, ενώ ο οικονομολόγος Ryan McMaken κατηγορεί την Γκρέτα (!) πως απαιτεί να πεθάνουν οι φτωχοί του πλανήτη.
Στην ελληνική εκδοχή, η κριτική είναι μερικά σκαλιά πιο κάτω. Η Γκρέτα παρουσιάζεται σαν «σάϊμποργκ» ή παρομοιάζεται με την γνωστή παιδική ηρωίδα «Πίπη φακιδομύτη», σε μια προσπάθεια να πληγεί η αξιοπιστία της και οι απόψεις της μέσω της μείωσης της προσωπικότητας της.
Η ιστορία με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ίσως είναι τυχαίο, ίσως και όχι, πάντως εκείνη την εποχή άρχισαν οι δημοσιεύσεις επιστημονικών μελετών που ενοχοποιούσαν τα ορυκτά καύσιμα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την δημιουργία δηλαδή μιας ομπρέλας αερίων, κυρίως διοξειδίου του άνθρακα, που θα εγκλωβίζανε την ηλιακή ακτινοβολία, οδηγώντας έτσι σε μιαν υπερθέρμανση του πλανήτη, στο λιώσιμο των πάγων και σε μια σειρά άλλες κλιματικές και γεωγραφικές μεταβολές.
Ίσως πάλι κι αυτό να είναι σύμπτωση, όμως η καινούργια πρωθυπουργός της Αγγλίας, η Θάτσερ, το 1981 ανακοίνωσε την πρόθεση της να κλείσει πολλά ανθρακωρυχεία της χώρας της. Πιθανότερη αιτία ήταν πως η εταιρεία ανθρακωρυχείων ήταν κρατική, ενώ η Θάτσερ προωθούσε τις ιδιωτικοποιήσεις και άρα έπρεπε να την κλείσει. Η δεύτερη και ίσως σημαντικότερη αιτία ήταν πως το συνδικάτο των ανθρακωρύχων ήταν η αιχμή του δόρατος ολόκληρης της αγγλικής εργατικής τάξης, άρα η συντριβή του ήταν προϋπόθεση για την προώθηση των νεοφιλελεύθερων σχεδίων της κυβέρνησης Θάτσερ.
Η κρίση κορυφώθηκε τον Μάρτη του 1984 με την μεγάλη απεργία των ανθρακωρύχων που κράτησε αρκετούς μήνες και έληξε με ήττα των ανθρακωρύχων . Δεν έχει γίνει γνωστό κατά πόσον οι οικολογικές μελέτες που προαναφέραμε συνέβαλαν στην απομόνωση των ανθρακωρύχων και στην ήττα του απεργιακού τους αγώνα. Πάντως σίγουρα υπήρξαν ο καταλύτης της δημιουργίας του ευρωπαϊκού (και του ελληνικού φυσικά) οικολογικού κινήματος (το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Νέα Οικολογία» κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 1984). Και επιπροσθέτως, έστρεψαν το ενδιαφέρον του κοινού στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι ανανεώσιμες πηγές δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να ανταγωνιστούν τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή ενέργειας ικανής να συντηρήσει τα σημερινά επίπεδα παραγωγής και διαβίωσης. Την εποχή όμως της πρωτοεμφάνισης του οικολογικού κινήματος δεν έμπαινε καν τέτοιο ερώτημα. Κι αυτό γιατί το οικολογικό κίνημα παρουσιάζονταν και σαν κίνημα επιστροφής στην φύση, συνέχεια μερικών ιδεών που επανεμφανίστηκαν το 1968. Άλλωστε, από τα απόνερα το ’68 δημιουργήθηκε, τόσο στην Ευρώπη και Αμερική, όσο και στην χώρα μας.
Έτσι, το αυτοκίνητο ήταν απλώς «μια μηχανή που κάνει θόρυβο και σκορπά καυσαέρια», σε αντίθεση με το ποδήλατο που συν τοις άλλοις γυμνάζει και το σώμα (αυτό βέβαια δεν εμπόδιζε τους περισσότερους επικεφαλής να διαθέτουν το δικό τους Ι.Χ.).
Στην δεκαετία του ’80, η ανθρωπότητα βίωνε ακόμη την μεταπολεμική οικονομική ανάπτυξη. Κυριαρχούσε ακόμη η αισιοδοξία και οι νεανικές οικολογικές αφέλειες ακούγονταν ευχάριστα, αν και με κάποια συγκατάβαση.
Σαράντα χρόνια όμως μετά, ο κόσμος είναι ολότελα διαφορετικός. Η κρίση που ξεκίνησε το ’73 σαν πετρελαϊκή συνεχίζεται, με αδιάκοπους κλυδωνισμούς που προκαλούν άγχος, πεσιμισμό, αδιαφορία και παθητικότητα στον άνθρωπο.
Όταν λοιπόν ο «πρύτανης των Γερμανών ερευνητών του κλίματος» σύμφωνα με την «Καθημερινή» της 6/10/19 Χάνς Γιόαχιμ Σελνχούμπερ, λέει πως με τα ηλιακά πάνελ και τις ανεμογεννήτριες «ο κόσμος θα είναι πιο υγιής γιατί π.χ. είναι πιο υγιεινό να τρώμε λιγότερο κρέας και να κάνουμε ποδήλατο αντί να καθόμαστε στο αυτοκίνητο», ακούγεται σαν αποτυχημένος διαφημιστής. Κι όταν πάλι ισχυρίζεται πως «είναι πολύ πιο εύκολο να ηλεκτροδοτηθεί η Ινδία με αποκεντρωμένη ηλιακή ενέργεια παρά με την κατασκευή λιγνιτικών μονάδων και γιγαντιαίων δικτύων διανομής», τους μόνους που μπορεί να συγκινήσει είναι τους συμπατριώτες του βιομηχάνους κατασκευαστές ηλιακών πάνελ και ανεμογεννητριών.
Την δεκαετία του ’80 όμως, εκτός από τις θεωρίες του θερμοκηπίου κλπ, υπήρξε και η θεωρία πως η υπερθέρμανση θα είναι πρόσκαιρη και θα την διαδεχθεί πολύ γρήγορα μια παγετώδης περίοδος. Κι αυτό γιατί η άνοδος της θερμοκρασίας, θα προκαλέσει μια σειρά από αναστατώσεις, με πρώτη και ίσως σημαντικότερη την εκτροπή του Ρεύματος του Κόλπου. Αρκετά σχετικά άρθρα είχαν δημοσιευτεί στη «Νέα Οικολογία». Πάνω σ΄αυτή την θεωρία στηρίχθηκε και η ταινία «Μετά την επόμενη μέρα» (2004) του Ρόλαντ Έμεριχ.
Άλλωστε σε μεσοπαγετώδη περίοδο ζούμε. Και δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως το κλίμα και η διαμόρφωση του, είναι μια πολυπαραγοντική συνάρτηση.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αν υπάρχει κίνδυνος στο άμεσο μέλλον οι πάγοι να κατέβουν μέχρι σχεδόν τη Μεσόγειο, θα πρέπει να ξεκινήσει ένας αγώνας δρόμου για την κατασκευή γιγάντιων έργων σωτηρίας της ανθρωπότητας. Και τέτοια έργα χρειάζονται ενέργεια, περισσότερη ενέργεια, που τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες δεν μπορούν να παράξουν.
Άλλωστε και τα ορυκτά καύσιμα, παρά τα νέα κοιτάσματα που ανακαλύφθηκαν στη γειτονιά μας, βρίσκονται σε φάση εξάντλησης. Γι αυτό και το ενδιαφέρον του μεγάλου κεφαλαίου στρέφεται στο «Ιερό Δισκοπότηρο της ενέργειας», την πυρηνική σύντηξη («Καθημερινή» 6/10/19).
Η πυρηνική σύντηξη, αν επιτευχθεί, θα δώσει πραγματικά άφθονη, ανεξάντλητη ενέργεια, αφού «ένα λίτρο καυσίμου που χρησιμοποιείται στη διαδικασία σύντηξης ισοδυναμεί με 55,000 βαρέλια πετρελαίου».
Την πυρηνική σύντηξη δεν μπορεί να την έχει ο καθένας. Όπως μας λέει το σχετικό ρεπορτάζ της «Καθημερινής» για να μπορέσει να συντηχθεί το υδρογόνο και το βορόνιο 11 απαιτούνται θερμοκρασίες δισεκατομμυρίων βαθμών Κελσίου, ενώ σήμερα οι αντιδραστήρες παράγουν θερμότητα 35 εκατομ. Βαθμών Κελσίου. Για να μπορέσουν να φθάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα χρειάζεται να συγκεντρωθούν τεράστια κεφάλαια που μόνο πολύ γερά πορτοφόλια και πολύ πλούσιες και ισχυρές χώρες μπορούν να διαθέσουν. Κι όταν το καταφέρουν, αν το καταφέρουν, τότε η δύναμη και ο πλούτος που θα συγκεντρώσουν θα είναι κάτι παραπάνω από τεράστιος. Ολόκληρος ο υπόλοιπος κόσμος θα είναι υποτελής σ’ αυτές τις χώρες και σ’ αυτούς τους κεφαλαιούχους.
Στην πραγματικότητα, το Ιερό Γκράαλ της ενέργειας ήταν για χρόνια η ψυχρή σύντηξη, ακριβώς γιατί δεν απαιτούσε αυτές τις κολοσσιαίες θερμοκρασίες – που δεν ξέρουμε αν μπορούν να επιτευχθούν και αν ναι τι προβλήματα και παρενέργειες μπορούν να προκαλέσουν. Και το κυριότερο γιατί, σύμφωνα πάντα με τις θεωρίες και τα οράματα όσων την ονειρεύτηκαν, είναι μια δημοκρατική ενέργεια, μια ενέργεια που θα μπορεί να την κατέχει ο καθένας, τροφοδοτώντας το σπίτι του, το αυτοκίνητο του, την επιχείρηση του, την αναψυχή του.
Πολύ ρομαντικό για να είναι αληθινό, πολύ δημοκρατικό για να αντιπαλέψει τεράστια συμφέροντα. Η ιστορία, ειδικά του 20ου αιώνα, είναι γεμάτη από εφευρέσεις που ποτέ δεν βγήκαν στην παραγωγή, οι περισσότερες μάλιστα θάφτηκαν, γιατί το κέρδος που αποκόμιζαν ήταν ελάχιστο, ενώ η χρησιμότητα τους και η διάρκεια ζωής τους ήταν τεράστια.
Πριν απο λίγες μέρες διαβάσαμε (http://teleytaiaexodos.blogspot.com/2019/10/1901-fan-club.html) πως υπάρχει μια λάμπα πυρακτώσεως που ανάβει χωρίς διακοπή εδώ και σαράντα τρείς χιλιάδες ημέρες (από το 1901). Φυσικά, ποτέ δεν υπήρξε δεύτερο κομμάτι από το αθάνατο αυτό προϊόν κι αν σήμερα μαθαίνουμε γι αυτό, είναι γιατί ξεχάστηκε.
Υπάρχει όμως μια πηγή ενέργειας επίσης δημοκρατική, που μπορεί άμεσα να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα, τους πυρηνικούς αντιδραστήρες σχάσης και τις θηριώδεις ανεμογεννήτριες.
Είναι το υδρογόνο. Όπως αποκαλύπτει ο Κώστας Λάμπος στο άρθρο του «Το ενεργειακό πρόβλημα και οι λύσεις του. Ένας αντίλογος» (https://blogvirona.blogspot.com/2018/12/blog-post_29.html) η τεχνολογία της υδρογονοενέργειας όχι απλώς υπάρχει και χρησιμοποιείται ήδη σε ευρεία κλίμακα, αλλά το κυριότερο μπορεί άμεσα να εφαρμοστεί καθολικά χωρίς τεράστιες επενδύσεις, ελευθερώνοντας χώρες, λαούς και τα φτωχότερα στρώματα των πλούσιων χωρών από την καθυστέρηση και την υλική υστέρηση. Να μας απαλλάξει από αέρια του θερμοκηπίου, από την χρήση επικίνδυνων και ραδιενεργών υλικών, από βαριές και επικίνδυνες μπαταρίες και καταλύτες αυτοκινήτων. Να απομακρύνει ή και να αποσοβήσει τον κίνδυνο μιας κλιματικής αλλαγής ή στο βαθμό που αυτή θα προκληθεί από άλλες αιτίες όπως οι ηλιακές εκρήξεις, να δώσει στην ανθρωπότητα την απαραίτητη ενέργεια για να την αντιμετωπίσει.
Φαίνεται λοιπόν πως όλος ο θόρυβος και η αναταραχή για την κλιματική αλλαγή μάλλον έχει σκοπό να αποκρύψει το γεγονός πως, όπως έλεγαν οι παλιότεροι, «οι παραγωγικές δυνάμεις έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να πιέζουν για αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων».
Ή για να δώσουν τον χρόνο στον «καταστροφικό καπιταλισμό» να μπορέσει να ενσωματώσει τις νέες τεχνολογίες και να εμποδίσει την διάδοση τους στην ανθρωπότητα.
