Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2025

Ο μύθος των «αντί-παγκοσμιοποιητών»


Καιρός είναι να αρχίζει να ξεχωρίζει η «ήρα από το στάρι».

Του Θέμη Τζήμα

Μιας από τις βασικότερες και εντελώς κίβδηλες διαιρετικές τομές που χρησιμοποιούν δεξιές τάσεις και κινήσεις είναι η υποτιθέμενη διάκριση μεταξύ «παγκοσμιοποιητών» (globalists) και αντί-παγκοσμιοποιητών (anti-globalists). Τόσο οι δυνάμεις που υποστηρίζουν τον Τραμπ στις ΗΠΑ, όσο και άλλες ιδίως στην Ευρώπη, έχουν χρησιμοποιήσει κατά κόρον αυτήν την υποτιθέμενη διάκριση.

Οι «παγκοσμιοποιητές» υποτίθεται ότι είναι φιλελεύθεροι ή ακόμα και αριστεροί ενώ οι «αντί-παγκοσμιοποιητές», εθνικιστές ή πατριώτες. Πρόκειται φυσικά περί μιας καλοστημένης ιδεολογικής και πολιτικής απάτης. Η διαδικασία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης δεν αποτελεί πρωτίστως μιας ιδεολογικώς προσανατολισμένη διαδικασία, παρότι γεννά και ιδεολογία αλλά μια υλική διαδικασία. Η τάση του καπιταλισμού και ειδικότερα των πλέον κινητικών μερίδων κεφαλαίου είναι να «ανοίγουν» ολοένα περισσότερες αγορές, όπως και να καταστρέφουν παλιές για να φτιάξουν καινούριες. Αυτή η διαδικασία επέκτασης αλλά και δημιουργικής καταστροφής δεν συντίθεται από ιδεολόγους πολιτικούς αλλά από στρατιές κατόχων και διαχειριστών πρωτίστως μεγάλων κεφαλαιακών μερίδων. Οι πολιτικοί των εθνικών κρατών και των διεθνών οργανισμών ακολουθούν (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ρόλος τους είναι ασήμαντος) διευκολύνοντας την κεφαλαιακή επέκταση, αναλόγως της ισχύος τους.

Οι μεγάλες καπιταλιστικές μητροπόλεις επιφυλάσσουν για τους εαυτούς τους το δικαίωμα να προστατεύουν τους τομείς των δικών τους οικονομιών στους οποίους μειονεκτούν και να καταλαμβάνουν τους αντιστοίχους των ξένων εθνικών οικονομιών, εφόσον οι δικές τους κεφαλαιακές τους μερίδες διεκδικούν την είσοδό τους εκεί. Είναι «πατριώτες» και «εθνικιστές» υπέρ του «έθνους» του πολύ μεγάλου κεφαλαίου τους. Κανένας πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε πρόβλημα με την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση εφόσον υπηρετούσε τα συμφέροντα του πολύ μεγάλου κεφαλαίου των ΗΠΑ. Το μόνο πρόβλημα που έχουν ανακύπτει όταν αυτό το παιχνίδι δεν συμφέρει συγκεκριμένες μερίδες κεφαλαίων στις ΗΠΑ.
Το ίδιο ισχύει σε κάθε μεγάλη καπιταλιστική δύναμη. Οι «εθνικιστές», οι «πατριώτες», οι «αντί-παγκοσμιοποιητές» σε όλα αυτά τα κράτη τίθενται εξίσου με την πλευρά της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, όσο και οι ιδεολογικοί αντίπαλοί τους. Μπορεί να διαφωνούν μόνο ως προς το ποιες κεφαλαιακές μερίδες θέλουν να προωθήσουν. Όλοι τους ωστόσο παραμένουν πρόμαχοι μιας διεθνούς επέκτασης των κεφαλαίων τους, με τρόπους που να τα συμφέρει (και φυσικά τους ίδιους αυτούς πολιτικούς ως προς τα ανταλλάγματα τα οποία λαμβάνουν).

Δεν είναι τυχαίο ότι η κατεξοχήν «πατριωτική» πολιτική του Τραμπ συνίσταται ρητορικώς στον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης (με πολύ φτωχά αποτελέσματα παρεμπιπτόντως μέχρι σήμερα) αλλά ουσιαστικώς στην προσπάθεια να αναγκάσει τις διεθνείς αγορές να αγοράζουν προϊόντα των ΗΠΑ και να χρησιμοποιούν ακόμα περισσότερο το δολάριο. Δεν πρόκειται για κάτι πολύ διαφορετικό από όσα γίνονταν μέχρι σήμερα από τους περασμένους προέδρους των ΗΠΑ. Απλώς ο Τραμπ χρησιμοποιεί ακόμα πιο βαρύγδουπες δηλώσεις, χωρίς να είναι ο οποιοσδήποτε σίγουρος για τα αποτελέσματα.

Μάλιστα, η ίδια η διαδικασία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης κάθε άλλο παρά οριζοντίως εχθρική προς τα εθνικά κράτη υπήρξε. Προς κάποια υπήρξε επιζήμια αλλά προς άλλα ήταν εξόχως επωφελής.

Η κατασκευή μιας ενδοσυστημικής, ψευδό-ιδεολογικής αντιπαράθεσης δεν είναι τυχαία βεβαίως. Είναι πάρα πολύ ωφέλιμη προκειμένου να συσκοτίζει. Ακριβώς επειδή η συγκεκριμένη παγκοσμιοποίηση είναι καπιταλιστική, αν κανείς δεν την υποστηρίζει οφείλει να είναι αντί-καπιταλιστής, δηλαδή κάποιας εκδοχής σοσιαλιστής. Το γεγονός πως οι ενδοσυστημικές διαιρετικές τομές είναι ψεύτικες καθιστά ρηχές τόσο τις ίδιες, όσο και τις στρατηγικές όσων χτίζουν εκεί τις πολιτικές τους. Η ρηχότητα των πολιτικών Τραμπ προκύπτει από το ότι υποκρίνεται τον αντισυστημικό ενώ προέρχεται από το ίδιο ακριβώς οικονομικό σύστημα που ταΐζει και αναδεικνύει τους αντιπάλους του.

Χωρίς τη διαδικασία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, ο σημερινός καπιταλισμός θα καταρρεύσει. Αν καταρρεύσει, «παγκοσμιοποιητές» και «αντί- παγκοσμιοποιητές» θα ανατραπούν, όπως και τα συστήματα εξουσίας τα οποία τους αναδεικνύουν. Προφανώς, κανένας τους δεν επιδιώκει οτιδήποτε σχετικό.

Αν υπάρχει το έλλειμμα κάπου, αυτό συνίσταται στο ότι η αριστερά δεν έχει να προβάλλει ένα γνήσιο αντί- παγκοσμιοποιητικό σχέδιο, υπό την έννοια της αντικατάστασης του εθνικισμού και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, από τον πατριωτισμό και την διεθνή/ διεθνιστική αλληλεγγύη. Το μεγάλο έλλειμμα είναι ότι δεν υπάρχουν γνήσια αντισυστημικές δυνάμεις σε μαζική κλίμακα και με λαϊκό θεμέλιο. Οτιδήποτε άλλο αποτελεί απλώς προπαγάνδα η οποία έχει πολύ κοντά «ποδάρια».

Πολύ ορθώς επομένως ο όχι αριστερός Λαβρόφ «τράβηξε τα αυτιά» εκείνων που θαυμάζουν τον δήθεν «αντί-παγκοσμιοποιητή» Τραμπ. Κάποιοι είναι αφελείς αλλά πολλοί είναι απολύτως δόλιοι. Δεν υπάρχουν μόνο στη Ρωσία τέτοιοι αλλά παντού. Καιρός είναι να αρχίζει να ξεχωρίζει η «ήρα από το στάρι». Όσες και όσοι δεν αρέσκονται στο «σύστημα» οφείλουν να τα βάλουν πρωτίστως με τον καπιταλισμό και με τον ιμπεριαλισμό. Εκεί δε θα βρουν συμμάχους ούτε στον Τραμπ, ούτε στο AfD, ούτε στον Βίλντερς, ούτε σε καμιά εκδοχή δεξιάς.

Ανάρτηση από: https://kosmodromio.gr/