Δευτέρα 8 Απριλίου 2024

Βία, εθελοδουλεία, δικαιωματισμός


Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Συστημική βία είναι η βία που ασκείται νομότυπα και θεσμικά.

Αλλά (προσοχή!) είναι και κάτι που προχωρά ακόμη βαθύτερα. Εφιαλτικά βαθύτερα, καθώς λανσάρεται ως ελεύθερη επιλογή και ως συμφωνία μεταξύ ατόμων που συναινούν. Δεν μιλώ για κάποιο ξεγέλασμα εδώ. Μιλώ για πραγματικά ελεύθερη επιλογή και συμφωνία.

Ποια βία υπάρχει εδώ; Η δυσδιάκριτη βία της εθελοδουλείας. Το να σου ασκηθεί βία από εξωτερικό δυνάστη ή να υποκύψεις λόγω ανάγκης, είναι τραγικό, μα ανθρώπινο. Όμως το να αποδεχτείς την βία ηθελημένα και μάλιστα να την εξιδανικεύεις, είναι τραγικότατο και απάνθρωπο. Ο πρωτοπόρος καπιταλισμός μετατρέπει τα πάντα και τους πάντες σε πράγμα εμπορεύσιμο, με το γλυκύτερο προσωπείο: μέσω της δυνατότητας για κορεσμό του ατομικού γούστου, και δη στο όνομα ιερών πραγμάτων - όχι με χαζά παλαιοφασιστικά συνθήματα.

Ιερό η λαχτάρα για τεκνογονία. Αλλά ακριβώς το ιερό είναι αυτό που βεβηλώνεται, όταν κατανοείται σαν ατομικό δικαίωμα πάση θυσία. Είναι πολύ ρηχό, η φράση "πάση θυσία" να γεννά μονάχα έκσταση και αισθήματα θαυμασμού. Οφείλει να γεννά και το ερώτημα "θυσία ποιανού, στον βωμό ποιανού";

Κοντολογίς, εδώ έχουμε ένα δείγμα του τι εστί δικαιωματισμός, ο οποίος (επιμένω) ΔΕΝ σημαίνει κατάφαση των δικαιωμάτων (τα δικαιώματα είναι σπουδαίο πράγμα, κοινωνικό γέννημα και λειτούργημα), αλλά αποθέωση του αυτόνομου "εγώ", του αδέσμευτου όχι από κάθε τυραννία, αλλά από κάθε τι κοινωνικό.

Την αφίσα που αναρτώ την βλέπω στους δρόμους της πόλης. Και στέκομαι μπροστά της με σεβασμό, καθώς είναι μια φωνή που χρειάζεται την αφισοκόλληση για να ακουστεί. Δεν θα σκαλώσω σε τι επιμέρους θα συμφωνούσα και σε τι θα διαφωνούσα με τις συντάκτριές της. Μένω στον συγκλονισμό από το θέμα που αναδεικνύουν (ένα από τα πολλά).

Προσώρας αυτά.

(από τον λογαριασμό facebook του σ., https://www.facebook.com/papathanasiou.athanasios.3/posts/pfbid0sacNJTnsbKzKTG52ajBVkPhHnug3TCEVsksh2121mP59E9omBtY9ewqzqZ5wxUQJl