Όλοι οι Έλληνες θέλουμε να βρεθεί ένας τρόπος αντιμετώπισης της Τουρκίας. Αλλά ο τρόπος πρέπει να είναι αποτελεσματικός, προϊόν ιθαγενούς και όχι εισαγόμενου σχεδιασμού και στρατηγικής, να μας οδηγεί σε καλύτερο, όχι χειρότερο αποτέλεσμα. Είναι ο EastMed τέτοιος τρόπος; Η Ελλάδα και η Κύπρος αντιμετωπίζουν πολύ επικίνδυνη κατάσταση στις σχέσεις τους με την Τουρκία. Πρέπει να κάνουν τα πάντα, να χρησιμοποιήσουν έξυπνα όλα τα "χαρτιά" τους αφενός για να προασπίσουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, αφετέρου για να σταματήσει η διοχέτευση προσφύγων-μεταναστών από την Τουρκία, διαφορετικά θα διαλυθούν ως κράτη.
Πρέπει, όμως, να μην παίξουν τον ρόλο "χρήσιμου ηλίθιου", όπως τόσες φορές συνέβη στην ιστορία, με αποτέλεσμα μεγάλες καταστροφές, όπως η Μικρασιατική και η Κυπριακή. Δεν πρέπει να λύσουμε εμείς προβλήματα που πιθανώς έχουν τρίτες δυνάμεις με την Τουρκία, λόγω της "ανεξαρτησιακής" τάσης της ή της νεοοθωμανικής φιλοδοξίας της. Ούτε πρέπει να γίνουμε όργανα ευρύτερων στρατηγικών, που ούτε τις καταλαβαίνει, ούτε μπορεί να αντιμετωπίσει η ελληνική πολιτικοστρατιωτική ηγεσία.
Κανείς Έλληνας πολιτικός ή στρατιωτικός υπεύθυνος δεν πρέπει να ξεχνάει τα μαθήματα του 1974, ούτε την αξία των διαβεβαιώσεων που νόμιζε ότι είχε η Αθήνα (όπως και ο Μακάριος το 1963). Στο πλαίσιο αυτό προκαλεί εντύπωση η σπουδή της ελληνικής και της κυπριακής κυβέρνησης να υπογράψουν άρον-άρον τη συμφωνία με το Ισραήλ για τον αγωγό EastMed, για τους ακόλουθους λόγους:
Πρώτον, η Ιταλία δεν είναι έτοιμη να υπογράψει, παρόλο που φέρεται ο τελικός αποδέκτης του αερίου. Στην πραγματικότητα βέβαια ορισμένα ισραηλινά δημοσιεύματα την έχουν ήδη "διαγράψει", αντικαθιστώντας την με βαλκανικές χώρες. Εγείρεται το ερώτημα αν πραγματική επιδίωξη του Ισραήλ είναι να κατασκευασθεί όντως ο αγωγός, ή απλώς να ανακηρυχθεί, προκαλώντας άμεσα και επικίνδυνα πολιτικά αποτελέσματα.
Οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ
Δεύτερον, δεν έχει διαπιστωθεί μετά βεβαιότητος η ύπαρξη κοιτασμάτων που να καθιστούν βιώσιμο έναν αγωγό, που, αν κατασκευαζόταν, θα ήταν ο πιο ακριβός και ο πιο τεχνικά δύσκολος παγκοσμίως. Εκτός αυτού προσκρούει και σε νομικά προβλήματα αρμοδιοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο. Δες επί παραδείγματι την ανάλυση του ισραηλινού περιοδικού Globes με τη μεγάλη απήχηση στην επιχειρηματική κοινότητα.
Τρίτον, το σχέδιο του αγωγού θα εντείνει την πίεση για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που επιδιώκουν οι μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου όπως η ExxonMobil. Κι αυτό σε μια περίοδο που η Αθήνα τελεί σε σύγχυση για το αν θέλει το Δικαστήριο της Χάγης, αν το θέλει υπό όρους ή αν δεν το θέλει. Σε μια περίοδο δηλαδή πλήρους απουσίας στρατηγικής και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ειδικά για τις θαλάσσιες ζώνες. Μήπως πρώτα πρέπει να υπάρξει μια πλήρης στρατηγική και μετά να γίνονται επιμέρους κινήσεις;
Τυχόν προσπάθεια οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Αν. Μεσόγειο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αν οδηγούσε κάπου, δεν θα οδηγούσε στην «ένωση» της ελληνικής ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας με την κυπριακή, αλλά, το πολύ πιθανότερο, στον διαχωρισμό τους. Κι αυτό γιατί η "μέση γραμμή" δεν είναι το μόνο κριτήριο διαμοιρασμού των θαλασσίων ζωνών σύμφωνα με την Διεθνή Σύμβαση του 1982 αλλά και τη διεθνή νομολογία.
Οι "φίλοι" και οι εχθροί του EastMed
Τέταρτον, ο αγωγός αυτός έχει "εχθρούς". Δεν τον θέλει η Τουρκία, γιατί μειώνει τον δικό της ρόλο ως διαμετακομιστικού ενεργειακού κόμβου. Υποτίθεται ότι ο αγωγός δεν στρέφεται εναντίον της Τουρκίας, αλλά αυτά είναι διπλωματική ρητορική. Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι ο αγωγός γίνεται για την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι εντάσσεται στην αμερικανική προσπάθεια ανατροπής της πιο κεντρικής στρατηγικής επιλογής του Βερολίνου και της Μόσχας, που είναι η ενεργειακή συνεργασία Ευρώπης-Ρωσίας. Δεν μας χαρίζει συμπάθειες ούτε στη Γερμανία, ούτε στη Ρωσία. Σημειωτέον ότι στην πολιτική ενεργειακής συνεργασίας πρωταγωνίστησε και η Ελλάδα, επί κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου και Κώστα Καραμανλή, για να την εγκαταλείψει άδοξα στη συνέχεια.
Αλλά και ο ίδιος ο Πρόεδρος Τραμπ έχει διατυπώσει επιφυλάξεις, δημιουργώντας κατάπληξη για το που βρήκε η Αθήνα το "θάρρος" να μην τις πάρει υπόψιν της. Μήπως είχε άλλες διαβεβαιώσεις; Αν είναι έτσι να μελετήσουν τα αντιφατικά επίσημα και ανεπίσημα μηνύματα που έστελνε η Ουάσιγκτον στην Αθήνα για να την οδηγήσει εκεί που την οδήγησε τα μοιραία έτη 1967 και 1974.
Ο μόνος που εμφανίζεται να θέλει τον Eastmed είναι ο Νετανιάχου, που εκπροσωπεί το μισό Ισραήλ και την φράξια των "νεοσυντηρητικών-εθνικιστών" εντός του παγκόσμιου κατεστημένου. Θέλει, όμως, πράγματι να γίνει αυτός ο αγωγός, ή θέλει απλώς να ρίξει κι αυτό το χαρτί στη ζυγαριά των σχέσεων με την Τουρκία; Μήπως θέλει να δημιουργήσει περισπασμούς στον Ερντογάν, δια μέσου και εξόδοις Ελλάδας και Κύπρου, εν μέσω του "παιχνιδιού" για τον έλεγχο και της Λιβύης και της Τουρκίας που μάλλον οδηγείται σε αποκορύφωμα; Θα δείξουμε στη συνέχεια ότι τα πράγματα είναι διόλου σαφή.
Το Ισραήλ και η αμυντική κάλυψη του EastMed
Ήδη από τα παραπάνω εγείρονται σοβαρά ερωτηματικά για την σπουδή που επιδεικνύουν Αθήνα και Λευκωσία, μετά τις συνομιλίες με το Ισραήλ για την υπογραφή του EastMed. Υπογραφή που δεν θα καταστήσει πιθανότερο τον αγωγό, έχει όμως ήδη προκαλέσει και θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερες αναταράξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Το σοβαρότερο ερώτημα είναι άλλο: Ποιος και πως θα προστατεύσει τον αγωγό από τις προβλέψιμες στρατιωτικές προσπάθειες της Άγκυρας να αποτρέψει την κατασκευή του;
Ας ξαναδούμε το άρθρο του ισραηλινού Globes: «Το σχέδιο του ευρωπαϊκού αγωγού που έχει ξεκινήσει το ισραηλινό Υπουργείο Ενέργειας προκαλεί περιφερειακή ένταση, με την Τουρκία να διεκδικεί θαλάσσιες ζώνες για να το αποτρέψει, προκαλώντας την οργή της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας». Αφού εξηγήσει γιατί ο αγωγός είναι σχεδόν αδύνατο να κατασκευασθεί για λόγους οικονομικούς, γεωλογικούς, νομικούς και περιβαντολλογικούς, θέτει το ερώτημα: «Θα συρθεί το Ισραήλ στην αναπτυσσόμενη περιφερειακή σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδος, Αιγύπτου και Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο;»
Και απαντά: «Ισραηλινές πηγές τόνισαν ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί μια σύγκρουση με την Τουρκία για το ζήτημα των ζωνών θαλάσσιας οικονομικής εκμετάλλευσης... Το Ισραήλ προσπαθεί να κρατήσει χαμηλό προφίλ. Κυβερνητικές πηγές είπαν στο Globes ότι "το Ισραήλ δεν είναι σε σύγκρουση με την Τουρκία. Ο αγωγός αερίου είναι στρατηγικά σημαντικό σχέδιο για την Ευρώπη και είναι επίσης σημαντικό για το Ισραήλ. Έχουμε έξοχη συνεργασία με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά το σχέδιο αγωγού και θα είμαστε ευτυχείς αν θελήσει και η Τουρκία να πάρει μέρος"».
«Δεν θα στείλουμε πολεμικά πλοία»
Προφανώς, ουδείς στο Ισραήλ σκέπτεται να κάνει πόλεμο με την Τουρκία για να προστατεύσει τον αγωγό. Πόλεμο που δεν μπορεί να κάνει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τις ζωτικής σημασίας θαλάσσιες επικοινωνίες του εβραϊκού κράτους. Δεν χρειαζόμαστε, όμως, δημοσιογραφικές πληροφορίες. Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών εξήγησε ότι μπορεί η χώρα του να θεωρεί παράνομη τη συμφωνία Άγκυρας-Λιβύης, αλλά αυτό «δεν σημαίνει ότι θα στείλουμε πολεμικά πλοία για να αναμετρηθούμε με την Τουρκία».
Παραμονές, δηλαδή, της υπογραφής της συμφωνίας, το Ισραήλ διαβεβαιώνει σαφέστατα και επίσημα ότι δεν θα κάνει τίποτα για να εμποδίσει τον Ερντογάν να επαναλάβει αυτά που έπραξε στην κυπριακή ΑΟΖ. Έτσι Ελλάδα και Κύπρος θα τεθούν προ του διλήμματος ή να δεχτούν μια ακόμα ταπεινωτική ήττα, ή να πάνε σε πόλεμο αγνώστου εκτάσεως και καταλήξεως. Δεν κάναμε πόλεμο, που έπρεπε να κάνουμε, για να προστατεύσουμε τους Έλληνες της Κύπρου, θα κάνουμε για τον EastMed; Στην πραγματικότητα ούτε καν γι’ αυτόν, αλλά για άλλες επιδιώξεις που δεν μας αφορούν.
Σε επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε πιο συγκεκριμένα τα σενάρια για την πιθανή εξέλιξη και τις συνέπειες μιας στρατιωτικής αναμέτρησης Ελλάδας και Τουρκίας, ιδίως στο "θέατρο" της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και άλλες κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης αυτού του αγωγού. Στο φως όσων εκθέσαμε, πάντως, καλό θα ήταν η κυβέρνηση να βρει ένα πρόσχημα για να αναβάλλει την υπογραφή της συμφωνίας, να μελετήσει καλύτερα το θέμα και οπωσδήποτε να ζητήσει σαφείς και ρητές εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ προτού προχωρήσει.
Ανάρτηση από: https://slpress.gr/
