Γνώρισα τον Barton Biggs στα τέλη του 2007. Για μέρες μετρούσα ανάποδα, περιμένοντας τη “στιγμή”… Ο μεγάλος “Stratega” της Morgan Stanley, ήταν ένας ζωντανός θρύλος στη Wall Street. Άνθρωπος με τεράστια Παιδεία, αλλά και χαρακτήρα, είχε γίνει διάσημος για τα πολλά επιτυχημένα “call” στις αγορές (την ανοδική τάση από το 82’, την Ιαπωνική φούσκα του 1990, καθώς και εκείνη του 2000), και για κάποια άλλα, λιγότερο ακριβή…
Εχοντας ολοκληρώσει τον 30ετή κύκλο του, στη μεγάλη επενδυτική τράπεζα, ήταν πια, ένας εξίσου διάσημος Hedge fund manager, κάνοντας το όνειρο του πραγματικότητα: Να περάσει από την ανάλυση και τη στρατηγική, στο “πεδίο της δράσης”…
Συνοδευόμενος απο παλαιούς συνεργάτες στη Morgan Stanley, θα μιλούσε σε ενα “κλειστό” κύκλο “ταλαντούχων” νέων και ίσως “ψάρευε” και κάποιους για το fund του…
-“Από που είσαι”; με ρώτησε, στο “ποτό” που ακολούθησε, μετά την ομιλία.
-“Από την Ελλάδα” απάντησα.
Τα μάτια του γούρλωσαν…
– “Οι πρώτες μου σπουδές, ήταν στη κλασσική λογοτεχνία. Λατρεύω την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία και τη χώρα σου!” μου είπε ξερά…
-“Από ποιό μέρος;” συνέχισε.
– “Από την Κρήτη” απάντησα αποσβολωμένος, για το πως ένας Αμερικανός απο το Connecticut, μπορεί να ενδιαφέρεται για τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής μου.
– “Wow!!!”, “Και Έλληνας και Κρητικός!!. Είσαι διπλά ευλογημένος (Blessed)”, μου απάντησε…
“Θα μας τρελάνει τούτος”, σκέφτηκα… Εγώ που περίμενα, στο λίγο χρόνο που θα είχα μαζί του να διεισδύσω στα άδυτα της macro-οικονομικής ανάλυσης…
Πρέπει να διέκρινε την απορία, στο απλανές βλέμμα μου και συνέχισε:
– “Γράφω ένα βιβλίο για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τις αγορές”… “Και έχω πέσει με τα μούτρα στην Ιστορία”…
Είχε πάρει φόρα…
-“Ξέρεις φυσικά, ότι η Κρήτη και η Ελλάδα γενικότερα, ήταν turning point!”. “Εάν έγραφα, για τα 20 γεγονότα καθοριστικής σημασίας στην έκβαση του πολέμου, σίγουρα, η Μάχη της Κρήτης, θα ήταν στη λίστα!”
Κάπου εκεί, ολοκληρώθηκε η κουβέντα πάνω στα ιστορικά και τη θέση της, πήραν τα macro-. Στο τέλος, ανταλλάξαμε email και χωρίσαμε με την υπόσχεση του, πως, “ σύντομα θα σου στείλω υλικό”… Το “σύντομα”, ήταν μετά απο λίγες ώρες…
Από την πρώτη στιγμή ήταν σαφές, ότι στην έρευνα του, δεν είχε αφήσει τίποτα στη τύχη… Ήξερε τόσα πολλά για την “Battle of Crete”! Έστω και αν, σε πρώτη ματιά δε φαινόταν να έχουν άμεση σημασία, για τη μελέτη του:
-Τις ανησυχίες του Churchill, ο οποίος σε γράμμα του στον Roosevelt, εξέφραζε την πεποίθηση, πως “εάν χαθεί το νησί, η επέκταση του Hitler, στη Μέση Ανατολή, δεν θα είχε σοβαρά εμπόδια”…
-Πως το “ΟΚ” για την επίθεση (επιχείρηση Mercury), δόθηκε απο το Φύρερ, παρά τις αμφιβολίες του, μόνο αφότου πείσθηκε, οτι θα ήταν “μια εύκολη διαδικασία” και πως δε θα έβαζε σε κανένα κίνδυνο, τον ύψιστο στόχο του, την επίθεση στη Ρωσία και τον έλεγχο των “ενεργειακών δρόμων”…
-Γνώριζε ότι ήταν η πρώτη φορά που οι συμμαχικές δυνάμεις θα χρησιμοποιούσαν τις αποκωδικοποιημένες πληροφορίες, από το περιφημο γερμανικό σύστημα κρυπτογράφισης Enigma. Ότι παρ’ολο που ήξεραν κάθε λεπτομέρεια για το σχέδιο επίθεσης στην Κρήτη, δεν έδωσαν το σύνολο των πληροφοριών, άλλα μόνο μέρος αυτών, στο διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων Bernard Freyberg. Κι αυτό, για να μη θέσουν σε υποψία τους γερμανούς, για το ότι είχαν “σπάσει” τον κώδικα…
Γνώριζε επίσης με κάθε λεπτομέρεια, όλες τις φάσεις της “Μάχης”, αλλά και τη μετέπειτα αντίσταση. Την απόγνωση στην αλληλογραφία των Γερμανών αξιωματικών και την περιγραφή της Κρητικής Αντίστασης στην περίοδο Κατοχής, ως “εφιάλτη” για τις δυνάμεις του Αξονα.
Κάπως έτσι, και με μια συχνή ανταλλαγή απόψεων, τη μια για ιστορικά και την άλλη για macro- οικονομικά και θέματα των αγορών, γεννήθηκε μια σημαντική (για μένα) φιλία. 14 μήνες αργότερα, δέχτηκα, με ιδιόγραφη αφιέρωση, το προϊόν της έρευνάς του, το “επικό” Wealth, War and Wisdom.
Το βιβλίο, δεν ήταν, ένα ακόμα, “βαρύ” επιστημονικό, ιστορικό δοκίμιο, αλλά η προσπάθεια του B.Biggs, με απλή και κατανοητή γραφή να δώσει μία άλλη “οπτική” στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Αυτή, των αγορών… Για το συγγραφέα οι αγορές, παρ΄ όλες τις ακρότητες που εμφανίζουν κατά καιρούς, έχουν ένα ιδιόμορφο, υπερ-πολύτιμο χαρακτηριστικό: την ικανότητα της ψυχρής, ουδέτερης, ανάλυσης δεδομένων, την οποία ονομάζει, συνολική “εσωτερική” σοφία των αγορών…
Η σοφία αυτή, κατά τον Biggs, ήταν εκείνη που επέτρεψε, να διακρίνουν, πολύ νωρίτερα από τους ειδικούς, τις τάσεις και την τελική έκβαση του πολέμου. Ούτε οι στρατιωτικοί, οι διπλωμάτες, οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες ή ακόμα περισσότερο ο απλός κόσμος, μπόρεσαν να κάνουν κάτι τέτοιο. Η “ομίχλη” του πολέμου, δεν τους επέτρεπε, να δουν καθαρά… Αντίθετα, στην Αγγλία, ο δείκτης UK30 Ind. είδε τα χαμηλά του το καλοκαίρι του 1940, πριν ακόμα από τη Μάχη της Αγγλίας! Αντίστοιχα, ο δείκτης Dow Jones, το Μάϊο του 1942 κοντά στη Μάχη του Midway. Τέλος, ο Γερμανικός DAX, είδε τα υψηλά του, μετά τη Μάχη της Κρήτης και λίγο πριν την επίθεση στη Ρωσία.. Όλα, στο “μέγιστο” των αρνητικών στοιχείων απο τα πεδία των μαχών και πολύ πριν αλλάξουν, τα πραγματικά δεδομένα. Για το συγγραφέα, η εσωτερική αυτή “σοφία” και τα μηνύματα που εκπέμπει, αξίζουν μεγάλου σεβασμού και προσοχής…
Στο βιβλίο που έλαβα, εκτός από την αφιέρωση, υπήρχε και ένα μικρό σημείωμα. Σε αυτό, ήταν σημαδεμένη η σελίδα ενός γραφήματος, το οποίο και μοιράζομαι μαζί σας σήμερα (γράφημα 1).
Αναφέρεται στον “πάτο” του 1941 για τον UK30 Ind, ακριβώς μετά την πτώση της Ελλάδας στα ναζιστικά στρατεύματα και την Μάχη της Κρήτης… Τα πολεμικά νέα της περιόδου ήταν όλα αρνητικά: Οι διαφωνίες του Churchill με την Αυστραλιανή κυβέρνηση και η απόσυρση των Αυστραλιανών δυνάμεων από το Tobruk, ως αποτέλεσμα αυτών. Η πτώση της Συρίας, η άνοδος φιλο- ναζιστικών τάσεων στο Ιράκ, οι συνεχείς νίκες των Γερμανικών δυνάμεων και φυσικά η πτώση της ηπειρωτικής Ελλάδας και στη συνέχεια της Κρήτης… Όμως κάπου εκεί, οι αγορές διέκριναν “στοιχεία” που τις έπεισαν να μη “ξανακοιτάξουν” πίσω… Ποια ήταν αυτά;
- Οι αγορές κατάλαβαν ότι πλέον, μια άλλη μεγάλη δύναμη θα έμπαινε στο “παιχνίδι”. Το μέτωπο στη Ρωσία, θα ήταν το νέο μεγάλο πεδίο μαχών και θα ήταν η πρώτη φορά, που η Αγγλία δε θα ένιωθε ουσιαστικά μόνη, απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα…
- Είδαν ακόμα, το “Θείο Δώρο” που έδωσε η Ελλάδα και η Κρήτη, στις Συμμαχικές δυνάμεις και τώρα στη Σοβ. Ένωση… Η καθυστέρηση των 6,5 εβδομάδων έβγαζε τον Hitler, εκτός χρονοδιαγράμματος και ο μεγάλος ρωσικός χειμώνας, έριχνε από μακριά το απειλητικό του βλέμμα…
- Οι αγορές επίσης διέκριναν, ότι η πολυπόθυτη εμπλοκή των ΗΠΑ, δεν θα αργούσε… Ο Roosevelt είχε ήδη εκμυστηριευτεί στον Morgenthau στις 17 Μαϊου πως: “περιμένω κάτι μεγάλο να με τραβήξει σε όλο αυτό”… Ενώ στο ίδιο διάστημα ο Ickes, δήλωνε “αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα δραματικό γεγονός, κάτι που θα στρέψει το ενδιαφέρον όλου του κόσμου και θα μεταδώσει παντού την ελπίδα και το θάρρος. Όχι μόνο σε εμάς, αλλά και στους Βρετανούς και που θα αμφισβητήσει για πρώτη φορά τον Άξονα”. Τρεις μέρες αργότερα από ένα μακρινό νησί της ανατολικής Μεσσογείου, ήρθε ακριβώς αυτό…
- Στη Μάχη, ο παθιασμένος αγώνας στρατιωτών, αλλά και κρητικού λαού, έγινε πρωτοσέλιδο και αντικείμενο θαυμασμού σε όλο το κόσμο. (φώτο 2,3) Ηταν αυτός ο αγώνας, που έκανε τον Roosevelt να απευθυνθεί λίγες μέρες αργότερα, στον Αμερικανικό λαό και να πει “Οι ναζιστικές δυνάμεις δεν είναι μόνο εχθρός της Ευρώπης, αλλά εχθρός όλου του κόσμου”. Τελείωνε εκείνη τη θρυλική ομιλία του με τη φράση “το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε, είναι ο ίδιος ο φόβος!” Στα μάτια του μέσου Αμερικανού, η Κρήτη και ο αγώνας του λαού της, ήταν το απόλυτο παράδειγμα, στις φράσεις του Προέδρου του..
- Ταυτόχρονα με τη μάχη του Κρητικού λαού ένα δεύτερο θετικό γεγονός (ψυχολογικού χαρακτήρα), λάμβανε χώρα. Η βύθιση του θωρηκτού Bismarck, του περίφημου γερμανικού σκάφους επιφανείας και καμάρι του γερμανικού ναυτικού, αναπτέρωσε το ηθικό των Συμμαχικών δυνάμεων και ειδικά των Βρετανών.
- Οι αγορές διέκριναν την ψυχολογική σημασία των δύο αυτών γεγονότων και την αξιολόγησαν σωστά.. Για πρώτη φορά, ένας ολόκληρος κόσμος, που μέχρι τότε παρακολουθούσε παθητικά την ναζιστική προέλαση στην Ευρώπη, έπαιρνε μήνυμα θάρρους απο ένα λαό που κοιτούσε στα ίσια το γερμανικό γίγαντα και φώναζε το σύνθημα: “τα εύκολα τελειώνουν εδώ!”
Ο Biggs, μου έστελνε για καιρό αργότερα, από την έκδοση του βιβλίου, δηλώσεις επιφανών στελεχών της εποχής, όπως εκείνη του Sir Harold George Alexander, διοικητή των Συμμαχικών δυνάμεων στη Μεσόγειο, αλλά και Ρώσων Στρατηγών που εκθίαζαν τον αγώνα των Ελλήνων. Ο πρώτος δήλωσε : “Δε θα ήταν υπερβολή, να πούμε ότι η Ελλάδα, αναστάτωσε τα γερμανικά σχέδια, στο σύνολο τους, αναγκάζοντας τους, να αναβάλλουν την επίθεση στη Ρωσία για 6 εβδομάδες. Κάποιος θα πρέπει να αναρωτηθεί ,ποια θα ήταν η θέση της Σοβ. Ένωσης χωρίς τη βοήθεια αυτή”… Ο Biggs, στις υποσημειώσεις του, κάτω από αρκετές, τέτοιες δηλώσεις, τόνιζε “μπορείς να νιώσεις, την τιμή (honor) που εκπέμπουν αυτές οι λέξεις. Πρέπει να είστε πολύ υπερήφανοι!”…
Ημασταν πια, εν μέσω της ελληνικής κρίσης. Σε κάποια απάντηση μου, ίσως έβγαζα παράπονο για το εαν και πόσο είμαστε αντάξιοι, σε μια τέτοια βαριά και σημαντική κληρονομιά. “Κάνεις λάθος!” μου απάντησε. “Λίγες δεκαετίες λαθών, δε μπορούν να σβήσουν το μεγαλείο δεκάδων αιώνων! Δεν μπορούν να μπουν στη “ζυγαριά” τόσο ανόμοια μεγέθη. Ο Ελληνας έχει στο αίμα του αυτό το μεγαλείο. Δε θα αργήσει η στιγμή, που θα το εκφράσει ξανά!”…
Περιμένοντας αυτή την ευλογημένη στιγμή και με την ελπίδα, όντως να μην αργήσει, τα παραπάνω είναι αφιερωμένα σε όσους έδωσαν τη ζωή τους, για να είμαστε εδώ σήμερα, αλλά και στη μνήμη*, ενός καλού φίλου και γνήσιου φιλέλληνα…
Ο Γιάννης Ραμουτσάκης είναι Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος στην OASIS SQUARE CAPITAL
(*Ο Barton Biggs έφυγε, ξαφνικά από τη ζωή το καλοκαίρι του 2012)
Ανάρτηση από: https://www.newshub.gr/
