24 Αυγούστου: μνήμη του αγίου Κοσμά του
Αιτωλού (1714 - 1779).
Κάτι λακωνικό. Παραθέτω ένα απόσπασμα από τις
«Διδαχές» του, δηλαδή από τις ομιλίες και τις συζητήσεις που έκανε με τους υπόδουλους,
τους οποίους καλούσε να χειραφετηθούν από κάθε λογής δουλεία.
«Εσύ που αδίκησες τους αδερφούς σου, και με άκουσες
να τους λέω να σε συγχωρέσουν, μη χαίρεσαι, αλλά καλύτερα να κλαις και να
θρηνείς, γιατί αυτή η συγχώρεση γίνεται φωτιά πάνω στο κεφάλι σου, αν δεν τους
επιστρέψεις αυτά που τους πήρες άδικα […]. Όλοι οι εξομολόγοι, οι πατριάρχες,
οι επίσκοποι, οι ιερείς, όλος ο κόσμος αν σε συγχωρέσει, και πάλι ασυγχώρητος
θα μείνεις. Ποιος έχει, λοιπόν, την εξουσία να σε συγχωρέσει; Αυτός που τον
αδίκησες […]. Αδελφοί μου, όσοι αδικήσατε κάποιους, είτε αυτοί είναι Τούρκοι,
είτε Εβραίοι, είτε Φράγκοι, να δώσετε πίσω αυτό που πήρατε άδικα, γιατί είναι
καταραμένο»*.
Υλικό για σκέψη και πράξη, σχετικά με
- την
κοινωνική αδικία,
- το
προβάδισμα στην αποκατάσταση της δικαιοσύνης κι όχι στα ευχολόγια,
- τη
σχέση εκκλησιαστικών μυστηρίων και τρόπου ζωής,
- τη
διάκριση των ανθρώπων με βάση το δίκιο κι όχι με βάση τη ράτσα,
- την
ψυχική γενναιότητα, που μπορεί να κάνει τον κόσμο και τους ανθρώπους
καλύτερους.
Οι καλύτερες διδαχές γίνονται, ως γνωστό, με την ίδια τη ζωή. Ο Κοσμάς ο
Αιτωλός ξεκίνησε αφήνοντας έναν ψηλό τόπο (το Άγιον Όρος) και κατέληξε σε έναν ψηλότερο:
στην κρεμάλα του. Στο μεσοδιάστημα έσπειρε καμιά 200ριά σχολεία - και ελπίδες,
από κείνες που δεν πεθαίνουν.
* Μεταγραφή Θ.Ν.Π.. Το πρωτότυπο,
στο βιβλίο του Ιωάννη Β. Μενούνου, «Κοσμά του Αιτωλού διδαχές. Φιλολογική
μελέτη - κείμενα», εκδ. Τήνος, Αθήνα 1979, σσ. 226-227.
