Του Ρούντι Ρινάλντι
Οι σκέψεις που ακολουθούν γράφονται λίγες ώρες μετά το συγκλονιστικό συλλαλητήριο για τα Τέμπη, που αγκάλιασε πάνω από 340 πόλεις σε Ελλάδα και εξωτερικό και συσπείρωσε εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτά που ζούμε τον τελευταίο μήνα (26/1-28/2), ο όγκος και το βάθος, ο παλμός και η ζωντάνια, θα πρόσθετα και η ωριμότητα που επιδεικνύεται, είναι μεγάλα, τεράστια σκιρτήματα ενός λαϊκού ριζοσπαστισμού μετά από απανωτές ήττες και μέσα σε ένα πολύ καταθλιπτικό διεθνές και εσωτερικό περιβάλλον.
Χωρίς υπερβολή, η ανατολή αυτής της πλατιάς διαθεσιμότητας και κινητοποίησης είναι ό,τι πιο θετικό μπορούσε να φανταστεί κανείς στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε. Είναι σημάδι βαθύτερων διεργασιών και αναγκών που υπάρχουν και ψάχνουν ΤΡΟΠΟ για να εκφραστούν.
Αυτό που ζούμε τον τελευταίο μήνα είναι μια συμπύκνωση πρόσφατης πείρας (πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής), και εννοώ ό,τι έφερε η Χρεοκοπία και τα Μνημονιακά καθεστώτα, διότι τώρα ζούμε τις συνέπειές τους. Ο σιδηρόδρομος συμβολικά (αλλά και τραγικά) αποτυπώνει όλα τα σημάδια των πολιτικών αυτών, του ξεπουλήματος, της διάλυσης των υποδομών, της απόλυσης έμπειρου και ικανού προσωπικού, της ιδιωτικοποίησης, της αλαζονείας των πολιτικών που κρύβονται πίσω από το ντροπιαστικό άρθρο 86 περί ασυλίας υπουργών και βουλευτών, της διάβρωσης όλων των θεσμών – και ιδιαίτερα της δικαιοσύνης.
Για δύο χρόνια όλο το πολιτικό σύστημα έκανε τα πάντα για να μην υπάρξουν συνέπειες για τους ενόχους, δηλαδή για τους ίδιους…
Αλλά αυτό που ζούμε, το ζούμε με έναν διαφορετικό τρόπο: με την ανάδυση μιας άλλης διαθεσιμότητας, κινητοποίησης, ευαισθητοποίησης, συνειδητοποίησης. Η υπόθεση των Τεμπών, και ιδιαίτερα η παραδειγματική στάση μιας ομάδας συγγενών που έκανε υπόθεση ζωής το να τιμωρηθούν οι ένοχοι του εγκλήματος, λειτούργησε καταλυτικά για μια μεγάλη αφύπνιση και εγρήγορση μέσα στη νεολαία και ολόκληρο τον πληθυσμό.
Αν αφαιρέσουμε αυτόν τον καταλυτικό παράγοντα, δηλαδή την παρουσία μιας ομάδας με σθένος που αναλαμβάνει την ευθύνη και τα βάζει με ολόκληρο το πολιτικό σύστημα ζητώντας την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τίποτα από όσα συμβαίνουν σήμερα στη χώρα. Επειδή σήμερα αυτός ο νέος παράγοντας, η κινητοποίηση του λαού γύρω από την υπόθεση των Τεμπών, αλλάζει το πολιτικό τοπίο και παράγει αποτελέσματα.
Πραγματικό υποκείμενο
Αυτός ο παράγοντας εκφράζει υποκειμενικά ένα νέο συσχετισμό μέσα στην κοινωνία, τον επηρεάζει και τον διαμορφώνει, του δίνει υπόσταση και φωνή, τον συσπειρώνει, του αλλάζει τις κλίμακες του εφικτού, τον καθιστά ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ. Κι αυτό είναι ένα σημαντικότατο νέο δεδομένο στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας. Πραγματικό υποκείμενο, όχι αυτό που φαντάζεται ο καθένας, αλλά υπαρκτό, ζωντανό, που προχωρά και δυναμώνει, που αντιλαμβάνεται διαφορετικά, που ιεραρχεί με άλλο τρόπο από αυτόν που αντιλαμβάνονται και ιεραρχούν τα υπάρχοντα πολιτικά κόμματα, που δημιουργεί μια άλλη κατάσταση μέσα στην κοινωνία και στη χώρα. Ναι, δεν έχει φτάσει εκεί που θα ήθελε κανείς, να αγκαλιάζει όλα τα κεντρικά και κρίσιμα ζητήματα του υπαρξιακού προβλήματος της χώρας. Όμως –και αυτό έχει τεράστια σημασία– ακουμπά και αγγίζει κρίσιμα ζητήματα, που ανοίγουν δρόμους και ξεκλειδώνουν σφαλισμένες πόρτες:
το ζήτημα της Δικαιοσύνης· το ζήτημα του σεβασμού της ζωής και των άταφων νεκρών· τη στάση της κυβέρνησης και όλων των θεσμών απέναντι στους γονείς και τα αιτήματά τους· την ολοφάνερη προσπάθεια συγκάλυψης και μπαζώματος του εγκλήματος· την εγκληματική αδιαφορία επί 2 χρόνια όλων των κομμάτων και ΜΜΕ, που νοιάζονταν μόνο για τις δικές ιεραρχήσεις (εκλογές, ποσοστά, μικροπολιτική, «μεταγραφές», εσωκομματικές διενέξεις κ.λπ.).
Μετά τις 26/1, πριν ένα μήνα, πήραν χαμπάρι ότι δεν μπορούν να το αγνοούν. Ναι, αλλά τι είχε προηγηθεί; 1.500.000 υπογραφές που αγνοήθηκαν επιδεικτικά από όλους· μια διαδικασία με πολλούς τραμπουκισμούς μέσα στη Βουλή, με πρωταγωνιστές τον εξαφανισμένο κ. Μαρκόπουλο και τον κ. Τασούλα (που πήρε προαγωγή και έγινε πρόεδρος Δημοκρατίας μιας ισχνής μειοψηφίας, εντελώς απονομιμοποιημένος στη συνείδηση του λαού)· μια συναυλία στο τέλος του καλοκαιριού· πολλές εκπομπές σε ανεξάρτητα ΜΜΕ, και εργασία εμπειρογνωμόνων που έβαλαν οι γονείς και αποκάλυψαν πλήθος από στοιχεία· συγκεντρώσεις σε πολλές πόλεις με ομιλητές τους γονείς. Έτσι φθάσαμε στις 26/1, που ήταν ένα σοκ για όλο το καθεστώς και το πολιτικό σύστημα.
Αυτός ο βηματισμός έφερε αποτελέσματα, διαμόρφωσε συνειδήσεις, πρόσφερε γνώση και στοιχεία, έδειξε ενόχους και συνενόχους, αποκάλυψε την πραγματική φύση των ανώτερων δικαστικών αρχών, την έλλειψη Δικαιοσύνης και τη διάλυση όλων των υποδομών. Ξανάφερε στην επιφάνεια αξίες που συνδέονται βαθιά και αρχετυπικά με τον πολιτισμό του ελληνισμού: η μάνα και ο ρόλος της όταν χάνει το παιδί της, το πένθος, ο σεβασμός στους νεκρούς· η ιεροσυλία του άταφου νεκρού ή του μπαζώματος κομματιών του σώματος σε άγνωστα χωράφια· η οργή που φέρνει η κυνική και αλαζονική στάση της εξουσίας απέναντι σε αυτά τα πολύ βαθιά ριζωμένα αισθήματα· το ήθος απέναντι στην ανηθικότητα και τον άκρατο κυνισμό-χειρισμό. Δηλαδή το κίνημα των Τεμπών έθεσε πολιτικά θέματα (Δικαιοσύνη – Μπάζωμα – Συγκάλυψη – Ατιμωρησία) και βαθιά αξιακά ζητήματα που αγγίζουν την ψυχή και την ηθική της κοινωνίας.
Ύβρις, Άτις, Νέμεσις, Τίσις
Αυτά τα δύο στοιχεία δημιούργησαν μια συσπείρωση μέσα στην κοινωνία, δημιούργησαν μια ενότητα που αγκαλιάζει διαφορετικές ηλικίες και στρώματα σε κάθε γωνιά της χώρας. Θα λέγαμε σε άλλη γλώσσα ότι λειτουργεί ως πραγματικός υποκειμενοποιητικός παράγοντας: δημιουργεί νέα συνείδηση και προάγει αξίες· ενώνει και δεν διαχωρίζει· οδηγεί σε συμπεράσματα όταν χρησιμοποιεί στον λόγο του το αρχαίο τραγικό σχήμα «ύβρις, άτις, νέμεσις, τίσις», που έχει και σήμερα μια ιδιαίτερη σημασία. Διότι η εξουσία (των λίγων, του κέρδους, των ελίτ, του πολιτικού συστήματος κ.λπ.), υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή της (πολιτική, στρατιωτική και οικονομική), συμπεριφέρεται με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους πολίτες και στους νόμους (ηθικούς, γραπτούς, άγραφους), και φτάνει στην «ύβριν». Αυτή οδηγεί στην «άτιν», δηλαδή στο θόλωμα, στην τύφλωση του νου, ωθώντας τον υβριστή σε νέες ύβρεις, ώσπου να διαπράξει μια πολύ μεγάλη α-νοησία, δηλαδή να ξεπεράσει πολλά όρια. Τότε επέρχεται η «νέμεσις» με την οργή και την εκδίκηση, που θα οδηγήσει στην «τίσιν», δηλαδή την τιμωρία του.
Ο σύλλογος των γονιών των θυμάτων των Τεμπών μπόρεσε να λειτουργήσει σαν καταλύτης επειδή έκφρασε όλα αυτά τα πράγματα, επειδή ζητά να διορθωθούν όλα τα «στραβά» που δημιουργεί η ιδιοτέλεια και η αρπαγή-λεηλασία της δημόσιας περιουσίας, επειδή αναμετριέται με την αλαζονεία και την άτιν της εξουσίας και των εκφραστών της.
Ο αριστερός θα αναρωτηθεί: μα πού είναι το κέρδος, πού είναι το κράτος και το κεφάλαιο που δολοφονούν; Αν δεν υπάρχει η λέξει «κέρδος», ή καλύτερα «τα κέρδη», ωραιοποιείται ο καπιταλισμός, αναφύεται «δεξιά παρέκκλιση». Χάνει όμως κι αυτός το νου του μπροστά σε ένα πραγματικό (κι όχι φανταστικό) υποκείμενο που γεννιέται, μπροστά σε πραγματικά βήματα μιας νέας συνείδησης που επωάζεται. Ο αριστερός νομίζει ότι έχει όλες τις απαντήσεις. Δεν νοιάζεται για την ενότητα· δεν εμπιστεύεται την κοινωνία· δεν επενδύει σ’ αυτήν, αλλά φαντασιώνεται τον εαυτό του (το κόμμα ή την οργάνωσή του) σαν «πρωτοπορία».
Ξεχνά ότι πρέπει να υπηρετεί το λαό, επειδή ο λαός και η κοινωνία σε κίνηση είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής μεγάλων βημάτων προς τα εμπρός.
Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι ο αριστερός δεν μπορεί να διανοηθεί ότι ένα ακηδεμόνευτο κίνημα, ή ακόμα και η απλή διαισθητική συμπεριφορά του απλού ανθρώπου, μπορεί να είναι πολύ πιο μπροστά από τον ίδιο, που αρέσκεται να δείχνει με το δάκτυλο τη σωστή γραμμή και τι πρέπει να κάνουν όλοι οι άλλοι… Και μάλιστα σε μια ιστορική στιγμή που δεν θέλει καθόλου να αναστοχαστεί την πορεία του και το γιατί έχει βρεθεί στη θέση που βρίσκεται, ούτε μπορεί να συναισθανθεί τη σχετικότητα της ύπαρξής του μέσα στο δοσμένο συσχετισμό δύναμης.
Νέα συνείδηση
Μια νέα συνείδηση δεν μπορεί να οικοδομηθεί σύμφωνα με τα γούστα του καθενός. Ο βηματισμός της είναι σύνθετη διαδικασία. Τα πατήματα που κάνει, κάθε βήμα μπροστά, συνδυάζεται με υποκειμενοποιητικές διαδικασίες και απαιτεί πραγματική κίνηση. Η υπόθεση των Τεμπών πρόσφερε και τα δύο. Όχι σε μορφή φαστ φουντ ή καταναλωτικού προϊόντος. Ο σεβασμός του άλλου και ο σεβασμός του μαζικού κινήματος είναι όρος για να γίνουν πραγματικά βήματα μπροστά. Η χωρητικότητα ενός εγχειρήματος ή κινήματος είναι άλλος ένας όρος. Ο διάλογος και όχι το «πέσιμο» είναι ένας ακόμα ουσιαστικός παράγοντας.
Το κίνημα που γεννιέται με την υπόθεση των Τεμπών παράγει και πολιτικά αποτελέσματα. Κι ας το πω χωρίς να παρεξηγηθώ:
Παρήγαγε εξαιρετικά περισσότερα και πιο ποιοτικά πράγματα μέσα σε δύο χρόνια, τέτοια που υπογραμμίζουν την απουσία ή και τη γύμνια άλλων παραγόντων της πολιτικής ζωής (κόμματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις, φορείς κ.λπ.), που λένε μεγάλα λόγια αλλά νοιάζονται μόνο για τη θέση τους στον καταμερισμό του πολιτικού συστήματος, όχι για την αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών. Δείτε τον λόγο όλων των κομμάτων και θα το διαπιστώσετε. Δείτε με τι ασχολήθηκαν και τι έκαναν τα δύο χρόνια που πέρασαν. Αναλογιστείτε τι (δεν) έκαναν για την υπόθεση των Τεμπών, παρόλο που είχαν τα μέσα (χρήματα, επιστήμονες, ινστιτούτα, επαφές). Και τι στοιχεία (δεν) αποκάλυψαν. Ξέρουν για ολιγάρχες, κομπίνες, βρώμικες δουλειές, παρακράτος κ.λπ., αλλά περιορίζονται σε γενικολογίες.
Δεν μπορούσαν να βρούνε τι κουβαλούσε το τρένο, ποιος και τι φόρτωσε στην εμπορική, ποιος ήταν ο παραλήπτης; Δεν ξέρουν τίποτα; Δεν άκουσαν τίποτα; Απλά μας κοροϊδεύουν. Επειδή έχουν κάποιο ρόλο στον καταμερισμό του υπάρχοντος καταμερισμού ΜΕΣΑ στο πολιτικό σύστημα.
Η μικρή ομάδα των γονιών των θυμάτων –παρά τις τυχόν διαφορετικές απόψεις και παρά την οδύνη της απώλειας– κατόρθωσαν να κάνουν ΠΟΛΥ περισσότερα σε όλους τους τομείς από όλα τα κόμματα και όλα τα συνδικάτα. Δεν είναι αυτό απορίας άξιον;
Επομένως η νέα συνείδηση προχωρά μαζί με την πραγματική αντίσταση στο υπάρχον σύστημα. Αλλά εδώ χρειάζεται μια διευκρίνιση: είναι μια άλλη διάσταση της Πολιτικής, που προϋποθέτει τον Πολίτη και την ενεργή του στάση· όχι την ανάθεση ή γενικά την αντιπροσώπευση, και μάλιστα αυτήν που έχουμε, η οποία είναι χείριστης ποιότητας και αποβλέπει στον χειρισμό κι όχι στην πραγματική έκφραση. Πολιτική που λειτουργεί ως πραγματική διαμεσολάβηση Πολίτη-Κοινωνίας και Εξουσίας-Συμφερόντων και δημιουργεί γεγονότα, θέτει στόχους, αλλάζει συσχετισμούς, τιμωρεί, εξοστρακίζει, αναβλύζει δυνατότητες, ανθρωποποιεί τον άνθρωπο και δεν τον κάνει κτήνος και ιδιοτελές υποκείμενο. Πολιτική που καλλιεργεί την υπευθυνότητα, που φτιάχνει Πολιτισμό.
Διαφορετικά ειπωμένο, Πολιτική που δεν αντιστρατεύεται τον Πολιτισμό και τον Πολίτη, αλλά οφείλει να τα προάγει. Στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα βασιλεύει το ιδιωτικό άτομο, το ιδιοτελές άτομο, το άτομο που αρνείται την κοινωνία και τους δεσμούς της, το εγωιστικό άτομο. Κι όλοι οι θεσμοί έχουν υπαχθεί στην αναπαραγωγή αυτού του μοντέλου ανθρώπου. Το πολιτικό σύστημα αναπαράγει μόνο αυτές τις «αξίες» από κάθε πόρο του και με κάθε θεσμό του.
Πόρισμα στα αγγλικά…
Όταν κάνουμε λόγο για νέα μεταπολίτευση και για κοινωνική αλλαγή βεβαίως και θίγουμε τέτοια κεντρικά ζητήματα. Όπως και άλλα. Για παράδειγμα ο σιδηρόδρομος πουλήθηκε στην ιταλική (κρατική) εταιρεία για 45 εκατομμύρια επί ΣΥΡΙΖΑ διότι αυτό πρόβλεπαν οι μνημονιακές διατάξεις, και επειδή δεν έπρεπε να τον πάρουν οι Κινέζοι. Όλα τα μνημόνια και οι μνημονιακές ρήτρες που ακόμα ισχύουν (θυμηθείτε, 99 χρόνια) υπάγονται στο αγγλικό δίκαιο, όχι τυχαία. Το δε ευρωενωσιακό δίκαιο θεωρείται ότι υπερτερεί ακόμα και του ελληνικού Συντάγματος.
Μέχρι και το πόρισμα για το έγκλημα των Τεμπών συντάχθηκε στην αγγλική γλώσσα! Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα αποδέχεται αυτούς τους εξαρτησιακούς όρους. Οι πολιτικοί μας πρώτα μπαίνουν στη θέση των Μεγάλων και Προστατών, και μετά ίσως να σκέφτονται λίγο και την ελληνική πραγματικότητα. Υπερβολή;
Ο μεν Μητσοτάκης πριν λίγες μέρες δήλωνε ότι «η χώρα έχει πληρώσει ακριβά τις πάνω και τις κάτω πλατείες», ο δε βουλευτής της Ν.Δ. Συρίγος έλεγε ότι «η Ελλάδα είναι πολύ μικρό μέγεθος για να ασχοληθεί η Αμερική μαζί της». Σε διπλανές χώρες, π.χ. στη Ρουμανία ακυρώνονται εκλογές (και χθες συνελήφθη ο νικητής!).
Κάποιοι νομίζουν ότι αυτά –και άλλα σημαντικά ζητήματα– θα τα καλύψει ένα κίνημα σαν αυτό των Τεμπών με ένα μαγικό τρόπο. Οι πιο πονηροί θα θελήσουν τάχα να το «προσανατολίσουν σωστά» ή να το προσαρμόσουν σε δικούς τους πολιτικάντικους σχεδιασμούς. Αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι να αποκληθεί ακηδεμόνευτο το κίνημα. Τι θα πει, λένε, ακηδεμόνευτο; Να κάνει ό,τι θέλει; Δεν θέλει να καπελωθεί; Δεν θέλει να το χρησιμοποιήσουν τα κόμματα και το πολιτικό σύστημα; Δεν θέλει να ενσωματωθεί στο παιχνίδι που κάνουν χρόνια τώρα όλοι μαζί; Και τι θέλει δηλαδή; Ακηδεμόνευτο σημαίνει να ακούγεται η φωνή του καθαρά, χωρίς πονηρές προσμίξεις και κόλπα, να ξεδιπλώσει ό,τι μπορεί να δώσει, να του ανοιχθεί ο δρόμος για να συναντηθεί, να εκφραστεί και να εκφράσει. Να μην υπάρχει σκέτα για τον εαυτό του και μόνο για την αναπαραγωγή του.
Σύνοψη
Ένα μεγάλο και μαζικό κίνημα σαν αυτό των Τεμπών είναι σήμερα ό,τι καλύτερο υπάρχει στη χώρα. Είναι στην κυριολεξία ΟΞΥΓΟΝΟ σε ένα άκρως τοξικό περιβάλλον. Ο σεβασμός αυτού του κινήματος περνά μέσα από την ανιδιοτελή συμβολή του καθένα για το προχώρημά του. Η νέα συνείδηση απαιτεί στοιχεία σύνθεσης πολλών σκόρπιων, ασύνδετων αντιστάσεων και γνώσεων, όπως απαιτεί και μια πιο συνολική ματιά. Αλλά αυτά δεν υπάρχουν έτοιμα και συσκευασμένα προς κατανάλωση για όποιον θελήσει να αντισταθεί. Ούτε τα κατέχει κάποια «πρωτοπορία» για να κάνει υποδείξεις, π.χ. να διορθώνει ως λαθεμένο τάχα το σύνθημα «είναι κακιά η (χ)ώρα».
Ο μήνας που διανύσαμε έχει ένα φορτίο που πρέπει να αξιολογηθεί για τα επόμενα βήματα και στροφές που υπάρχουν στον δρόμο μας. Αυτά που ζούμε έναν μήνα τώρα θυμίζουν τους στίχους του ποιητή:
Την άνοιξη αν δεν την βρεις την φτιάχνεις.
Ναι την φτιάχνεις.
Κάθε φορά από την αρχή.
Όλο και πιο ζωντανή.
Όλο και πιο ποτισμένη.
Ναι την φτιάχνεις.
ΥΓ: Σε επόμενο σημείωμα θα αναπτυχθεί το ζήτημα της νέας μεταπολίτευσης και της κοινωνικής αλλαγής.
Ανάρτηση από: https://edromos.gr/
