Το πρόσωπό μας…

Του Βάσου Φτωχόπουλου

Μάγκας είν’ ο Πειραιώτης, ζωηρός ο Ρουμελιώτης.
Κουβαρντάς ο Αθηναίος, πατριώτης ο Κυπραίος.
Ξύπνιος ο Κεφαλλονίτης και τουρίστας ο Ροδίτης.

Μάρκα είναι ο Πολίτης κι ο Σμυρνιός πολυτεχνίτης.
Ζαβολιάρης ο Βολιώτης και σφιχτός ο Ηπειρώτης.
Κρητικός βρε σκανταλιάρης, Μακεδόνας ερωτιάρης.

Π. ΤΣΑΟΥΣΑΚΗΣ

Πάρε ναυτάκι, ναυτάκι Συριανό,
λοστρόμο Πειραιώτη,
μηχανικό Μυτιληνιό,
τιμόνι Καλαματιανό
και καπετάνιο Χιώτη…

Γ. ΖΑΜΠΕΤΑΣ

Ρίχνοντας μια ματιά σ’ αυτά τα τραγούδια, αμέσως κάθε αναγνώστης βγάζει το συμπέρασμα πως στα πιο παλιά χρόνια είχε σημασία η καταγωγή των Ελλήνων στην καθημερινή τους ζωή. Ο κάθε τόπος παρήγαγε τα δικά του προϊόντα και ήταν φημισμένος γι’ αυτά, αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι της κάθε περιοχής ξεχωριστά είχαν τις ιδιομορφίες και ιδιαιτερότητές τους που τους έκαναν και γνωστούς στους υπόλοιπους Έλληνες αλλά και περήφανους τους ίδιους. Δεν υπήρχε αυτή η ομοιομορφία η σημερινή, αυτή η ισοπέδωση που πολτοποιεί τα πάντα. Ο κάθε τόπος είχε τα τραγούδια του, τα όργανά του και τους χορούς του.

Οι κάτοικοι είχαν τις τοπικές στολές τους και τα χωριά και οι πόλεις τη δική τους αρχιτεκτονική και τα δικά τους γνωρίσματα. Με αυτές τις ιδιομορφίες και τα τοπικά γνωρίσματα σφυρηλατούσαν την προσωπικότητά τους οι άνθρωποι για ν’ αντέξουν και να προκόψουν. Με αυτές τις ιδιομορφίες τα έβγαζε πέρα ο κόσμος. Αυτή η τοπική περηφάνια έδινε στον κόσμο και κουράγιο και δύναμη και μια καλόπιστη μαγκιά που, σε τελευταία ανάλυση, ήταν συμβολική της αλληλεγγύης που υπήρχε ανάμεσα στην ατομική και συλλογική συνείδηση των ανθρώπων των χωριών και των πόλεών μας. Προφανώς και δεν ήταν όλοι οι Χιώτες καπετάνιοι, όμως το γεγονός πως η Χίος έβγαζε τους καλύτερους καπετάνιους έκανε όλους τους Χιώτες να νιώθουν πως και αυτοί ήσαν εν μέρει καπεταναίοι. Το ίδιο ισχύει και για τους Κύπριους. Δεν ήσαν όλοι πατριώτες. Το γνωρίζουμε πολύ καλά αυτό εδώ στο νησί, όμως οι αγώνες των Κυπρίων συγκινούσαν τόσο τον υπόλοιπο ελληνικό λαό, που στην κοινή συνείδησή του ο Κύπριος είχε το γνώρισμα του πατριώτη, κατά τον Τσαουσάκη που έγραψε τους στίχους αυτού του ωραιότατου τραγουδιού.

Στο δικό του τραγούδι, σε στίχους Στέλιου Γεράνη, ο Ζαμπέτας κάνει και μίαν υποδιαίρεση του λαού κατ’ επάγγελμα και τραγουδά τους ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥΣ, όπου κάθε νησί έχει και τους τεχνίτες του.

Είναι χαρακτηριστικό πως σε όλα τα τραγούδια οι στιχουργοί δεν χαρίζουν κάστανα σε κανέναν, μπορεί να παραχαϊδεύουν τ’ αυτιά μερικών, αλλά είναι γενικώς σκληροί με πολλούς πληθυσμούς, όπως για παράδειγμα με τους Ηπειρώτες που είναι τσιγκούνηδες κτλ. Αξίζει επίσης να τονίσουμε πως όλοι θεωρούν Έλληνες (είναι αυτονόητο) όλους τους Έλληνες, ακόμη και αυτούς που δεν έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό κράτος, όπως τους Πολίτες, τους Σμυρνιούς, τους Κύπριους.

Ας αφήσουμε, λοιπόν, τους πολτοποιημένους εαυτούς μας και ας επιστρέψουμε στον τόπο μας που έχει πρόσωπο, ταυτότητα και προοπτική.

Με την ευκαιρία αυτού του μικρού σημειώματος, θα ήθελα να θέσω ως προβληματισμό και την επιστροφή μας στις τοπικές μας ενδυμασίες στις γιορτές και τις Κυριακές. Τι ωραία και όμορφα θα ήταν τα χωριά μας και οι ενορίες μας, εάν τις Κυριακές στην εκκλησία και μετέπειτα στους καφενέδες φορούσαμε τις τοπικές μας ενδυμασίες; Το ίδιο και στις παρελάσεις μας και σε άλλες εορταστικές επετείους. Σκεφτείτε το και θα επανέλθω.

Ανάρτηση από: http://vasosftohopoullos.wordpress.com