Ακόμα μιά φορά για την πατρίδα και το έθνος

Του Λευτέρη Ριζά

Από τότε που η οικονομική κρίση του καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού  εξαπλώθηκε και στην Ελλάδα, ιδιαίτερα η «κρίση χρέους» που μας οδήγησε στα περιβόητα ΜΝΗΜΟΝΙΑ και τις επαχθέστατες δανειακές συμβάσεις, βγήκε από την ιδεολογική  ντουλάπα του αστισμού,  η ανάγκη υπεράσπισης της πατρίδας και του έθνους [της εθνικής οικονομίας]. 

Από εκεί που οι ίδιες οι αστικές δυνάμεις – πολιτικές, πνευματικές και οικονομικές – είχαν κηρύξει την έννοια του έθνους και της πατρίδας ξεπερασμένες [1], που πρωί-μεσημέρι και βράδυ μας καλούσαν να πάρουμε ολόψυχα μέρος στην περιβόητη «παγκοσμιοποίηση» - και γι αυτήν να αποδεχτούμε κάθε φορά τις θυσίες που μας καλούσαν να υποστούμε – εντελώς ξαφνικά θυμήθηκαν ότι τώρα οι θυσίες, τα Μνημόνια και οι δανειακές συμβάσεις γίνονται ακριβώς για την υπεράσπιση της «πατρίδας» και του «έθνους».

Τα ίδια επανέλαβαν  στις γνωστές συζητήσεις μεταξύ των αρχηγών των κομμάτων και του προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια. Τα ίδια επικαλούνται – και στην σωτηρία της πατρίδας ομνύουν  - οι κ.κ. Αντ. Σαμαράς και Ευάγγελος Βενιζέλος. Μάλιστα τη σωτηρία της πατρίδας – του έθνους – την συνδέουν τώρα με την παραμονή μας στην ΕΕ, το ευρώ και την ευρωζώνη.  Στις διερευνητικές  συναντήσεις μίλησαν για κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας [ή οικουμενική] από κόμματα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό.

Στη συνέχεια ο πρόεδρος της Ν.Δ. κ. Αντώνης Σαμαράς ζήτησε εν όψει των εκλογών της 17^ης Ιουνίου «τη δημιουργία ενός μεγάλου πατριωτικού μετώπου για την Ευρώπη. Για να συσπειρώσουμε όλους εκείνους τους πολίτες, που δεν θα αφήσουν τη χώρα να παρασυρθεί από το λαϊκισμό και τον τυχοδιωκτισμό.

Δεν θα αφήσουν τη χώρα να οδηγηθεί στη χρεοκοπία, στη διεθνή απομόνωση, ούτε να υποχρεωθεί να βγει από την Ευρώπη». [προσφώνηση του προέδρου της ΝΔ κ. Αντώνη Σαμαρά κατά τη συνάντηση του με την κα Ντόρα Μπακογιάννη στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννη   21 Μαΐου 2012]

            Την ίδια ημέρα καλωσορίζοντας τους πρώην βουλευτές του ΛΑΟΣ  κ.κ. Αθανάσιο Πλεύρη και Γιώργο Ανατολάκη στη Ν.Δ. προέβη στην εξής δήλωση:

 «Το πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο διευρύνεται συνεχώς. Σήμερα, έχω τη χαρά να καλωσορίζω τον Θάνο Πλεύρη και τον Γιώργο Ανατολάκη, που θα δώσουν μαζί μας τη μεγάλη μάχη, για να αλλάξουμε τις πολιτικές του Μνημονίου και για να μείνει η Ελλάδα όρθια μέσα στην Ευρώπη».  Η σωτηρία της πατρίδας λοιπόν απαιτεί ένα «μεγάλο πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο» για να μείνει η Ελλάδα «όρθια μέσα στην Ευρώπη».

            Βέβαια πολύ λίγο απασχολεί τον κ. Σαμαρά και τους «συμπολεμιστές» του στο  πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο να διευκρινίσουν  τι σημαίνει αυτή πομπώδης φράση. Διότι  πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο σημαίνει ότι υπάρχει ήδη μια Ευρωπαϊκή Πατρίδα την οποία επιβουλεύονται κάποιοι άλλοι. Αμερικανοί, Ασιάτες, Αφρικανοί ή έστω Κινέζοι. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν συμβαίνει. Σωστότερα οι αμερικανοί ιμπεριαλιστές έχουν από χρόνια εισβάλλει και «υποτάξει» στα συμφέροντα τους Ευρωπαϊκούς λαούς και κράτη. Προστατεύοντας βέβαια τις άρχουσες ευρωπαϊκές τάξεις από τους λαούς τους, έστω και αν αυτές αναγκάστηκαν για μεγάλο διάστημα να ακολουθήσουν σαν πιστά σκυλάκια τους υπερατλαντικούς προστάτες τους.

            Η Ευρωπαϊκή Πατρίδα θα κινδύνευε επίσης από εσωτερικές κοινωνικές-πολιτικές δυνάμεις που δεν θα ήθελαν ακριβώς τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης. Αλλά τέτοιες αντιθέσεις υπήρξαν αμέσως μόλις γεννήθηκε η ιδέα της. Ακόμα και τώρα το Ηνωμένο Βασίλειο δεν συμμετέχει ολόψυχα σε αυτήν. Έχει κρατηθεί έξω από την ευρωζώνη. Βέβαια δεν έχει γίνει αποδεκτό το ευρωσύνταγμα. Το απέρριψαν  - όπου έγινε σχετικό δημοψήφισμα – οι λαοί αλλά και υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα πάρα πολλοί «ευρω-σκεπτικιστές» που δεν ανήκουν σώνει και καλά στην αριστερά.

            Αν ο κ. Σαμαράς  δεν εννοεί ότι κινδυνεύει από αυτούς  η Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε που αναφέρεται και ποιον εξυπηρετεί το «πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο» που μάλιστα καθημερινά διευρύνεται συνεχώς – με την κ. Ντόρα Μητσοτάκη-Μπακογιάννη και όλους τους πρώην βουλευτές του ΛΑΟΣ.  Πρόκειται για ένα ελληνικό πατριωτικό μέτωπο που σκοπό του έχει να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ άλλοι θέλουν να βγούμε από αυτήν; Και γιατί αυτοί που θέλουν να παραμείνουν  στην ΕΕ είναι πατριώτες και οι άλλοι όχι. 

Έστω ότι η παραμονή είναι «εθνικά» επωφελής. Αλλά όταν οι κεντρικές ευρωπαϊκές δυνάμεις και τα ανώτατα θεσμικά όργανα της απαιτούν για την παραμονή αυτή την εξαθλίωση του ελληνικού λαού, την πλήρη υποδούλωση του στα δικά τους «ευρωπαϊκά» βεβαίως συμφέροντα, για ποιον πατριωτισμό μπορούμε να μιλάμε και να επικαλείται ο πρόεδρος της Ν.Δ. Γιατί δηλαδή ο «Ευρωπαϊκός Πατριωτισμός» απαιτεί την σύνθλιψη ενός μέλους του; Μήπως δεν έχουμε στην περίπτωση μας ένα πραγματικά μεγάλο Ευρωπαϊκό Μέτωπο που καθημερινά μας απειλεί και μας εκβιάζει με τιμωρίες κλπ αν τολμήσουμε να μην πληρώσουμε τα χαράτσια τους; Χωρίς βέβαια να ενδιαφέρεται αυτό το Μέτωπο αν μπορούμε να ζήσουμε και φυσικά να «αναπτυχθούμε» οικονομικά και κοινωνικά; 

            Το «πατριωτικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο» του κ. Σαμαρά  είναι στην πραγματικότητα το Μέτωπο υποταγής στα συμφέροντα του κρατικο-χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου της Ευρώπης – και των ΗΠΑ – του ελληνικού λαού, της χώρας, του πλούτου της. Αλλά επειδή δεν μπορεί να το πει με το όνομα του, δηλαδή Αντι-λαϊκό Αντεθνικό Ευρωπαϊκό Μέτωπο, το καμουφλάρει κάτω από το εύηχο «Πατριωτικό». Όπως ακριβώς τα περιγράφει ο Όργουελ στο «1984».

            Και ο κ. Ε. Βενιζέλος ονειρεύεται κι αυτός  εθνικά μέτωπα [2]  και κυβερνήσεις «συνεργασίας όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων της ευθύνης, της αλληλεγγύης και της ανάπτυξης…. μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας όλων των δυνάμεων ευρωπαϊκού προσανατολισμού». [3]  Τα ίδια λένε και οι δύο τους με άλλα λόγια και διατύπωση. Κατά τον κ. Βενιζέλο μόνο οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις είναι δυνάμεις ευθύνης και μόνο οι δυνάμεις του ευρωπαϊκού προσανατολισμού [μνημονιακές και μη- 4] μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

           

            Το βασικό ερώτημα είναι τούτο: γιατί αισθάνονται την ανάγκη να επικαλεστούν την «εθνική ενότητα», τη «σωτηρία της πατρίδας»;  Και μάλιστα πολιτικοί και πολιτικά κόμματα που δεν υπερασπίστηκαν το έθνος και την πατρίδα σε εποχές που πραγματικά κινδύνευσε η υπόσταση τους;  Που μάλιστα είτε συνεργάστηκαν με τον κατακτητή είτε αργότερα στράφηκαν ενάντια στο λαό και όσους αγωνίστηκαν για την λευτεριά της Ελλάδας, φέρνοντας νέους κατακτητές και προστάτες των δικών τους συμφερόντων και του ιμπεριαλισμού.

            Αισθάνονται αυτή την ανάγκη γιατί ξέρουν και πολύ καλά μάλιστα ότι το «εθνικό αίσθημα», η αγάπη για την «πατρίδα» έχουν βαθιές ρίζες  μέσα στη συνείδηση – την «ψυχή» - του λαού. Έχω θίξει το ζήτημα αυτό στο άρθρο μου «Το εθνικό συμφέρον»[5] και δεν θα επανέλθω σε αυτά που ανέπτυξα σε αυτό. Θα υπενθυμίσω μόνο ότι – όχι ολοκληρωμένα βέβαια – έχω ασχοληθεί με το θέμα αυτό κατ΄ επανάληψη [1+6].

            Να υπενθυμίσω εδώ ότι πέρα από τους κλασσικούς – Μαρξ και Ένγκελς – για τη σχέση του εθνικού ζητήματος και του σοσιαλισμού, ασχολήθηκε εκτεταμένα ο Λένιν, οι Αυστρομαρξιστές, ο Στάλιν, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, κι από τους νεότερους ο G. Haupt, o Σαμίρ Αμίν, ο  Νίκος Πουλαντζάς, ο James Blaut κλπ. Αποτελεί θα έλεγα «εγκληματική» παράλειψη της σημερινής αριστεράς να αποφεύγει συστηματικά να ασχοληθεί με το τεράστιο αυτό ζήτημα – θεωρητικά και πρακτικά – όπως το εθνικό στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού και της κρίσης του. Όσο και αν είναι κατανοητή η «απέχθεια» που αισθάνονται οι νέοι αγωνιστές της  στις αναφορές του «εθνικού», μια και στο όνομα του έθνους ή της πατρίδας έχουν γίνει του κόσμου τα «εγκλήματα» κατά του λαού – δικτατορίες, καταπίεση κλπ – δεν πρέπει να το χαρίζουν έτσι απλόχερα σε εκείνες τις κοινωνικές-πολιτικές και  πνευματικές δυνάμεις που ενώ στα λόγια επικαλούνται το έθνος και την πατρίδα στην πράξη τα προδίδουν – γιατί  το ταξικό τους συμφέρον τις φέρνει σε αντίθεση με μεγάλη μάζα του έθνους / πατρίδας: το λαό, τους εργαζόμενους.

            Ο αείμνηστος γάλλος μαρξιστής Ανρύ Λεφέβρ έχει γράψει πολύ πυκνά «Οι τάξεις που πολώνονται, με την πάλη και τη σύγκρουση, δεν παύουν να συγκροτούν μια ενότητα. Η ενότητα αυτή παίρνει ένα όνομα (η «κοινωνία»), ένα ιδιαίτερο όνομα (το έθνος), ή μια ειδική ονομασία (καταμερισμός των συμπληρωματικών εργασιών στις μονάδες παραγωγής. Οι συγκρούσεις μάς επιτρέπουν να δώσουμε έμφαση στην ενότητα. Αντίστοιχα, μόλις έχουμε υπογραμμίσει την ενότητα, πρέπει να φωτίσουμε τη συγκρουσιακή ουσία της» [7]. Ουσιαστικά επαναλάμβανε αυτό που είχε γράψει ο Μάο που ηγήθηκε ενός μακροχρόνιου αγώνα εθνικής απελευθέρωσης και κοινωνικής επανάστασης, στο έργο του: «Ενότητα και πάλη των αντιθέτων». Μια φιλοσοφική διατύπωση που σίγουρα ανευρίσκεται και σε αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Στην πολιτική είναι, ως φαίνεται, πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί αυτή η αρχή. 

Η αστική τάξη κι οι ιδεολογικοί εκπρόσωποι της – το ίδιο συμβαίνει με κάθε κυρίαρχη εκμεταλλευτική και καταπιεστική τάξη – δεν  θέλει να αναγνωρίσει, να παραδεχτεί, ότι η κοινωνία της σπαράσσεται από ανταγωνιστικές κοινωνικές (ταξικές) αντιθέσεις. Μια τέτοια παραδοχή όχι μόνο της είναι «αδιανόητη» αλλά και πολιτικά επικίνδυνη. Δεν «νομιμοποιεί» μόνο την ταξική πάλη αλλά και τη δυνατότητα ανατροπής της – αναγνωρίζει δηλαδή ότι υπάρχει και το «τέλος της ιστορίας» της. Αντίθετα, η αναφορά, η αναγνώριση της «εθνικής ενότητας» ως της μοναδικής ύπαρξης της κοινωνίας σημαίνει ,για την αστική πλευρά, την απρόσκοπτη διαιώνιση της, το τέλος της ταξικής πάλης και των κινδύνων που προέρχονται από αυτήν. Η «ενότητα» απορροφάει, εξουδετερώνει, ξορκίζει την «αντίθεση». Ιδεολογικά και πολιτικά είναι απαραίτητη στην κυρίαρχη τάξη. Φυσικά, όταν η αντίθεση εμφανίζεται – αλλά και για να μην εμφανιστεί– κάνει τα πάντα να την καταπνίξει, θεωρώντας την παρέκκλιση από την κανονική κοινωνική πραγματικότητα και την ιστορική πορεία.

Αλλά αυτή η «λογική», αυτή η «ιδεολογία» –η «ψευδής συνείδηση»– της αστικής τάξης διαπερνά και άλλες τάξεις και στρώματα της αστικής κοινωνίας. Άλλες γιατί τα πραγματικά συμφέροντά τους εξυπηρετούνται από αυτή τη σύλληψη της κοινωνικής πραγματικότητας και άλλες γιατί απλά τους επιβάλλεται να πρέπει να σκέφτονται έτσι. Στην πρώτη κατηγορία βρίσκουμε τους μικροαστούς δημοκράτες. Έγραφε ο Καρλ Μαρξ στη 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη:

Μα ο δημοκράτης, επειδή αντιπροσωπεύει τη μικροαστική τάξη, δηλ. μια μεταβατική τάξη που μέσα σ’ αυτήν αμβλύνονται ταυτόχρονα τα συμφέροντα δύο τάξεων, φαντάζεται πως βρίσκεται πάνω από την ταξική αντίθεση. Οι δημοκράτες αναγνωρίζουν ότι απέναντί τους στέκεται μια προνομιούχα τάξη, αυτοί όμως μαζί με όλο το υπόλοιπο έθνος, αποτελούν το λαό. Εκείνο που αντιπροσωπεύουν είναι το δίκιο του λαού, εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι το συμφέρον του λαού. Γι’ αυτό δεν έχουν σε έναν επικείμενο αγώνα να εξετάσουν τα συμφέροντα και τις σχέσεις των διαφόρων τάξεων [8] .

          Όταν θεωρείς ότι αντιπροσωπεύεις το «δίκιο του λαού» κι ότι εκείνο που σε ενδιαφέρει είναι «το συμφέρον του λαού», δηλαδή όταν θεωρείς ότι εκφράζεις το κοινωνικό Όλον ή περίπου το Όλον – δηλαδή εξαιρείς μόνο μια μικρή προνομιούχα τάξη (τους πλουτοκράτες ή τους Τραπεζίτες και μεγαλοβιομηχάνους, μεγαλο-εφοπλιστές, μεγαλοκατασκευαστές)– κοντολογίς το Έθνος, και αδυνατείς ή αρνείσαι να εξετάσεις «τα συμφέροντα και τις σχέσεις των διάφορων τάξεων», τότε μοιραία μόλις εμφανιστούν τα διαφορετικά συμφέροντα, εσύ ο δημοκράτης, ο οπαδός του «λαϊκού συμφέροντος», ο φανατικός υπερασπιστής του «εθνικού συμφέροντος», θα προσχωρήσεις στο κόμμα του Νόμου και της Τάξης. Για να υπερασπίσεις τη θέση σου σαν μικροαστός, μικροπαραγωγός ή στέλεχος των νέων «μεσαίων» τάξεων και στρωμάτων που ζούνε από τη δουλειά των άλλων – των κοντινών σου εργατών ντόπιων και ξένων όπως βέβαια και των λαών της περιφέρειας (μια και ανήκεις στο Κέντρο, τον Βορρά). Στο παρελθόν από εκεί προήλθε η μαζική στήριξη των ναζιστικών-φασιστικών κινημάτων. Αυτό βέβαια έχει σχέση με την αδυναμία του εργατικού κινήματος της εποχής να αποκτήσει μια πολιτική ηγεμονία στα στρώματα των μικροαστών–μικροπαραγωγών την εποχή της κρίσης, κάτι που πέτυχε το μεγάλο κεφάλαιο.

            Η χώρα μας είναι πλημμυρισμένη από τέτοιους –παλιούς και νέους– μικροαστούς, παλιά και νέα μεσοστρώματα [9] . Που βεβαίως μέσα στον καπιταλισμό και μάλιστα τώρα που η παγκόσμια κρίση του δυσκολεύει τα πράγματα, δεν έχουν ποτέ τους εξασφαλίσει σταθερά τη θέση τους. Κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να κατρακυλήσουν κοινωνικά. Να καταστραφούν – μέχρι και να αυτοκτονήσουν, όπως ήδη γίνεται σε πιο ισχυρές οικονομικά χώρες τώρα με την κρίση και  καθημερινά συμβαίνει και στην Ελλάδα.

Απέναντί τους έχουν τους «πλουτοκράτες», τους «γιάπηδες», το «χρυσά αγόρια», τις ΗΠΑ, τη Γαλλία κ.λπ. Αυτοί και μόνο αυτοί φταίνε. Δεν φταίει το σύστημα: ο καπιταλισμός/ιμπεριαλισμός. Το πολύ-πολύ η (ουδέτερη) παγκοσμιοποίηση. Χωρίς να αναρωτηθούν τι ήταν αυτό που «παγκοσμιοποιήθηκε» κι αν έχει κάποια σχέση με τον καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό.

   Πώς, λοιπόν, και οι αστοί και οι μικροαστοί (παλιοί και νέοι), τα μεσοστρώματα (παλιά και νέα) κ.λπ. θα αντιδράσουν; Πώς θα υπερασπισθούν τις θέσεις τους μέσα στο διεθνή (άνισο και ιμπεριαλιστικό) καταμερισμό εργασίας –όπως και στον «εθνικό» τους χώρο– και ταυτόχρονα θα αποκρούσουν κάθε πιθανότητα αμφισβήτησης του καπιταλιστικού συστήματος (τους) από τις απόκληρες εργατικές μάζες; Της «γης οι κολασμένοι» στοιχειώνουν τα όνειρα τους προκαλώντας του τρόμο και καλώντας τους σε γενική επαγρύπνηση.

 Από τη μια εκφράζουν για άλλη μια φορά την εμπιστοσύνη τους στους καπιταλιστικούς/ιμπεριαλιστικούς θεσμούς και όργανα που θεωρούν ότι μπορούν να εγγυηθούν τη μακροημέρευση του παγκόσμιου –άρα και τοπικού– συστήματος. Αυτή η έκφραση της εμπιστοσύνης μπορεί να συνοδεύεται από κριτική και γκρίνια γιατί οι θεσμοί και τα όργανα αυτά τα έχουν κάνει θάλασσα. Μπορεί ακόμα να ζητήσουν και τον «εκσυγχρονισμό» τους ώστε να γίνουν πιο σταθερά και αποδοτικά για τη λειτουργία και μακροημέρευση τους «συστήματος». Ποτέ, όμως, δεν θα ζητήσουν την κατάργησή τους. Το γκρέμισμά τους. Δεν θα υιοθετήσουν την προοπτική ανατροπής του καπιταλισμού.

Ανάλογα τη χώρα, το ρόλο και τις ιδιαιτερότητές της, θα αναπτύξουν ή θα ανεχθούν (υπό έλεγχο φυσικά) νεο-εθνικιστικά και νεορατσιστικά κινήματα. Που και «πληγωμένους» ανθρώπους τους θα εκφράζουν αλλά και τις εργαζόμενες μάζες θα αποπροσανατολίζουν. Σε κάθε περίπτωση αυτά τα κινήματα δίνουν την ψευδαίσθηση δημιουργίας κοινών στόχων. Κοινού σκοπού. Κοινότητας. Αυτό που ο σημερινός καπιταλισμός –και η κρίση του– έχουν αποσαθρώσει. Οι μαζικοδημοκρατικές κοινωνίες –με κύριο χαρακτηριστικό τους τη μαζική παραγωγή και μαζική κατανάλωση, τον εκφυλισμό της δημοκρατίας και λαϊκής συμμετοχής, την κυριαρχία της μεταμοντερνικότητας– έχουν δημιουργήσει άτομα –αυτό που επεδίωκε δηλαδή η «Ανοιχτή Κοινωνία» του Κ. Πόππερ– μοναχικά και εσωτερικά «άδεια». Ανίκανα συνεπώς να κινητοποιηθούν, να στρατευθούν και να υπακούσουν ακόμα και στα κελεύσματα και τις ανάγκες του συστήματος σε εποχή κρίσης. Η δημιουργία νέων ή η αναβίωση παλαιών συλλογικοτήτων (κοινοτήτων) υπό τον έλεγχο του ίδιου του συστήματος παρουσιάζεται αναγκαία. Μόνο που αυτές οι συλλογικότητες πρέπει να είναι αποστειρωμένες από κάθε σκέψη και πρακτική ταξικής πάλης – και το σπουδαιότερο ταξικής ηγεμονίας από πλευράς εργατικής τάξης.

Ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα με κύρια κοινωνική βάση τους κάθε λογής μικροαστούς και μεσοστρώματα –ακόμα και τμήματα της αστικής τάξη – στον αγώνα τους να βελτιώσουν τη θέση τους μέσα στον παγκόσμιο άνισο και ιμπεριαλιστικό καταμερισμό εργασίας ή στο μπλοκ εξουσίας, εκφράστηκαν αντι-αμερικανικά και «αντι-ιμπεριαλιστικά». Ο μικροαστικός ή ακόμα και ο αστικός σοσιαλισμός, για τους οποίους έγραψαν οι Μαρξ– Ένγκελς στο Μανιφέστο, έδωσαν τη θέση τους στον μικροαστικό –ή και αστικό ακόμα– αντιαμερικανισμό και αντι-ιμπεριαλισμό. Ιδίως την περίοδο μετά την ήττα των ΗΠΑ στο Βιετνάμ και την κρίση του στασιμοπληθωρισμού, το αίτημα για έναν νέο διεθνή καταμερισμό εργασίας είχε αναδειχθεί σε κυρίαρχο σε μια σειρά χώρες και κινήματα. Στη συνέχεια το αίτημα ξεχάστηκε, ξεφούσκωσε, μόλις υπήρξαν κάποιες μικρές διευθετήσεις και οι ΗΠΑ ανέκαμψαν οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά και ιδεολογικά.

Βέβαια η ανοιχτή καταστολή, ο περιορισμός ακόμα παραπέρα των δημοκρατικών –πολιτικών και συνδικαλιστικών– ελευθεριών παραμένει πάντοτε στην πρώτη γραμμή, στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και των εξτρεμιστικών ομάδων, όπως το σχεδιάζει και προωθεί στη Γαλλία ο Νικολά Σαρκοζί [10] .

Από τις εξελίξεις αυτές δεν μένει βέβαια ανεπηρέαστη και η Αριστερά. Ένα σοβαρό κομμάτι της, από χρόνια τώρα έχει υιοθετήσει, έχει υποταχθεί, στα ιδεολογήματα του ιμπεριαλισμού. Μάλιστα ουσιαστικά έχει καταστεί το «βαποράκι» διάδοσής τους. Όχι μόνο με τον φιλο-ευρωπαϊσμό της – άκρατο ή και κριτικό. Αλλά κυρίως με τη διανομή «αντι-εθνικιστικών», «αντι-ρατσιστικών», «αντι-φοβικών» κ.λπ. ιδεών. Όπως και το «κάτω τα σύνορα», «κάτω οι στρατοί» ή ακόμα η υποστήριξη του Σχεδίου Ανάν, βιβλίου ιστορίας της γνωστής ομάδας ιστορικών κ.λπ.

Στην πραγματικότητα και ο «μαύρος εθνικισμός» –αυτός που ανοιχτά στηρίζεται και στηρίζει την αναπαραγωγή του συστήματος– και ο «προοδευτικός» εθνικισμός έχουν έναν κοινό παρανομαστή. Την εξαφάνιση της ταξικής πάλης, του αγώνα για ταξική ηγεμονία [11] , από το εθνικό φαινόμενο και τους εθνικούς αγώνες. Έτσι βρίσκονται να συγκλίνουν στην υιοθέτηση των θεωριών συνομωσίας με σκοπό την υπόσκαψη ή και εξαφάνιση του ελληνικού έθνους: 

Δηλαδή, ουσιαστικά συμφωνούν ότι το εθνικό συμφέρον βρίσκεται υπεράνω των ταξικών αγώνων – μάλιστα η εκδήλωσή τους σήμερα μπορεί να βλάπτει το «εθνικό» συμφέρον. Δηλαδή, δεν υπάρχει «Ενότητα και πάλη των αντιθέτων», αλλά μόνο «Ενότητα». Η «πάλη» εξοστρακίζεται. Ενίοτε καταγγέλλεται. Αναρχο-αυτόνομοι αντιεθνικιστές και «εθνοπατριώτες» αριστεροί χωρίς να το αντιλαμβάνονται καταργούν τη διαλεκτική «Ενότητα και πάλη των αντιθέτων»: οι μεν την πλευρά «έθνος» (κοινότητα) εμμένοντας μόνο στην «πάλη» ή δε τη πλευρά ταξική πάλη/ταξική ηγεμονία (αναγνωρίζουν μόνο την κοινότητα). Δηλαδή και οι δύο αδυνατούν να οδηγήσουν την εργατική τάξη σε θέση ηγεμονίας, να την αναδείξουν δηλαδή σε ηγεμονική τάξη του έθνους, όπως έλεγαν οι Μαρξ–Ένγκελς στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο.

Ένα άλλο τμήμα της, από αντίδραση σε όλα αυτά και θεωρώντας ότι όλα προέρχονται από μια διεθνή συνωμοσία κατά της Ελλάδας, του Ελληνικού Έθνους και πολιτισμού, προκειμένου να μας υποτάξουν και διαλύσουν, έχει οδηγηθεί σε έναν «νέο-εθνικισμό» που και δύσκολα διαχωρίζεται από το «μαύρο εθνικισμό» και από την άλλη δίνει τροφή στην κοσμοπολίτικη Αριστερά.

Οι «εθνο-πατριώτες» της Αριστεράς –όσοι τέλος πάντων θέλουν να έχουν σχέση μαζί της– θα πρέπει να σκεφτούν πάρα πολύ πάνω στο παρακάτω απόσπασμα από ένα άρθρο του Χρ. Χαρίτου, μέλος της ΚΕ του ΛΑΟΣ με τίτλο «Η νέα Αριστερά», στο οποίο αφού έχει ασκήσει σφοδρή κριτική σε όσα και οι «εθνοπατριώτες» προσάπτουν στην κοσμοπολίτικη και αντι-εθνικιστή Αριστερά, καταλήγει:

Η εργατική τάξη, τα λαϊκά κοινωνικά στρώματα δεν έχουν να περιμένουν τίποτα από την Αριστερά. Η μόνη ελπίδα είναι το πατριωτικό κίνημα και ο ΛΑΟΣ, είναι η σύζευξη του εθνικού με το κοινωνικό. Ο Γ.Καρατζαφέρης άνοιξε ένα δρόμο για όλους τους Έλληνες, χωρίς διακρίσεις και περιορισμούς, χωρίς ιστορικά διαβατήρια. Ας τολμήσουμε να τον διαβούμε μαζί του.

Προσέξτε εκείνο το «Η μόνη ελπίδα είναι το πατριωτικό κίνημα και ο ΛΑΟΣ είναι η σύζευξη του εθνικού με το κοινωνικό». (Η υπογράμμιση ανήκει στον συγγραφέα.) Ως πατριωτικό κίνημα – μόνη μάλιστα ελπίδα της εργατικής τάξης...– είναι η σύζευξη εθνικού και κοινωνικού. Σύζευξη είναι η συνένωση δύο διαφορετικών πραγμάτων σε ένα. Ο κ. Χαρίτος –και ο ΛΑΟΣ– δεν εννοούν απλά συνένωση εθνικού και κοινωνικού, αλλά υποταγή του δεύτερου στο πρώτο. Καταργούν δηλαδή την «πάλη των αντιθέτων». Κηρύσσουν, επιδιώκουν μόνο την ενότητα –την απορρόφηση του κινήματος της εργατικής τάξης– την «εθνική ενότητα», όπου δεν μας λένε ποιος θα ασκεί την ηγεμονία. Η ιστορία όμως, μιλάει γι αυτό: οι ναζί και οι φασίστες έδωσαν την απάντηση. Όπως και σε εμάς εδώ ο Μεταξάς και στη συνέχεια οι συνεργάτες των Γερμανών, Ιταλών και Βούλγαρων κατακτητών. Που στο όνομα του αντικομμουνισμού θυσίασαν το εθνικό συμφέρον και στη συνέχεια στο όνομα της εθνικοφροσύνης καταδίωξαν το εργατικό κίνημα και όσους υπερασπίστηκαν το έθνος και το λαό μέσα από τις γραμμές της Αντίστασης. Άλλωστε οι τοποθετήσεις των βουλευτών του ΛΑΟΣ στη Βουλή και οι σχετικοί δικτυακοί τους τόποι είναι γεμάτοι μίσος για την αντιστασιακή Αριστερά. Ο ίδιος ο συγγραφέας άλλωστε σε άλλο άρθρο του δεν διστάζει να επιτεθεί στα ίδια τα θεμέλια της εργατικής ιδεολογίας. Γράφει:

Η πορεία της Αριστεράς σε παγκόσμιο επίπεδο, από την ίδρυση της Α’ Διεθνούς το 1864 έως σήμερα, είναι το αποτέλεσμα μίας ουτοπίας που εδράζεται στον αφύσικο εξισωτισμό, στην προσπάθειά της να καταργήσει τις ανθρώπινες διαφοροποιήσεις, τόσο σε επίπεδο φυσικών προσώπων –ανθρώπων όσο και σε επίπεδο συλλογικοτήτων, όπως είναι τα έθνη.

Ο ολοκληρωτισμός, η απάνθρωπη βία, η θρησκευτική εμμονή σε ατελέσφορα κοινωνικά πειράματα που γέννησε η Οκτωβριανή επανάσταση, η κατάλυση κάθε ελευθερίας και σεβασμού στον άνθρωπο, είναι γεννήματα αυτής της ουτοπίας. Το μίσος της Αριστεράς προς την εθνική και κοινωνική ποικιλομορφία, προς την πολιτιστική διαφοροποίηση, την ιεραρχία και τις ηθικές ιδέες, προς αυτό που συμβολίζει εν γένει ο κλασσικός πολιτισμός, προωθήθηκε για 150 χρόνια μέσα από τον μαρξισμό-λενινισμό, δηλαδή τον κομμουνισμό [12] . Τη θέση βέβαια του ΛΑΟΣ έχει πάρει τώρα η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ. Αν διαβάσετε προσεκτικά τα κείμενα της θα διαπιστώσετε ότι βρίσκονται στην ίδια γραμμή. Μάλιστα σε μερικούς κύκλους της είναι ισχυρή η επιρροή του «εθνομπολσεβικισμού» μερίδας των γερμανών Ναζί.  

Η μόνη λοιπόν ελπίδα για την εργατική τάξη είναι η διαιώνιση των ανθρώπινων διαφοροποιήσεων –δηλαδή των τάξεων– η ιεραρχία και κοινωνική ποικιλομορφία. Όσο για τους Ταλιμπάν της πολύ-πολιτισμικής ουτοπίας είναι αυτοί που αναφέραμε παραπάνω: η κοσμοπολίτικη Αριστερά. Όμως και πάρα πολλοί «αριστεροί εθνο-πατριώτες», ασκούν την ίδια πολεμική στην «πολυπολιτισμικότητα». Αλλά όχι από μια σκοπιά αριστερή – δηλαδή αν αυτό βοηθάει ή καθυστερεί την ανάπτυξη του εργατικού/σοσιαλιστικού/κομμουνιστικού κινήματος, αλλά αν έτσι νοθεύεται ο ελληνικός πολιτισμός, η ελληνική ταυτότητα κ.λπ. Με αυτό τον τρόπο συγγενεύει η κριτική τους με αυτή των διάφορων κ.κ. Χαρίτων και ομοίων και από την άλλη απαξιώνουν την κριτική τους σε ένα κοινό που επηρεάζεται από την αντίπερα πλευρά και γίνεται έτσι εύκολη λεία στις απόψεις ιστορικών όπως ο .κ. Λιάκος, η κ. Ρεπούση, και παλιότερα σε πολιτικούς της αριστεράς όπως ο κ. Αλαβάνος κ.λπ. κ.λπ.

Κλείνοντας –με καθήκον να επανέλθω διεξοδικότερα– πρέπει να τονίσω ότι η διαλεκτική σχέση εθνικού/κοινωνικού (ταξικού) σε όλες τις εκφάνσεις του πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων στην Αριστερά, όπως και όλα τα θέματα που αναφέρονται στο έθνος, την παγκοσμιοποίηση, τον ιμπεριαλισμό και τον διεθνισμό. Ανάμεσα σε αυτά τα ζητήματα είναι βέβαια κι αυτό της «παγκόσμιας» ροής της εργατικής δύναμης, της μετανάστευσης.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ένα μέρος της κριτικής που ασκείται από τα δεξιά – π.χ. Ανεξάρτητοι Έλληνες και την ακροδεξιά, περιστρέφεται γύρω από τα εθνικά μας θέματα, όπως και αυτό της μετανάστευσης – των μεταναστών και ιδίως των λαθρομεταναστών, έχοντας απήχηση στον κόσμο, ακόμα και αυτόν που συνεχίζει και σήμερα να ψηφίζει αριστερά.

Η συζήτηση πάνω σε αυτά τα θέματα δεν θα σταματήσει εδώ. Όπως επίσης θα επανέλθουμε για τη συμπεριφορά των κοινωνικών τάξεων στη κρίση σήμερα και με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών.

Παραπομπές-σημειώσεις

1 – Βλ. Ελευθέριος Ριζάς; «Το εθνικό ζήτημα, η Αριστερά και η Δεξιά σήμερα» (Monthly Review Τεύχος Νο 15 (80) Μάρτιος 2006)  και αναρτημένο στον ΟΙΣΤΡΟ,

2-  Βλ ομιλία του σε πολιτική εκδήλωση στο Επιμελητήριο Κορίνθου 26-5-2012

3- Ομιλία του στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, 17/5/2012

4- Βλ. δήλωση Ε. Βενιζέλου μετά τη λήξη των πολιτικών αρχηγών με τον πρόεδρο κ. Κ. Παπούλια [15-5-12]: «Ζητήσαμε ευθύς εξαρχής την κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τη συμμετοχή όλων των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, μνημονιακών και αντιμνημονιακών,..»

5- βλ. «ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ  ΣΥΜΦΕΡΟΝ»  30/11/2011 istrilatis.blogspot.com

6- -Βλ. Λευτέρη Ριζά: «Το «ταξικό...» στο www. Monthly  Review 1/6/2010. Επίσης Λευτέρη Ριζά «Η σχέση εθνικού και κοινωνικού» στην ίδια ιστοσελίδα 5/8/2009, Λευτέρη Ριζά :«Ενότητα και πάλη» στην πολιτική» εφημερίδα Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ, 9/10/2010 τ. 34, Λευτέρη Ριζά «Ταξικότητα» ή ηγεμονία; – εφημερίδα ΠΡΙΝ αρ φύλλου 1012, 5/12/2010

7- Henri Lefebvre, Κοινωνιολογία του Μαρξ, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 1985, σελ. 120

8- Βλ. Διαλεχτά Έργα Μαρξ–Ένγκελς, τόμ. 1, εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1951,   σ.320            

9  -  Η ύπαρξη αυτή οφείλεται σε μια σειρά λόγους. Δεν αρκεί να πούμε στην ιδιαιτερότητα του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, του ελληνικού καπιταλισμού. Η αναζωογόνηση, η δημιουργία αυτών των μικρομεσαίων στρωμάτων υπήρξε και συνειδητή πολιτική επιλογή μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, του «συστήματος». Ήταν, τότε επιτακτική ανάγκη για την επιβίωσή του η δημιουργία ενός μεγάλου κοινωνικού στρώματος–μαξιλάρι/ασπίδα, ανάμεσα στην εργατική τάξη και τη φτωχή αγροτιά και την ολιγάριθμη άρχουσα τάξη: βλ. σχετικά, Σταύρος Ελευθερίου «Ο ελληνικός καπιταλισμός, προβλήματα και διλήμματα», Τα Τετράδια, τεύχ. 2/3, Φθινόπωρο 1981

10-  «Σιδηρούν τρομο-δόγμα στη Γαλλία. Οι αρχές πραγματοποίησαν χθες τη μεγαλύτερη εικονική αντιτρομοκρατική άσκηση όλων των εποχών. Στο στόχαστρο οι ισλαμιστές εξτρεμιστές, αλλά και οι αντιεξουσιαστικές ομάδες της Άκρας Αριστεράς», εφημ. Το Έθνος, Τρίτη 23/12/2008.

11 - Την ταξική ηγεμονία στο εθνικό φαινόμενο διεκδικούν και η άρχουσα τάξη και (πρέπει) και η εργατική τάξη. Για να εξαφανίσουν την ανάγκη ηγεμονίας της εργατικής τάξης στο εθνικό φαινόμενο –δηλαδή την ανάγκη να ανυψωθεί στη ηγετική τάξη του έθνους– δεν μιλάνε ότι η αστική τάξη, ο ιμπεριαλισμός, ασκεί τη δική του ηγεμονία και σε αυτό. Ότι το επιχειρεί και το πετυχαίνει χρησιμοποιώντας ιδεολογικά όπλα της Αριστεράς –κοσμοπολιτισμός, ανθρώπινα δικαιώματα, κατάργηση στρατών και συνόρων κ.λπ. κ.λπ.– αποτελεί το πιο ενδιαφέρον φαινόμενο της εποχής μας. Αποτελεί μια μεγάλη νίκη του αστισμού και μια μεγάλη ιδεολογική και πολιτική ήττα της Αριστεράς. Από αυτό το μπέρδεμα, την ιδεολογική σύγχυση, κερδισμένη προς το παρόν βγαίνει η Δεξιά και η Ακροδεξιά.

12 -  Χρήστος Χαρίτος, «Οι αριστεροί Ταλιμπάν της “πολυ-πολιτισμικής” ουτοπίας», E-Gramme.gr, 16 Ιουλίου 2005.

 

Ανάρτηση από : http://istrilatis.blogspot.gr/

Ευχαριστώ τον φίλο Γιώργο Τ.