1. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Ο τροποποιημένος νόμος 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα – γνωστός ως νόμος Κατσέλη (τελευταία τροποποίηση 19/11/2015) και ο νόμος 4354/16-12-2015 για τις εταιρείες διαχείρισης και μεταβίβασης μη εξυπηρετούμενων δανείων, αφορούν σε ρυθμίσεις σχετικές με τα «κόκκινα δάνεια» και την ιδιωτική περιουσία των πολιτών. Για τα θέματα αυτά ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση. Χρειάζεται όμως να δούμε αρχικά τις νέες ρυθμίσεις/απορυθμίσεις μέσα στη μεγάλη εικόνα των οικονομικών και κοινωνικών ανατροπών που συντελούνται στη χώρα μας μετά την ψήφιση του τρίτου επαχθέστερου μνημονίου. Η κυβερνητική ρητορική προσπαθεί να πείσει ότι, αν και απεχθείς, οι μνημονιακοί νόμοι ανοίγουν τον δρόμο στην προσέλκυση επενδύσεων που θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη, απαλλαγή από τα μνημόνια και έξοδο της χώρας στις αγορές. Πρόκειται για τα κατά συνθήκην ψεύδη της εξουσίας. Αυτό που συμβαίνει, μέσα από τις συμφωνίες με τους «θεσμούς», είναι ότι επιχειρείται η πώληση/υφαρπαγή από ξένα κεφάλαια του συνόλου της ελληνικής οικονομίας : τράπεζες, δημόσια και ιδιωτική περιουσία.
Η σκανδαλώδης παραχώρηση – καθώς δόθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές – των ελληνικών τραπεζών σε ξένους επενδυτές ανοίγει τον δρόμο για υφαρπαγή της ιδιωτικής περιουσίας μέσω των κόκκινων δανείων και των εγγυήσεων που κατέχουν οι τράπεζες. Όπως σημειώνει ο οικονομολόγος – ερευνητής κ. Δερμενάκης (Δρόμος της Αριστεράς,12/12/2015) «οι τράπεζες έχουν στο ενεργητικό τους δάνεια 200 δις ευρώ και τις συνδεδεμένες με αυτά εγγυήσεις (επιχειρήσεις, κτίσματα, γη) και το σύνολο του ενεργητικού τους ανέρχεται σε 350 δις €, δηλαδή δύο φορές το ΑΕΠ της χώρας». Το πρώτο βήμα αφορά στη λεγόμενη αναδιάρθρωση/εξυγίανση των μεγάλων επιχειρήσεων ώστε αυτές ν’ αλλάξουν ιδιοκτήτες με τον πιο συμφέροντα τρόπο για τους νέους και να εφαρμοστεί η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ στα εργασιακά (περιλαμβάνεται στο νόμο 4354).
Η δημόσια περιουσία έχει περάσει στην ιδιοκτησία του παλιού και σύντομα του νέου ΤΑΙΠΕΔ με σκοπό να πωληθεί ή να αξιοποιηθεί για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου και του Ελληνικού Συντάγματος.
Τούτων δεδομένων η χώρα ορθώς ορίζεται ως οιονεί προτεκτοράτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χάνει τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος, τη δημόσια περιουσία και την ιδιωτική περιουσία των πολιτών της. Μετατρέπεται δηλαδή σε χώρο κερδοσκοπικής δράσης ξένων κεφαλαίων που έχουν στα χέρια τους περιουσιακά στοιχεία κράτους και ιδιωτών και δεν υπόκεινται σε εθνικό έλεγχο.
Επιχειρείται έτσι να υπονομευτούν οι εναλλακτικές λύσεις παραγωγικού μετασχηματισμού και κοινωνικής ανασυγκρότησης της χώρας μας με ανατροπή της λιτότητας, λύσεις που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον μέσα από την ενεργητική συμμετοχή της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και σε ρήξη με την Ευρωζώνη. Απέναντι σ’ αυτή την πολιτική αναπτύχθηκαν ήδη στο παρελθόν και επιδιώκουμε να πολλαπλασιαστούν σήμερα κινήματα και αντιστάσεις. Στους σημερινούς και μελλοντικούς αγώνες κρίνονται όλα.
Από τη συνολική αυτή εικόνα θα εστιάσω στα «κόκκινα δάνεια» των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στο νέο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την εξυπηρέτησή τους και στην κριτική αυτού του πλαισίου.
2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ/ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ»
Η εξυπηρέτηση με ληστρικούς όρους του ιδιωτικού χρέους των λαϊκών τάξεων συνεργεί στην περαιτέρω φτωχοποίησή τους και ταυτόχρονα αποτελεί ένα μηχανισμό διαρκούς ελέγχου και εξάρτησης ατόμων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τράπεζες, δημόσιο, δικαστήρια και κερδοσκοπικά funds. Οι πιθανότητες υφαρπαγήςπεριουσιακών τους στοιχείων έχουν πολλαπλασιαστεί σε σχέση με το παρελθόν καθώς, όπως ήδη αναφέρθηκε, η μνημονιακή στρατηγική διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους εμπεριέχει και διευκολύνει την απώλεια περιουσιακών στοιχείων των δανειοληπτών.
Σύμφωνα με στοιχεία, περισσότερες από 1,5 εκατομμύριο είναι οι καθυστερούμενες, πάνω από 1 μήνα, οφειλές προς τις τράπεζες από μικρά επιχειρηματικά, στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες (300.000 περίπου δανειολήπτες στεγαστικών δανείων, 700.000 περίπου δανειολήπτες καταναλωτικών δανείων, 500.000 οφειλέτες πιστωτικών καρτών και 100.000 περίπου δανειολήπτες μικρών επιχειρηματικών δανείων). Τα κόκκινα δάνεια προς τις τράπεζες υπολογίζονται σε 109,5 δις €. Σημαντικά είναι, επίσης, τα χρέη των νοικοκυριών στο δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες) και τις ΔΕΚΟ – βλέπε χρέη στη ΔΕΗ που συνεπάγονται διακοπή ρευματοδότησης. Το ύψος των κόκκινων δανείων σε αυτούς τους φορείς υπολογίζεται σε 100 δις €.
Για τη χιονοστιβάδα των κόκκινων δανείων δεν ευθύνονται οι λαϊκές οικογένειες που πήραν στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, ούτε οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και μικροεπιχειρηματίες που έλαβαν επιχειρηματικά δάνεια. Ευθύνεται από τη μια μεριά η τοκογλυφική πολιτική των τραπεζών με τις τεράστιες ψαλίδες μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων χορηγήσεων (ιδίως για τα καταναλωτικά δάνεια και τις πιστωτικές κάρτες), τις παράνομες ρήτρες με τις οποίες φόρτωναν έξοδα στο δανειολήπτη, την πολιτική προώθησης επισφαλών προϊόντων (όπως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο). Από την άλλη ευθύνεται η πολιτική των μνημονίων που στραγγάλισε με την ύφεση κάθε δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων (για να μην αναφερθούμε σε όσους μικρομολογιούχους είδαν να εξανεμίζονται οι αποταμιεύσεις τους με το PSI). Η πολιτική αυτή, που οδήγησε σε απόγνωση και αυτοκτονίες,έχει καταστήσει τον ιδιοκτήτη ενοικιαστή στο σπίτι του, ανεξάρτητα από το είδος του δανείου που έχει λάβει, καθώς οι τράπεζες σε μεγάλο βαθμό εξαρτούσαν τις ρυθμίσεις των καταναλωτικών ή επιχειρηματικών δανείων από την παροχή εμπράγματων εγγυήσεων ή την εγγύηση τρίτων. (Δημήτρης Σαραφιανός, νομικός).
Σήμερα η δυνατότητα ιδιοκατοίκησης, που αποτελούσε με διάφορες μορφές την κυρίαρχη στεγαστική πολιτική της χώρας μας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ναυαγεί στην απώλεια χιλιάδων ιδιόκτητων κατοικιών ενώ οι τράπεζες και προοπτικά οι ξένοι επενδυτές αποκτούν τον στρατηγικό έλεγχο ενός βασικού πόρου επιβίωσης των λαϊκών τάξεων. Οι μικροί ιδιοκτήτες ακινήτων περιορίζονται δραστικά σε βάθος χρόνου και πολλαπλασιάζονται οι ενοικιαστές, γεγονός που διευκολύνει την κινητικότητα των εργαζομένων. Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ η πολιτική επιδότησης της αγοράς λαϊκής στέγης, είτε μέσω δημοσίων επενδύσεων είτε μέσω τραπεζικού δανεισμού, πρέπει να αντικατασταθεί από πολιτική επιδότησης ενοικίων.
2.1 ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ 3869/2010 (νόμος Κατσέλη) ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ (14/8/2015, 19/11/2015)
Ο νόμος 3869/2010, γνωστός ως νόμος Κατσέλη, τροποποιήθηκε τον Αύγουστο 2015 και εκ νέου με τις διατάξεις περί «προαπαιτούμενων» (19/11/2015). Αφορά στη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων. Στο νόμο δεν περιλαμβάνονται οι έμποροι επειδή έχουν δυνατότητα πτώχευσης. Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου εμπίπτει το σύνολο των οφειλών των φυσικών προσώπων προς ιδιώτες (εδώ περιλαμβάνονται οι τράπεζες), επίσης, βεβαιωμένες οφειλές στην Εφορία, στους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, καθώς και ασφαλιστικές εισφορές προς τους οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Οι οφειλέτες που έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους με τον νόμο Κατσέλη του 2010 και μπορούν ν’ ανταποκρίνονται στις τότε ρυθμίσεις παραμένουν στο ίδιο καθεστώς. Όλοι οι υπόλοιποι εντάσσονται στο δυσμενώς τροποποιημένο – σύμφωνα με τις απαιτήσεις των λεγόμενων «θεσμών» – νόμο, ο οποίος έχει ήδη συμπληρωθεί με την ενεργοποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών για τον στενό έλεγχο των δανειοληπτών και με τον τροποποιημένο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που περιορίζει τα δικαιώματα των δανειοληπτών υπέρ των τραπεζών (μείωση των εισοδηματικών ορίων για επιβολή κατασχέσεων, παρακράτηση μέρους μισθών, κ.λπ.).
Ποιά είναι η λογική του τροποποιημένου νόμου Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα
Οι οφειλέτες διαπραγματεύονται αρχικά με τους πιστωτές για την επίτευξη εξωδικαστικού συμβιβασμού. Αν δεν καταλήξει αυτή η διαδικασία οι οφειλέτες υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση οφειλών στο αρμόδιο δικαστήριο (ειρηνοδικείο). Σε κάθε περίπτωση οι δανειολήπτες εμπλέκονται, όσο παραμένουν χρεωμένοι, σε διαδικασίες και υποχρεώσεις για τις οποίες χρειάζονται οπωσδήποτε συνδρομές δικηγόρων ή άλλων φορέων δημόσιων ή ιδιωτικών, όπως ορίζει ο νόμος. Βρίσκονται σε συνεχή εποπτεία από τους πιστωτές, είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν για την παραμικρή αλλαγή της περιουσιακής και οικονομικής τους κατάστασης και κυρίως ν’ αποπληρώνουν τις δόσεις τους, αν καταλήξουν σε διακανονισμό – εξωδικαστικό ή μέσω δικαστηρίου. Αν δεν τις αποπληρώνουν πολύ σύντομα εκπίπτουν της ρύθμισης. Δηλαδή, όπως ορίζει ο νόμος, οι δανειολήπτες πρέπει να είναι «συνεργάσιμοι» υπό την έννοια της Απόφασης της Τράπεζας της Ελλάδας, Ευρωσύστημα, Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων. Χαρακτηριστικά για τις ασκούμενες πιέσεις και ελέγχους είναι όσα αναφέρονται στο άρθρο 8 του νόμου με τίτλο : Δικαστική Ρύθμιση Χρεών :
«Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του … διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών». Δηλαδή το δικαστήριο επεμβαίνει με απόλυτο τρόπο στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών με στόχο να διασφαλιστούν πρωτίστως οι οριζόμενες δικαστικά δόσεις των δανείων.
Διαδικασία ρευστοποίησης περιουσίας / προστασία κύριας κατοικίας
Επικεντρώνουμε στην προστασία της κύριας κατοικίας γιατί αυτή αποτελεί στρατηγικό πόρο επιβίωσης και ανασύνταξης ατόμων και οικογενειών. Χάνοντας το σπίτι τους οι άνθρωποι βρίσκονται κυριολεκτικά στο κενό. Οικογένειες διαλύονται, χιλιάδες οδηγούνται στο δρόμο, αλλά και οι προσωρινά φιλοξενούμενοι αποδιοργανώνονται και συνήθως χάνουν τις ισχνές δυνατότητες εξεύρεσης εργασίας και διεκδίκησης των ελάχιστων προνοιακών επιδομάτων που δικαιούνται. Σε κάθε περίπτωση κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς σπίτι. Είναι δε φανερό ότι όσοι δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό τους δάνειο, για το οποίο πιθανότατα έχουν ήδη πληρώσει αρκετά, δεν θα μπορούν ούτε να νοικιάσουν σπίτι.
Η προστασία της κύριας κατοικίας αφορά σε όλες τις περιπτώσεις οφειλετών που ορίζει ο τροποποιημένος νόμος Κατσέλη. Εφόσον υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία, η εκποίηση της οποίας κρίνεται απαραίτητη για την ικανοποίηση των πιστωτών, ή όταν το δικαστήριο κρίνει αναγκαίο να παρακολουθήσει ή υποβοηθήσει την εκτέλεση των όρων ρύθμισης των οφειλών, ορίζεται εκκαθαριστής και ακολουθούνται διαδικασίες εκκαθάρισης.
«Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018 ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης και σχέδιο διευθέτησης οφειλών ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση ενυπόθηκο ή μη ακίνητο, εφόσον, συγκεντρώνει τις παρακάτω προϋποθέσεις : α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%), γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα χιλιάδες (180.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες ευρώ (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία (3) τέκνα και δ) ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών. Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης.
Εύλογες δαπάνες είναι : 13.906 € για τον άγαμο, 23.659 € για τον έγγαμο, 29.372 € για τον έγγαμο με ένα παιδί και 35.086 € για τον έγγαμο με δύο παιδιά.
Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο οφειλέτης συγκεντρώνει τις εξής προϋποθέσεις: α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν είκοσι χιλιάδες (120.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα, δ) είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών και ε) βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της προηγούμενης παραγράφου, διασφαλίζεται ότι οι πιστωτές δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με τον ακόλουθο τρόπο. Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση. Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και σε κάθε περίπτωση υποχρεούται στην καταβολή ελάχιστης συνεισφοράς. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου στο παραπάνω σχέδιο διευθέτησης οφειλών αφορά στο θέμα και καταβάλλεται στους πιστωτές, υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης παραμένει συνεπής στην καταβολή της ελάχιστης συνεισφοράς».
Η παραπάνω επιδότηση μπορεί να γίνει μόνο μέχρι τέλους του 2016 και αποτελεί μέρος του οφειλόμενου κεφαλαίου.
Εύλογες δαπάνες είναι : 8.180€ για τον άγαμο, 13.917€ για τον έγγαμο, 17.278€ για τον έγγαμο με ένα παιδί και 20.639€ για τον έγγαμο με δύο παιδιά.
Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Ότι προστατεύονται οι πιστωτές (τράπεζες, κ.λπ.) και όχι οι οφειλέτες. Οι πιστωτές δεν θα πάρουν σε καμία περίπτωση χαμηλότερο ποσό από αυτό που θα ελάμβαναν αν έβγαζαν το σπίτι σε πλειστηριασμό και το ύψος των δόσεων αποπληρωμής ορίζεται με κριτήριο να μη ζημιωθούν οι πιστωτές. Δηλαδή, μέσω της διευθέτησης των οφειλών, σώζονται κατά προτεραιότητα οι τράπεζες, κ.λπ., όχι τα χρεωμένα νοικοκυριά. Ακόμα και για την κατηγορία των πιο φτωχών νοικοκυριών που υπολογίζονται στο 25%, οι οφειλέτες πρέπει να συνεισφέρουν οπωσδήποτε ένα ποσό το οποίο θα συμπληρώνει το δημόσιο υπό μορφή δανείου και μόνο εφόσον αυτοί καλύπτουν την οριζόμενη συνεισφορά. Χαρακτηριστικό της αρπακτικής λογικής των ρυθμίσεων είναι τα αναφερόμενα στο άρθρο 9.
«Αν κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών, ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα από την πώληση υπερβαίνει το ποσό της διευθετημένης δανειακής οφειλής, όπως αυτή καθορίζεται από τη δικαστική απόφαση,…. τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται υπέρ των ενέγγυων και προνομιούχων πιστωτών. Σε κάθε περίπτωση το ποσό το οποίο λαμβάνει ο κάθε πιστωτής από την παραπάνω κατανομή, δεν μπορεί να είναι ανώτερο του ποσού που θα λάμβανε δυνάμει του σχεδίου διευθέτησης οφειλών».
2.2 ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΑ
Ο νόμος 4354/16-12-2015 εισάγει τη δημιουργία Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και Εταιρειών Μεταβίβασης Απαιτήσεων από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια. Πρόκειται για Ανώνυμες Εταιρείες που εδρεύουν στην Ελλάδα ή τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και έχουν υποκατάστημα στην Ελλάδα. Αδειοδοτούνται από την ΤτΕ.
Στις Εταιρείες Διαχείρισης μη Εξυπηρετούμενων Δανείων ή/και πιστώσεων μπορούν να ανατίθενται δάνεια και πιστώσεις που δεν εξυπηρετούνται για διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών. Οι εταιρείες αυτές νομιμοποιούνται να εγκρίνουν κάθε ένδικο μέσο και να προβαίνουν σε κάθε άλλη ενέργεια για την είσπραξη των οφειλών στο όνομα της τράπεζας που έχει αναθέσει τη διαχείριση. Μπορούν, επίσης, να προσλαμβάνουν Εταιρείες Ενημέρωσης Οφειλετών, προφανώς για να πιέζουν τους δανειολήπτες. Αν ο υπόχρεος οφειλέτης έχει και άλλα μη καθυστερούμενα δάνεια αυτά μπορούν επίσης να ανατεθούν σε εταιρείες διαχείρισης μαζί με τα καθυστερούμενα.
Οι ελληνικές τράπεζες και οι εγκατεστημένες ξένες, οι εταιρείες ειδικού σκοπού και οι εταιρείες μεταβίβασης απαιτήσεων μπορούν να πωλούν και να μεταβιβάζουν μεταξύ άλλων και σε Εταιρείες Μεταβίβασης Ακινήτων, όπως ορίζει ο νόμος, δανείων και πιστώσεων που έχουν καθυστερήσει πέραν των 90 ημερών. Εδώ οι δανειολήπτες βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο, χωρίς δυνατότητα άμυνας, με κερδοσκοπικές εταιρείες που έχουν μοναδικό σκοπό να αποκομίσουν το μεγαλύτερο κέρδος από τα δάνειά τους.
Ο δανειολήπτης και ο εγγυητής προσκαλούνται αρχικά με εξώδικη πρόσκληση εντός 12 μηνών να ρυθμίσουν τις οφειλές. Αν αυτό δεν συμβεί τα πιστωτικά και λοιπά ιδρύματα που κατέχουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μπορούν να τα πωλήσουν/μεταβιβάσουν.
Σε πρώτη φάση ο νόμος ισχύει για τα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων. Για τα δάνεια και τις πιστώσεις σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, για τα καταναλωτικά δάνεια και αυτά με υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης πρώτης κατοικίας υπάρχει αναστολή μέχρι 15 Φεβρουαρίου 2016.
Από τον νόμο προκύπτει ότι ο νόμος Κατσέλη και ο Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών, όπως έχουν τροποποιηθεί, ισχύουν στην περίπτωση μεταβίβασης ή διαχείρισης.
3. ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ VERSUS ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ – ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Η βασική αντίληψη των νόμων είναι η εξατομίκευση των δανειοληπτών. Οι ρυθμίσεις δεν είναι γενικές και πάγιες, αλλά ειδικές και ασταθείς, ξεχωριστές για την κάθε περίπτωση διαπραγμάτευσης εξωδικαστικής ή δικαστικής.
Η βαθιά αντιδραστική αυτή προσέγγιση μεταφέρει τους λόγους της ύπαρξης χρέους στο άτομο και την «ασυνέπειά» του, ενοχοποιώντας τον χρεωμένο άνθρωπο για την αδυναμία πληρωμής που αντιμετωπίζει. Είναι γνωστό ότι χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία μέσα στη σιωπή.
Πρώτος στόχος, λοιπόν, του κινήματος για την υπεράσπιση των δανειοληπτών των κόκκινων δανείων είναι να συγκροτηθούν κοινωνικές συλλογικότητες και δεσμοί αλληλεγγύης μεταξύ των χρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αρχικά τοπικά σε επίπεδο γειτονιάς ή πόλης και στο πλαίσιο συνδικαλιστικών οργανώσεων και οργανώσεων δανειοληπτών. Χρειάζεται ενημέρωση, νομική στήριξη, συμπαράσταση σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση από Επιτροπές Αγώνα με αυτοπρόσωπη συμμετοχή των χρεωμένων προσώπων. Μέσα από τις επιμέρους ομάδες θα μπορέσει να γεννηθεί ένα πανελλαδικό κίνημα, το οποίο θα θέσει αποτελεσματικά τα βασικά αιτήματα που αφορούν στην προστασία των δανειοληπτών από υφαρπαγή του εισοδήματός τους, της κύριας κατοικίας και άλλων περιουσιακών τους στοιχείων.
Βασικά αιτήματα για την προστασία των οφειλετών
Αναστολή πλειστηριασμών για χρέη λαϊκών νοικοκυριών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών προς Τράπεζες, Δημόσιο, Ασφαλιστικούς Οργανισμούς και ΔΕΚΟ.
Κατάργηση των νομοθετικών ρυθμίσεων του Κώδικα Δεοντολογίας και του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που διευκολύνουν την υφαρπαγή της κύριας κατοικίας.
Η κύρια κατοικία να κατοχυρωθεί ως ακατάσχετη.
Απαγόρευση μεταβίβασης δανείων σε κερδοσκοπικά funds.
Ρύθμιση δανείων με διαγραφή μέρους ή του συνόλου της οφειλής ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη.
Καθορισμός δόσεων ώστε να διασφαλίζεται ένα επαρκές επίπεδο ζωής για τους οφειλέτες.
Περίοδος χάριτος με πάγωμα χρεών και εκλογίκευση επιτοκίων.
Συσχέτιση τρέχουσας αξίας ακινήτων με το αρχικό ποσό του δανείου, το υπάρχον υπόλοιπο και το εισόδημα.
