Ποιος γνωρίζει τον Μίνωα
Καλοκαιρινό; Σίγουρα όχι πολλοί και οπωσδήποτε όχι αυτοί που έπρεπε να τον γνωρίζουν
και να τον προβάλλουν στους τοίχους του Μουσείου Ηρακλείου, του αρχαιολογικού Μουσείου
της Αθήνας και σε κάθε άλλο χώρο που φιλοξενεί εκθέματα ή αναφορές στον Μινωικό
πολιτισμό, με πρώτα και καλύτερα τα σχολικά εγχειρίδια.
Οι «αρμόδιοι».
Γιατί ο Μίνωας Καλοκαιρινός,
ένας λόγιος Ηρακλειώτης αστός, μέσα στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη, λίγα χρόνια μετά
το Αρκάδι, το 1878, μελετώντας Όμηρο, Στράβωνα και Ηρόδοτο, πίστεψε στην ύπαρξη
των ανακτόρων της αρχαίας Κνωσού (1).
Ελπίζοντας πως η
ανακάλυψη αυτού του αρχαίου πολιτισμού θα έστρεφε το ενδιαφέρον των «Μεγάλων Δυνάμεων»
αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης στη σκλαβωμένη Κρήτη και θα ζητούσαν την ανεξαρτησία
της, ξεκινά τις ανασκαφές με δικά του έξοδα και φυσικά πετυχαίνει αμέσως τις αποθήκες
των αρχαίων ανακτόρων, γεμάτες με πιθάρια όπου οι μινωίτες φύλαγαν το λάδι και το
κρασί τους. Πλήθος τα ευρήματα που φανερώνουν την ύπαρξη ενός σημαντικού πολιτισμού,
τον γεμίζουν ελπίδες και θάρρος για να συνεχίσει.
Αυτοί είχαν ενδιαφερθεί
για την κλασική ελληνική αρχαιότητα, χρησιμοποιώντας την σαν στοιχείο της δικής
τους εθνοποιητικής διαδικασίας (2), στον 18ο και τις
αρχές του 19ου αιώνα.
Ο Μινωικός πολιτισμός
βρίσκονταν έξω από τα ενδιαφέροντα τους τις συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, ακριβώς
γιατί δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν υλικό δόμησης της παραπάνω διαδικασίας.
Αντίθετα, το δεύτερο
μισό του 19ου αιώνα, τα ευρήματα από προϊστορικούς
ή εξωτικούς πολιτισμούς, ενδιέφεραν τους ευρωπαίους και τους Βορειοαμερικανούς μονάχα
σαν τρόπαια ιμπεριαλιστικής ισχύος.
Έτσι γέμισαν τα μουσεία
του Λονδίνου, του Παρισιού, του Βερολίνου, της Νέας Υόρκης με αιγυπτιακές μούμιες,
τοίχους των ανακτόρων της Νινευί, τελετουργικές αφρικανικές μάσκες και ξόανα
και φυσικά με τα δείγματα από την Κνωσό που τους έστειλε ο Καλοκαιρινός
εκλιπαρώντας τη βοήθεια τους, αλλά και όσα άρπαξε ο Έβανς από τις δικές του ανασκαφές.
Αν ο Καλοκαιρινός
δεν ήταν Ηρακλειώτης και ήταν Γερμανός, Άγγλος ή Γάλλος, θα του είχαν στήσει ανδριάντα
στην είσοδο του μουσείου, γράφει η δισέγγονη του Καλοκαιρινού κυρία Μαριέλλη Σφακιανάκη
και φυσικά έχει δίκιο. Αλλά η Ελλάδα καθώς λέγουν, θάβει τα παιδιά της, συνεχίζει
και φυσικά έχει και πάλι δίκιο.
Πολλοί μάλιστα, μιλούν
για μιαν διαχρονική «αχαριστία» του ελληνικού λαού, που εξόρισε τον Αριστείδη, τον
Θεμιστοκλή, τον Κίμωνα και εκτέλεσε τον πρύτανη των φιλοσόφων, τον Σωκράτη.
Μόνο που όλοι αυτοί
ήταν Αθηναίοι και φυσικά στην αρχαιότητα Ελλάδα δεν ήταν μονάχα η Αθήνα όπως συμβαίνει
σήμερα, αλλά περιλάμβανε και άλλες πολλές και σπουδαίες πόλεις.
Η μόνη περίπτωση
στρατηγού άλλης πόλης που κυνηγήθηκε και εκτελέστηκε από τους συμπατριώτες του που
γνωρίζουμε, ήταν του νικητή των Πλαταιών Σπαρτιάτη Παυσανία, που τον έχτισαν ζωντανό
στο ιερό της Χαλκείου Αθηνάς, όταν αποκαλύφθηκε πως εξαγοράστηκε από τους Πέρσες.
Κι αφού κι η ίδια του η μάνα πρώτη πήρε το μυστρί, δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει
τη Σπάρτη για αχαριστία.
Στην Αθήνα πάλι,
που συγκεντρώνει τις περισσότερες «αχαριστίες», δεν παρατηρήθηκε να «φαγωθεί» κάποιος
άξιος και να καταλάβει τη θέση του ένας ανάξιος, όπως συμβαίνει σήμερα. Εκτός κι
αν όσοι πιστεύουν στις αρχαίες «αχαριστίες» θεωρούν ανάξιο τον Περικλή που πήρε
τη θέση του Κίμωνα. Και ως γνωστόν, κύριος υπέρμαχος της εξορίας του Κίμωνα ήταν
ο Περικλής.
Οι «αχαριστίες» και
το κυνηγητό των άξιων άρχισε αμέσως με την Επανάσταση του 21 και ήταν γέννημα της
διαπάλης των κοινωνικών δυνάμεων και των προσωπικοτήτων που συμμετείχαν σ’ αυτήν
ή εμπλέχθηκαν στη συνέχεια όπως οι Βαυαροί με στόχο πάντοτε την ηγεμονία του αγώνα
και του νέου κράτους αργότερα.
Το κυνηγητό του Κολοκοτρώνη
που ήταν ο φυσικός στρατιωτικός και πολιτικός αρχηγός των επαναστατημένων χωρικών,
σταμάτησε μονάχα με τον θάνατο του, όπως το ίδιο συνέβη και με τον Καραϊσκάκη για
τους ίδιους λόγους.
Και οι δύο τους,
με διαφορά λίγων χρόνων, ενσαρκώσανε το Αρχέτυπο του Ήρωα – Πολεμιστή – Οδηγητή
και γι’ αυτό ήταν πολύ επικίνδυνοι για το καθεστώς της Προστασίας που προωθούσαν
οι ξένοι και τα κοινωνικά στρώματα της χώρας μας που συνδέονταν μαζί τους. Τον Κολοκοτρώνη
έσωσε το γήρας και η αποστρατεία, ενώ στην περίπτωση του Καραϊσκάκη μια σφαίρα στην
πλάτη έσβησε το όνειρο μιας έστω και καθυστερημένης μεγάλης νίκης και αναζωογόνησης
της επανάστασης.
Η δε τοποθέτηση ανάξιων
ξένων τυχοδιωκτών σε ηγετικές στρατιωτικές θέσεις, ήταν αποτέλεσμα των πιέσεων που
ασκούσαν οι «προστάτιδες» δυνάμεις, ώστε να ελέγχουν την κατάσταση, αλλά και της
ανεπάρκειας των αντιπάλων του Κολοκοτρώνη και του Καραϊσκάκη σε στρατιωτικά και
πολιτικά ζητήματα. Είναι γνωστό το φιάσκο και η σφαγή των φιλελλήνων στη μάχη του
Πέτα, όπου ο Μαυροκορδάτος προσπάθησε να παραστήσει τον στρατηλάτη.
Το ίδιο αρχέτυπο
ενσάρκωσε εκατόν είκοσι χρόνια αργότερα ο Βελουχιώτης και γι’ αυτό πολεμήθηκε από
δεξιούς, κεντρώους κι αριστερούς οπαδούς της ξένης εξάρτησης. Και στην δική του
περίπτωση επιχειρήθηκε ο υποβιβασμός με την τοποθέτηση ενός τίμιου μεν, αλλά χωρίς
ηγετικές και πολεμικές ικανότητες στρατηγού σαν αρχηγού του ΕΛΑΣ. Ακολούθησε η σπίλωση
(ο Ζαχαριάδης επίτηδες τον αναφέρει με το ψευδώνυμο «μιζέριας» που του είχαν κολλήσει
οι παλιοί του σύντροφοι, γιατί πάντα κριτικάριζε την επαναστατική τους υπεραισιοδοξία)
και η σιγή για σαράντα χρόνια, πιστεύοντας πως θα έσβηναν το όνομα του από την ιστορία.
Το καθεστώς της ξένης
προστασίας και εξάρτησης, καθόρισε και τα χαρακτηριστικά των κυρίαρχων οικονομικά
και κοινωνικά τάξεων. Κι αυτές με τη σειρά τους οργάνωσαν και διαπλάσανε την κοινωνία
κατ΄ εικόνα και ομοίωση.
Η δουλοπρέπεια, η
διαβολή των άλλων και φυσικά οι συγγενικές σχέσεις έγιναν οι μοναδικοί τρόποι οικονομικής,
κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής ανέλιξης. Και φυσικά, ο συνασπισμός όλων
των ερπετών απέναντι σε κάθε άξιο.
Χαρακτηριστική είναι
η περίπτωση του γιατρού Παπανικολάου, εφευρέτη του γνωστού test Pap, που το «επιστημονικό»
κατεστημένο του στέρησε την έδρα Ιατρικής σε ελληνικό Πανεπιστήμιο, αλλά και τη
δυνατότητα ίδρυσης Νοσοκομείου στην Ελλάδα για την εφαρμογή της μεθόδου του.
Κι αυτό είναι μονάχα
η κορυφή του παγόβουνου. Είναι χιλιάδες, πολλές χιλιάδες οι περιπτώσεις επιστημόνων
που δεν κατάφεραν να εργασθούν και να αποδώσουν στη χώρα και αναγκάσθηκαν καταδιωκόμενοι
από το δουλοπρεπές σύστημα να καταφύγουν σε ξένες χώρες.
Δεν χρειάζεται φυσικά
να πούμε τίποτε για το πολιτικό σύστημα, όπου η ανάδειξη στελεχών σε όλα ανεξαιρέτως
τα κόμματα, καθορίζεται από την κολακεία στον εκάστοτε ισχυρό κομματικό
παράγοντα και φυσικά τις συγγενικές σχέσεις και πάλι.
Η κατάσταση αυτή
φανερώνει το μέγεθος των δυσκολιών που συναντάνε και θα συναντούν συνεχώς οι όποιες
προσπάθειες για ανεξάρτητη εθνική πορεία, πολιτικές, πολιτειακές και συνταγματικές
αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
Και ξανακάνει επίκαιρη
τη γνωστή φράση του Μάρξ, πως για να πραγματοποιηθεί μια πολιτική ή κοινωνική
επανάσταση, πρέπει να προηγηθεί μια μακρόχρονη πολιτιστική επανάσταση.
Στη δική μας περίπτωση,
πρέπει η κρατούσα ιδεολογία, ιδεολογία των κυρίαρχων παρασιτικών τάξεων, ιδεολογία
που οδηγεί το έθνος και την κοινωνία στην παρακμή και την υποταγή να κριτικαριστεί,
να ανασκευασθεί, να ανασκολοπισθεί, ώστε να αποκτήσει ο Ελληνισμός ένα καινούργιο
όραμα, αντάξιο της ιστορίας του και των προσδοκιών των νέων μας.
1)Μαριέλλη Σφακιανάκη,
«Μια θέση για τον Μίνωα Καλοκαιρινό», ΤΟ ΒΗΜΑ 17/7/2016
2)Δημ. Μάρτος, «Αθήνα πρωτεύουσα του νέου ελληνικού
κράτους» και «Αθηναϊσμός», εκδ. Γόρδιος
