Έχουμε γράψει και στο παρελθόν, μικρές σημειώσεις ή σχόλια, για το θέμα “πλαστικό χρήμα”. Όταν επιβλήθηκε, δια νόμου στα μέρη μας, ότι και στον ιδιωτικό τομέα οι πληρωμές των μισθών θα γίνονται μέσω τραπεζών, ήταν η εποχή που οι (ελληνικές) τράπεζες είχαν αρχίσει (να παραδέχονται) ότι βουλιάζουν. Το επιχείρημα που πουλήθηκε για να δικαιολογηθεί εκείνη η κρατική / διοικητική απόφαση ήταν ότι έτσι, με την πληρωμή των μισθών μέσω τραπεζών, “θα καταπολεμηθεί η μαύρη δουλειά”! Γελοίο έως προσβλητικό “επιχείρημα”, πέρασε έτσι. Είδε, κανείς, “καταπολέμηση της μαύρης δουλειάς”, και μάλιστα μ’ αυτόν τον τρόπο; Μια χαρά αυξάνεται και απλώνει η άγρια, εκτός νόμου εκμετάλλευση, και καθόλου δεν εμποδίζεται απ’ τις πληρωμές της “λευκής” μισθωτής εργασίας μέσω τραπεζών. Είναι λογικό να συμβαίνει αυτό!
Ύστερα προέκυψε άλλη μια μεγάλη ιδέα: αγορές μέσω καρτών. Γιατί; “Για να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή…”. Γελοίο, το ίδιο όπως η προηγούμενη εκστρατεία “καταπολέμησης”! Εκεί που πριν δεν κοβόταν (ή δεν ζητιόταν) απόδειξη, τώρα δεν θα γίνεται πληρωμή μέσω κάρτας – απλό δεν είναι; Σε τελευταία ανάλυση τι είναι το πιο σημαντικό για τους αγοραστές, ειδικά στη λιανική; Το πως πληρώνουν ή το τι πληρώνουν; Όσο οι πωλητές, οι έμποροι, έχουν την δυνατότητα “καλύτερης τιμής στη μαύρη”, τόσο η “μαύρη” θα δουλεύει.
Έχουμε υποστηρίξει, λοιπόν, ότι αυτές οι ιδέες και οι κρατικές αποφάσεις έναν μόνο στόχο έχουν: να μαζεύεται στο ρευστό στις τράπεζες. Η μέχρι τώρα εμπειρία των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίου (χρήματος – capitol control) αποδεικνύει πόσο κεντρικές είναι ήδη οι τράπεζες στην τσέπη μας, σαν ιδιωτικές επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος. Η πληρωμή των μισθών μέσω τραπεζών έχει γίνει ένα απ’ τα εργαλεία ανάγκης για την “επιδότηση” των τραπεζών: εφόσον διακρατούν το ρευστό (όσο και όπως μπορούν) κερδίζουν.
Στις 15 του περασμένου Φλεβάρη, ο γνωστός καθεστωτικός άγγλος δημοσιογράφος Paul Mason, που θεωρείται “ειδικός” εκλαϊκευτής των (καπιταλιστικών) οικονομικών, έγραψε στον guardian ένα διαφωτιστικό άρθρο με τίτλο έγκλημα, τρομοκρατία και φοροδιαφυγή: γιατί οι τράπεζες έχουν ξεκινήσει πόλεμο στα μετρητά. Ο τίτλος ήταν εν μέρει παραπλανητικός· ή, θα έπρεπε να καταλάβουν οι αναγνώστες, ότι οι “αντιεγκληματικές”, “αντιτρομοκρατικές” και “αντιφοροδιαφυγικές” συνηγορίες στο πλαστικό χρήμα, είναι παραπλανητικές. Μεταφέρουμε κάποια βασικά αποσπάσματα απ’ αυτό το άρθρο (ο τονισμός δικός μας) για να τα σχολιάσουμε στη συνέχεια:
… Το ενδεχόμενο μιας κοινωνίας χωρίς μετρητά έρχεται κατά πάνω μας με ταχύτητα. Η πληρωμή χωρίς φυσική επαφή είναι ακόμα κάτι καινούργιο. Αλλά σε διάφορα μαγαζιά, ειδικά εκείνα που απευθύνονται σε νέους, η εμφάνιση χαρτονομίσματος προκαλεί έκπληξη.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν νοιώθουν έκπληξη με τα μετρητά· θυμώνουν. Έχουν ξεκινήσει έναν “πόλεμο κατά των μετρητών”, κι αυτός δεν έχει καμία σχέση με την ευκολία των πληρωμών μας ή την σωτηρία των δέντρων.
Δείτε, για παράδειγμα, τα μέχρι τώρα μέτρα των τραπεζών για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το πρώτο που έκαναν ήταν να μειώσουν τα επιτόκιά τους σχεδόν στο μηδέν. Ύστερα, για όσο απέφευγαν να τα κατεβάσουν κάτω απ’ το μηδέν, άρχισαν να “τυπώνουν χρήμα” για να ενισχύσουν την ζήτηση. Αλλά με την παγκόσμια ανάπτυξη αναιμική και την συσσώρευση υπέρογκου χρέους, η “ποσοτική χαλάρωση” εξαντλεί την αποτελεσματικότητά της.
Μπήκαμε έτσι στην εποχή των αρνητικών επιστοκίων… Η συνέπεια, για τις εμπορικές τράπεζες ή τους μακρόχρονους καταθέτες, είναι ότι το να τοποθετήσουν το ρευστό τους σε κάποιο ασφαλές σημείο – όπως είναι η κεντρική τράπεζα ή τα κρατικά ομόλογα – σημαίνει ότι χάνουν αυτόματα κάποιο μέρος του.
…
Δεν αποτελεί έκπληξη, κατά συνέπεια, ότι αυτά τα μέτρα έχουν αυξήσει την δημοφιλία των μετρητών, σε ανθρώπους που είχαν σημαντικές καταθέσεις. Μια έρευνα της τράπεζας της αγγλίας [σ.σ.: η bank of england είναι η κεντρική τράπεζα της αγγλίας] έδειξε ότι η ζήτηση για μετρητά έχει μεγαλώσει γρηγορότερα απ’ το α.ε.π., σε πολλά κράτη. Οπότε οι κεντρικοί τραπεζίτες βρίσκονται μπροστά στην εξής πρόκληση: πώς θα επιβάλλουν αρνητικό επιτόκιο στα μετρητά αυτά καθ’ εαυτά.
[σ.σ.: Η φράση αυτή είναι, κατ’ αρχήν, παράλογη. Δεν μπορεί να μιλάει κανείς για “επιτόκιο”, είτε αρνητικό είτε θετικό, για χρήμα που βρίσκεται εκτός τραπεζών. Ο Mason υπονοεί, κι αυτό φαίνεται στη συνέχεια, ότι η “πρόκληση” είναι αφενός να ξαναγυρίσουν τα μετρητά στις τράπεζες, και αφετέρου να μην πληρώνουν αυτά τα λαμπρά καταστήματα “θετικό” επιτόκιο για τις καταθέσεις, αλλά “αρνητικό”: να μειώνουν υπέρ τους τα ποσά του χρήματος που θα κυκλοφορεί μέσω τραπεζών, κατακρατώντας ένα ποσοστό].Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν νοιώθουν έκπληξη με τα μετρητά· θυμώνουν. Έχουν ξεκινήσει έναν “πόλεμο κατά των μετρητών”, κι αυτός δεν έχει καμία σχέση με την ευκολία των πληρωμών μας ή την σωτηρία των δέντρων.
Δείτε, για παράδειγμα, τα μέχρι τώρα μέτρα των τραπεζών για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το πρώτο που έκαναν ήταν να μειώσουν τα επιτόκιά τους σχεδόν στο μηδέν. Ύστερα, για όσο απέφευγαν να τα κατεβάσουν κάτω απ’ το μηδέν, άρχισαν να “τυπώνουν χρήμα” για να ενισχύσουν την ζήτηση. Αλλά με την παγκόσμια ανάπτυξη αναιμική και την συσσώρευση υπέρογκου χρέους, η “ποσοτική χαλάρωση” εξαντλεί την αποτελεσματικότητά της.
Μπήκαμε έτσι στην εποχή των αρνητικών επιστοκίων… Η συνέπεια, για τις εμπορικές τράπεζες ή τους μακρόχρονους καταθέτες, είναι ότι το να τοποθετήσουν το ρευστό τους σε κάποιο ασφαλές σημείο – όπως είναι η κεντρική τράπεζα ή τα κρατικά ομόλογα – σημαίνει ότι χάνουν αυτόματα κάποιο μέρος του.
…
Δεν αποτελεί έκπληξη, κατά συνέπεια, ότι αυτά τα μέτρα έχουν αυξήσει την δημοφιλία των μετρητών, σε ανθρώπους που είχαν σημαντικές καταθέσεις. Μια έρευνα της τράπεζας της αγγλίας [σ.σ.: η bank of england είναι η κεντρική τράπεζα της αγγλίας] έδειξε ότι η ζήτηση για μετρητά έχει μεγαλώσει γρηγορότερα απ’ το α.ε.π., σε πολλά κράτη. Οπότε οι κεντρικοί τραπεζίτες βρίσκονται μπροστά στην εξής πρόκληση: πώς θα επιβάλλουν αρνητικό επιτόκιο στα μετρητά αυτά καθ’ εαυτά.
Από τεχνική άποψη δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Αν ο κόσμος κρατάει στα χέρια του το περίσσευμά του, σε χρήμα σε φυσική μορφή, αυτό κρατάει την αξία του, ειδικά σε εποχές αποπληθωρισμού. Τα μετρητά, σε τέτοιες συνθήκες, είναι ο βασιλιάς.
Αλλά οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν προχωρήσει πιο μπροστά. Τον περασμένο Σεπτέμβρη ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Αγγλίας Andy Haldane, πρότεινε δημόσια διάφορους τρόπους να επιβληθούν αρνητικά επιτόκια για το ρευστό χρήμα· τρόπους δηλαδή να μειωθεί η αξία του ακαριαία. Ένας τρόπος είναι να απαξιωθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός χαρτονομισμάτων, με βάση τους αριθμούς τους. [σ.σ.: εννοεί τους σειριακούς αριθμούς που είναι τυπωμένοι πάνω στα χαρτονομίσματα]. Στην αγγλία βρίσκονται σε κυκλοφορία χαρτονομίσματα αξίας 63 δισ. λιρών. Αν θέλει η κεντρική τράπεζα να αχρηστέψει το 1% απ’ αυτά, απλά μπορεί να αποφασίσει ότι τα μισά απ’ τα πεντόλιρα [σ.σ.: απ’ τον τάδε αριθμό ως τον δείνα…] δεν έχουν πλέον καμία αξία. Μια δεύτερη ιδέα που προτάθηκε θα μπορούσε να είναι η καθιέρωση (αρνητικής) σχέσης μεταξύ των χαρτονομσιμάτων και του ψηφιακού χρήματος. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ένα χάρτινο πεντόλιρο που έχει κατατεθεί στην τράπεζα θα γίνεται 4,95 λίρες στον (ψηφιακό) λογαριασμό.
Υπάρχουν και πιο ριζοσπαστικές ιδέες. Για παράδειγμα να τεθούν εκτός νόμου τα μετρητά. Στη νορβηγία, δύο μεγάλες τράπεζες δεν δίνουν πλέον μετρητά στα υποκαταστήματά τους. Πριν ένα μήνα, η μεγαλύτερη νορβηγική τράπεζα, η DNB, ζήτησε δημόσια απ’ την κυβέρνηση να κάνει τα μετρητά παράνομα.
Γιατί να θέλουν οι κεντρικοί τραπεζίτες να καταργήσουν τα μετρητά; Για τον ίδιο λόγο που μειώνουν τα επιτόκιά τους κάτω απ’ το μηδέν: για να αναγκάσουν τον κόσμο να ξοδεύει ή να επενδύει τα χρήματά του [σ.σ.: εκείνα που περισσεύουν απ’ την τρέχουσα κατανάλωση] σε εκείνες τις ριψοκίνδυνες δραστηριότητες που μπορούν να φέρουν ανάπτυξη, αντί να τα κρατάνε ακίνητα σε ασφαλή μέρη. [σ.σ.: υπό την βασικη προϋπόθεση ότι οι “ριψοκίνδυνες δραστηριότητες” αποφασίζονται και γίνονται απ’ τις τράπεζες τις ίδιες…].
Οι εκκλήσεις για κατάργηση των μετρητών ενισχύονται από στοιχεία ότι τα μεγάλα χαρτονομίσματα παίζουν σημαντικό ρόλο στο έγκλημα, στην τρομοκρατία και στην φοροδιαφυγή.
…
Τα πλεονεκτήματα των αποκλειστικά ψηφιακών συναλλαγών για τις τράπεζες είναι ξεκάθαρα. Πρώτα πρώτα χρεώνουν προμήθεια σ’ αυτές. Επιπλέον εξαφανίζουν τον κίνδυνο φυγής καταθέσεων.Δεν θα είναι δυνατό να ξαναϋπάρξουν ουρές μπροστά στα ατμ της northern rock [σ.σ.: η πρώτη αγγλική τράπεζα που χρεωκόπησε, το 2007, στην πρώτη φάση του τρέχουσας όξυνσης της κρίσης] ή των ελληνικών τραπεζών το περασμένο καλοκαίρι, αφού δεν θα υπάρχουν πλέον ατμ, παρά μόνο υπολογιστές μέσω των οποίων θα κινείται το ψηφιακό χρήμα. Τα πλεονεκτήματα για τις κυβερνήσεις είναι επίσης σαφή: όλες οι μεταφορές χρήματος θα φορολογούνται. Οι capital controls θα είναι ενσωματωμένοι σ’ ένα τέτοιο σύστημα.
Αλλά υπάρχουν και μειονεκτήματα, ακόμα και για τις κυβερνήσεις εκείνες που θα ήθελαν να επιβάλλουν απόλυτο έλεγχο στις κινήσεις του χρήματος. Πρώτα απ’ όλα η ασφάλεια…Εάν μια κυβερνοεπίθεση ή κάποια δυσλειτουργία των υπολογιστών ρίξει το ψηφιακό (και μοναδικό) σύστημα πληρωμών, δεν θα υπάρχουν αποθέματα σε ρευστό στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις να συνεχίσουν να λειτουργούν οικονομικά. Ύστερα κάτι πιο θεμελιώδες: η ελευθερία. Στις περισσότερες χώρες η δυνατότητα να πάρεις τα λεφτά σου απ’ την τράπεζα και να τα ξοδέψεις ανώνυμα, είναι άμεσα σχετισμένη με δραστηριότητες απόλαυσης – που δεν είναι όλες παράνομες αλλά κινούνται στα όρια της κοινωνικής αποδοχής. Το πως οι χιλιάδες των clubers θα πληρώσουν για τα ναρκωτικά τους κάθε Σαββατόβραδο δεν είναι είναι φανταστικό ζήτημα.
Σε κάθε περίπτωση η καθιέρωση αρνητικών επιτοκίων απ’ τις τράπεζες, σε συνδυασμό με τους καινούργιους νόμους που επιτρέπουν τα bail-in για τις τράπεζες μέσω της κατάσχεσης των καταθέσεων πάνω από ένα προστατευόμενο όριο, είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσουν την τάση των αποταμιευτών υπέρ της αξίας των μετρητών, κι απ’ την άλλη θα κάνουν εντονότερες τις εκκλήσεις για την κατάργησή τους.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο [σ.σ.: η κατάργηση των μετρητών] θα πρόκειται για την απόλυτη επίδειξη της δύναμης του χρηματοπιστωτισμού πάνω στον κόσμο. Όσο για την αντίσταση των τελευταίων; Ας προχωρήσει το πράγμα και θα φανεί. Μπορεί να είναι μόνο το κεφάλι της βασίλισσας που απεικονίζεται πάνω στο 50λιρο, αλλά η φράση “πληρωτέο επί τη εμφανίσει” είναι τυπωμένη ακριβώς πάνω απ’ την υπογραφή των γραφειοκρατών της Τράπεζας της Αγγλίας.
Αλλά οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν προχωρήσει πιο μπροστά. Τον περασμένο Σεπτέμβρη ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας της Αγγλίας Andy Haldane, πρότεινε δημόσια διάφορους τρόπους να επιβληθούν αρνητικά επιτόκια για το ρευστό χρήμα· τρόπους δηλαδή να μειωθεί η αξία του ακαριαία. Ένας τρόπος είναι να απαξιωθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός χαρτονομισμάτων, με βάση τους αριθμούς τους. [σ.σ.: εννοεί τους σειριακούς αριθμούς που είναι τυπωμένοι πάνω στα χαρτονομίσματα]. Στην αγγλία βρίσκονται σε κυκλοφορία χαρτονομίσματα αξίας 63 δισ. λιρών. Αν θέλει η κεντρική τράπεζα να αχρηστέψει το 1% απ’ αυτά, απλά μπορεί να αποφασίσει ότι τα μισά απ’ τα πεντόλιρα [σ.σ.: απ’ τον τάδε αριθμό ως τον δείνα…] δεν έχουν πλέον καμία αξία. Μια δεύτερη ιδέα που προτάθηκε θα μπορούσε να είναι η καθιέρωση (αρνητικής) σχέσης μεταξύ των χαρτονομσιμάτων και του ψηφιακού χρήματος. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ένα χάρτινο πεντόλιρο που έχει κατατεθεί στην τράπεζα θα γίνεται 4,95 λίρες στον (ψηφιακό) λογαριασμό.
Υπάρχουν και πιο ριζοσπαστικές ιδέες. Για παράδειγμα να τεθούν εκτός νόμου τα μετρητά. Στη νορβηγία, δύο μεγάλες τράπεζες δεν δίνουν πλέον μετρητά στα υποκαταστήματά τους. Πριν ένα μήνα, η μεγαλύτερη νορβηγική τράπεζα, η DNB, ζήτησε δημόσια απ’ την κυβέρνηση να κάνει τα μετρητά παράνομα.
Γιατί να θέλουν οι κεντρικοί τραπεζίτες να καταργήσουν τα μετρητά; Για τον ίδιο λόγο που μειώνουν τα επιτόκιά τους κάτω απ’ το μηδέν: για να αναγκάσουν τον κόσμο να ξοδεύει ή να επενδύει τα χρήματά του [σ.σ.: εκείνα που περισσεύουν απ’ την τρέχουσα κατανάλωση] σε εκείνες τις ριψοκίνδυνες δραστηριότητες που μπορούν να φέρουν ανάπτυξη, αντί να τα κρατάνε ακίνητα σε ασφαλή μέρη. [σ.σ.: υπό την βασικη προϋπόθεση ότι οι “ριψοκίνδυνες δραστηριότητες” αποφασίζονται και γίνονται απ’ τις τράπεζες τις ίδιες…].
Οι εκκλήσεις για κατάργηση των μετρητών ενισχύονται από στοιχεία ότι τα μεγάλα χαρτονομίσματα παίζουν σημαντικό ρόλο στο έγκλημα, στην τρομοκρατία και στην φοροδιαφυγή.
…
Τα πλεονεκτήματα των αποκλειστικά ψηφιακών συναλλαγών για τις τράπεζες είναι ξεκάθαρα. Πρώτα πρώτα χρεώνουν προμήθεια σ’ αυτές. Επιπλέον εξαφανίζουν τον κίνδυνο φυγής καταθέσεων.Δεν θα είναι δυνατό να ξαναϋπάρξουν ουρές μπροστά στα ατμ της northern rock [σ.σ.: η πρώτη αγγλική τράπεζα που χρεωκόπησε, το 2007, στην πρώτη φάση του τρέχουσας όξυνσης της κρίσης] ή των ελληνικών τραπεζών το περασμένο καλοκαίρι, αφού δεν θα υπάρχουν πλέον ατμ, παρά μόνο υπολογιστές μέσω των οποίων θα κινείται το ψηφιακό χρήμα. Τα πλεονεκτήματα για τις κυβερνήσεις είναι επίσης σαφή: όλες οι μεταφορές χρήματος θα φορολογούνται. Οι capital controls θα είναι ενσωματωμένοι σ’ ένα τέτοιο σύστημα.
Αλλά υπάρχουν και μειονεκτήματα, ακόμα και για τις κυβερνήσεις εκείνες που θα ήθελαν να επιβάλλουν απόλυτο έλεγχο στις κινήσεις του χρήματος. Πρώτα απ’ όλα η ασφάλεια…Εάν μια κυβερνοεπίθεση ή κάποια δυσλειτουργία των υπολογιστών ρίξει το ψηφιακό (και μοναδικό) σύστημα πληρωμών, δεν θα υπάρχουν αποθέματα σε ρευστό στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις να συνεχίσουν να λειτουργούν οικονομικά. Ύστερα κάτι πιο θεμελιώδες: η ελευθερία. Στις περισσότερες χώρες η δυνατότητα να πάρεις τα λεφτά σου απ’ την τράπεζα και να τα ξοδέψεις ανώνυμα, είναι άμεσα σχετισμένη με δραστηριότητες απόλαυσης – που δεν είναι όλες παράνομες αλλά κινούνται στα όρια της κοινωνικής αποδοχής. Το πως οι χιλιάδες των clubers θα πληρώσουν για τα ναρκωτικά τους κάθε Σαββατόβραδο δεν είναι είναι φανταστικό ζήτημα.
Σε κάθε περίπτωση η καθιέρωση αρνητικών επιτοκίων απ’ τις τράπεζες, σε συνδυασμό με τους καινούργιους νόμους που επιτρέπουν τα bail-in για τις τράπεζες μέσω της κατάσχεσης των καταθέσεων πάνω από ένα προστατευόμενο όριο, είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσουν την τάση των αποταμιευτών υπέρ της αξίας των μετρητών, κι απ’ την άλλη θα κάνουν εντονότερες τις εκκλήσεις για την κατάργησή τους.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο [σ.σ.: η κατάργηση των μετρητών] θα πρόκειται για την απόλυτη επίδειξη της δύναμης του χρηματοπιστωτισμού πάνω στον κόσμο. Όσο για την αντίσταση των τελευταίων; Ας προχωρήσει το πράγμα και θα φανεί. Μπορεί να είναι μόνο το κεφάλι της βασίλισσας που απεικονίζεται πάνω στο 50λιρο, αλλά η φράση “πληρωτέο επί τη εμφανίσει” είναι τυπωμένη ακριβώς πάνω απ’ την υπογραφή των γραφειοκρατών της Τράπεζας της Αγγλίας.
Για παράδειγμα: μπορεί να φωνάζουν διάφοροι κεντρικοί τραπεζίτες υπέρ της κατάργησης των μετρητών, αλλά τι είναι αυτό; Κάτι ρεαλιστικό άμεσα ή μεσοπρόθεσμα; Ή κραυγή απελπισίας και παράνοιας (η κόκα το καίει το ρημάδι, motherfuckers!), ε; Δεν μπορείς να καταργήσεις το ρευστό αν δεν το μαζέψεις στο μέγιστο βαθμό, και δεν μπορείς να το μαζέψεις απειλώντας ότι θα το καταργήσεις!!! Αυτό μπορεί να το καταλάβει ακόμα και ο Mason!
Επιπλέον, είναι κάτι σαν λειτουργικός κανόνας αυτό, όταν οι τράπεζες ήθελαν να “περιορίσουν την κυκλοφορία του χρήματος” ήξεραν τι πρέπει να κάνουν. Αυξάνουν τα επιτόκια καταθέσεων, έτσι ώστε οι τόκοι να είναι ελκυστική “επένδυση” – σε σχέση με άλλες. Όμως η αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων και η συγκέντρωση χρήματος στις τράπεζες είχε την σκοπιμότητα της διοχέτευσης αυτού του χρήματος, μέσω δανείων, σε επενδύσεις (εντός ή εκτός εισαγωγικών) απόδοσης μεγαλύτερης απ’ το επιτόκιο δανεισμού, που φυσικά ήταν υποχρεωτικά υψηλότερα απ’ τα επιτόκια των καταθέσεων. Συνεπώς, αυτή η γνωστή μεθοδολογία περιορισμού της κυκλοφορίας χρήματος εκτός τραπεζών δεν ήταν ποτέ ένα καπρίτσιο, αλλά τρόπος να διοχετευτεί το πλεονάζον (απ’ την κατανάλωση) χρήμα στην “ανάπτυξη”.
Τι γίνεται τώρα; Το ξέρει και ο κυρ Mason… Οι τράπεζες, όχι τώρα, αλλά ήδη απ’ την δεκαετία του 90 αν όχι νωρίτερα, ΔΕΝ μπορούν να εντοπίσουν σε μεγάλη κλίμακα καπιταλιστικές επενδύσεις (εκτός εισαγωγικών) τις οποίες να μπορούν να χρηματοδοτήσουν με δάνεια, έχοντας εξασφαλισμένη την μακρόχρονη απόδοση τόσο των συγκεκριμένων επιχειρήσεων ή κλάδων όσο, κατά συνέπεια, την σταθερή και μακρόχρονη δική τους κερδοφορία. Ελλείψει αυτών των δανείων / χρηματοδοτήσεων στην “πραγματική οικονομία” (ξεχάστηκε κι αυτός ο όρος, ε;) ολόκληρος ο χρηματοπιστωτικός τομέας στράφηκε στην φανταστική κερδοφορία μέσωφανταστικών, virtual, “χρηματοπιστωτικών προϊόντων”. Ήταν θέμα χρόνου να σκάσουν αυτά τα σχήματα / πυραμίδες. Και, όντως, έσκασαν, αργά αργά σε διάφορες περιπτώσεις (π.χ. “dot.com”) στα τέλη των “90s, μετά ξανά το 2007, και ύστερα με πάταγο μετά το φθινόπωρο του 2008.
Η κατάρρευση δεν έλυσε το βασικό πρόβλημα. Τα παράπλευρα έχουν μπαλωθεί προσωρινά· όχι όμως το ερώτημα προς ποιές (καπιταλιστικές) κατευθύνσεις ο τραπεζικός δανεισμός θα έχει εγγυημένη μακρόχρονη απόδοση / κερδοφορία. Το είδος και ο χαρακτήρας της σε εξέλιξη αλλαγής παραδείγματος είναι η βασική αιτία για το ότι δεν έχει δοθεί απάντηση. Και ίσως να μην υπάρχει τέτοια, εκτός απ’ αυτήν που θα δώσει μια γενικευμένη καταστροφή κεφαλαίου στον αναπτυγμένα καπιταλιστικά κόσμο, δηλαδή το πλήρες ξεδίπλωμα του 4ου παγκόσμιου πολέμου.
Κατά συνέπεια, η “αγωνία” (ας την πούμε έτσι) των κεντρικών και μη τραπεζιτών ότι το χάρτινο χρήμα αποθησαυρίζεται (συμβαίνει όχι μόνο στην ελλάδα) αντί να επενδύεται, είναι μεν γνήσια από καπιταλιστική άποψη, όχι όμως ειλικρινής λειτουργικά. Ούτε κι αυτοί ξέρουν τι να κάνουν αυτό το χρήμα, γι’ αυτό και οι κεντρικές τράπεζες καταλήγουν σε αρνητικά επιτόκια έναντι των εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών της πιάτσας: δεν θέλουμε τα λεφτά σας, κάντε κάτι “παραγωγικό” με δαύτα! Ναι, αλλά τι; Μην έχοντας απάντηση μεσομακροπρόθεσμη, η πλειοψηφία των τραπεζών (και η πλειοψηφία των αποθεματικών τους) καταφεύγει είτε στο εμπόριο των κρατικών δανείων, είτε πάλι σε σύνθετα χρηματοπιστωτικά “προϊόντα”, είτε σε καταθέσεις στις κεντρικές τράπεζες, ακόμα κι αν χάνουν απ’ αυτές!
Δεν υπάρχει, μετά απ’ αυτό, λογική απάντηση τι θα κάνουν οι τράπεζες το χρήμα εάν κατάφερναν να απαγορεύσουν τα μετρητά και να τα μετατρέψουν σε ψηφιακές μονάδες, υπό την κατοχή τους. Εκτός από μία: θα φουσκώσουν τα “ενεργητικά” τους, θα βελτιώσουν (προσωρινά…) τους ισολογισμούς τους, και θα κρατήσουν σε ανεκτό επίπεδο την τιμή των μετοχών τους!!! Ένας ιδιαίτερα ιδιοτελής στόχος, όχι ξένος με το καπιταλιστικό πνεύμα γενικά, ξένος όμως με τον ιστορικό ρόλο των τραπεζών. Εξ ου και οι εξτρεμιστικές ιδέες (και πρακτικές): μίγμα απελπισίας και κοκαϊνομένης παράνοιας των διοικήσεων και των στελεχών τους.
Πέρα, λοιπόν, από το τι είναι τεχνικά και πολιτικά εφικτό και τι όχι [1] και πέρα απ’ τις φαντασιώσεις για total ψηφιακές (και ελεγχόμενες απ’ τις τράπεζες) συναλλαγές, [2] υπάρχει αυτό που συμβαίνει ήδη. Οι τράπεζες (οι διοικήσεις, οι μετοχοί τους) θέλουν να βάλουν στο χέρι όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος απ’ το ρευστό, τα μετρητά, για να σώσουν τους ισολογισμούς τους, τώρα και μελλοντικά.
Ζήτω το πλαστικό χρήμα! Πολεμάει την φοροδιαφυγή. Πολεμάει την πιτυρίδα και την φαλάκρα! Εξολοθρεύει τους τσιχαντιστές! Σκοτώνει και τον Η1Ν1! Περάστε κυρίες και κύριοι!!!
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 – Η πολύ σύγχρονη τάση αποθησαυρισμού του χρήματος (λεφτά σε στρώματα, σε γλάστες, κλπ είναι η ελληνική εκδοχή – αλλού υπάρχουν και τα χρηματοκιβώτια!), που είναι άμεσο αποτέλεσμα της χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης και της χρεωκοπίας της εμπιστοσύνης απέναντι σ’ αυτά τα μαγαζιά που λέγονται “τράπεζες”, “χρηματιστήρια”, κλπ, δεν θα μπορούσε να “διαλυθεί” εξ εφόδου – μ’ ένα άρθρο, με ένα νόμο, που θα έλεγε και η πρωθυπουργάρα. Πέρα απ’ τον ολοκληρωτικό χαρακτήρα μιας τέτοιας προσέγγισης (καθόλου ξένος με την καρδιά του καπιταλισμού), άλλα “μέσα” θα γίνονταν ad hoc μέσα τόσο άμεσων (και μη ελεγχόμενων απ’ τις τράπεζες) συναλλαγών, όσο και μέσα αποθησαυρισμού. Για παράδειγμα το χρυσάφι, το ασήμι, ίσως και άλλα πολύτιμα μέταλλα. Ενδεχομένως και διάφορα εμπορεύματα “μακράς διάρκειας ζωής”, αν υπάρχουν τέτοια.Αν ορισμένοι τραπεζίτες φαντασιώνονται ένα καπιταλισμό α λα bitcoin και επιχειρήσουν να τον εφαρμόσουν, θα δώσουν απλά μια τεράστια ώθηση στην “παράλληλη οικονομία” και στο οργανωμένο έγκλημα. Το bitcoin, πιο digital “νόμισμα” δεν υπάρχει, αλλά είναι γνωστό πόσο πολύ το αγαπούν οι μαφιόζοι. Καινούργια νομίσματα με την φυσική έννοια θα εμφανιστούν υποχρεωτικά, μαζί με όσα απ’ τα παλιά (αυτά που ξέρουμε) έχουν καταφέρει να κρυφτούν. Όσο για τα “πλαστά”; Θα γίνουν μια κανονικότητα των συναλλαγών, όπως το ψέμα γενικά έχει γίνει η κανονικότητα στις κοινωνίες του ώριμου θεάματος.
[ επιστροφή ]
2 – Παλιά υπήρχαν οι “πορτοφολάδες” και οι “τσαντάκηδες”. Στην πρώτη κατηγορία καταγράφονταν πραγματικοί καλλιτέχνες του είδους· οι χιλιανοί είχαν πολύ καλό όνομα. Το πλαστικό χρήμα, φυσικά, θα τους στείλει στην ανεργία και στην μελαγχολία. Στα τραπεζικά κιτάπια το “βιός” του καθενός θα είναι εξασφαλισμένο… Ή όχι;
Να μια πολύ πρόσφατη είδηση, στην κατηγορία “που πας με e-money ρε Καραμήτρο;”:
Η ομάδα anti-malware έρευνας της Kaspersky Lab εντόπισε ένα από τα πιο επικίνδυνα τραπεζικά Trojan για Android συσκευές που έχουν υπάρξει ποτέ. Το κακόβουλο λογισμικό Acecard έχει τη δυνατότητα να επιτίθεται σε χρήστες περίπου 30 online χρηματοοικονομικών εφαρμογών και υπηρεσιών και μπορεί να παρακάμπτει τα μέτρα ασφαλείας του Google Play store.
Όπως αναφέρει το Iguru, κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2015, οι ειδικοί της Kaspersky Lab εντόπισαν μια ασυνήθιστη αύξηση στον αριθμό των τραπεζικών επιθέσεων σε φορητές συσκευές στην Αυστραλία. Αυτή η αύξηση έμοιαζε ύποπτη και πολύ σύντομα αποκαλύφτηκε ότι ο κύριος λόγος εμφάνισής της ήταν ένα και μόνο τραπεζικό Trojan: το Acecard.
Η “οικογένεια” του Trojan προγράμματος Acecard χρησιμοποιεί σχεδόν όλες τις διαθέσιμες λειτουργίες κακόβουλου λογισμικού: από την κλοπή γραπτών και φωνητικών μηνυμάτων μιας τράπεζας, μέχρι την επικάλυψη παραθύρων επίσημων εφαρμογών με ψευδή μηνύματα που προσομοιάζουν με επίσημη σελίδα σύνδεσης, σε μια προσπάθεια υποκλοπής προσωπικών πληροφοριών και λεπτομερειών λογαριασμού. Οι πιο πρόσφατες εκδόσεις της οικογένειας του Acecard μπορούν να επιτεθούν στις εφαρμογές πελατών από περίπου 30 τράπεζες και συστήματα πληρωμών. Έχοντας κατά νου ότι αυτά τα Trojan έχουν τη δυνατότητα να επικαλύπτουν κάθε εφαρμογή κατόπιν εντολής, ο συνολικός αριθμός των χρηματοοικονομικών εφαρμογών που έχουν δεχτεί επίθεση μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος.
…
“Αυτή η ομάδα κυβερνοεγκληματιών χρησιμοποιεί σχεδόν κάθε διαθέσιμη μέθοδο για να διαδώσει το τραπεζικό Trojan Acecard. Μπορεί να διανεμηθεί με το πρόσχημα ενός άλλου προγράμματος, μέσω επίσημων app stores ή μέσω άλλων Trojan. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του κακόβουλου λογισμικού είναι ότι είναι ικανό να επικαλύπτει περισσότερα από 30 τραπεζικά συστήματα και συστήματα πληρωμών, καθώς και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων και άλλες εφαρμογές. Ο συνδυασμός των δυνατοτήτων του Acecard και των μεθόδων διάδοσης καθιστούν αυτό το κακόβουλο πρόγραμμα μια από τις πιο επικίνδυνες απειλές για τους χρήστες σήμερα”, προειδοποιεί ο Roman Unuchek, Senior Malware Analyst της Kaspersky Lab στις ΗΠΑ.
Πολλά έχει ζήσει και μάθει ως τώρα η ανθρωπότητα. Ιούς – που – να – σου – κλέβουν – τα – λεφτά; Αυτό είναι πράγματι κάτι εντελώς καινούργιο!…
“Αυτή η ομάδα κυβερνοεγκληματιών χρησιμοποιεί σχεδόν κάθε διαθέσιμη μέθοδο για να διαδώσει το τραπεζικό Trojan Acecard. Μπορεί να διανεμηθεί με το πρόσχημα ενός άλλου προγράμματος, μέσω επίσημων app stores ή μέσω άλλων Trojan. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του κακόβουλου λογισμικού είναι ότι είναι ικανό να επικαλύπτει περισσότερα από 30 τραπεζικά συστήματα και συστήματα πληρωμών, καθώς και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων και άλλες εφαρμογές. Ο συνδυασμός των δυνατοτήτων του Acecard και των μεθόδων διάδοσης καθιστούν αυτό το κακόβουλο πρόγραμμα μια από τις πιο επικίνδυνες απειλές για τους χρήστες σήμερα”, προειδοποιεί ο Roman Unuchek, Senior Malware Analyst της Kaspersky Lab στις ΗΠΑ.
Ανάρτηση από: http://www.sarajevomag.gr
