Στους καιρούς της οικονομικής δυσπραγίας, όπου για χρόνια πλέον πολλά καρκινοβατούμε, η «αποτυχία» συχνά καταδεικνύει απλώς τους πλέον άτυχους από εμάς.
Εκείνους που έμειναν χωρίς δουλειά, εκείνους που έχασαν το μαγαζί και την επιχείρησή τους, εκείνους που βρέθηκαν με μισθό πείνας, εκείνους που δεν έχουν να πληρώσουν ούτε το ηλεκτρικό του σπιτιού τους, ούτε τη δόση του τοκογλύφου ή του φοροεισπράκτορα.
Ολοένα και περισσότεροι, όσοι «απέτυχαν» περνούν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής με το βλέμμα των άλλων συχνά να τους αποστρέφεται –μια αντίδραση ίσως σε όσα στον καθένα μας μπορούν να συμβούν, ίσως στην επόμενη μνημονιακή «σωτηρία».
Η δυσπραγία όμως έχει όνομα και προέλευση –όπως τα εκλεκτά κρασιά. Τα ολοένα και πιο πυκνά αδιέξοδα της καπιταλιστικής οικονομικής λειτουργίας τα προκαλούν οι κρίσεις που ολοένα και βαθαίνουν. Εχει και λεξιλόγιο, ορολογία: χάρη σε αυτό όσοι έχασαν το τρένο της αξιοπρεπούς επιβίωσης και ζωής λέγονται απλώς «αποτυχημένοι».
Και ας είναι ο χαρακτηρισμός άδικος: η αποτυχία όλων αυτών είναι ότι βρέθηκαν ταξικά –και συνακόλουθα πολιτικά– στην άτυχη θέση να φορτώνονται τις αποτυχίες των άλλων.
Εκτός από ανθρώπους όμως, εκτός από οικογένειες, έθνη ολόκληρα, κράτη και συνακόλουθες κοινωνίες περιπίπτουν στη δίνη της αποτυχίας.
Στα ελληνικά του κυρίου Τσακαλώτου αυτά ονομάζονται «failed nations» και ο εν λόγω υπουργός μάς νουθετεί συχνά να προτιμήσουμε την ατομική εκδοχή της αποτυχίας από την «εθνική», τη συλλογική αντίστοιχη. Δεν θα κάνει καλό στον καπιταλισμό μας και ίσως μας στερήσει από επενδυτές η τελευταία.
Αυτά τα αποτυχημένα κράτη προοδευτικά δημιουργούν μαύρες τρύπες στον χάρτη. Δημογραφικές σε μια πρώτη φάση, γεωπολιτικές στην αναμενόμενη δεύτερη.
Πρόκειται για χώρες που αφού είδαν την οικονομία τους να θρυμματίζεται και την κοινωνία τους να αποσαθρώνεται, βρίσκονται τώρα στο σημείο να συρρικνώνονται πληθυσμιακά.
Ετούτα τα κράτη είναι πολλά. Σε είκοσι μόλις χρόνια, ανάμεσα στα 1991 και στα 2010, η Λετονία έχασε το 21% του πληθυσμού της, η Γεωργία το 19%, η Μολδαβία το 18%, η Λιθουανία το 17%, η Εσθονία, η Αρμενία, η Βουλγαρία το 16%, η Βοσνία το 12%, η Ουκρανία το 11%, η Κροατία το 10%, η Αλβανία το 9%, η Λευκορωσία το 8%, η Ρουμανία το 6%.
Τα περισσότερα από αυτά δεν αποτελούν πλέον ούτε αντικείμενο «διάσωσης» -δεν έχουν «ανοίγματα» βλέπετε οι μεγάλες «δυτικές» τράπεζες στα κράτη αυτά. Ετσι απλώς αφήνονται να πεθάνουν.
Οι υπηρεσίες του ΟΗΕ προβλέπουν ότι μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα η Βουλγαρία θα έχει 31% μικρότερο πληθυσμό απ’ ό,τι είχε το 1991, η Μολδαβία 30%, η Ουκρανία και η Σερβία 27%, η Λευκορωσία 22%.
Σε αυτό το πρωτάθλημα πληθυσμιακής συρρίκνωσης μόνο ένα «δυτικό» κράτος εμφανίζεται (στην 13η θέση): η Ιαπωνία, της οποίας ο γηρασμένος πληθυσμός υπολογίζεται να συρρικνωθεί κατά 15%. Αυτά σε μια περίοδο όπου ο παγκόσμιος πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί κατά 100%!
Με την εξαίρεση της Ιαπωνίας θα πρόσεξε ίσως ο αναγνώστης του παρόντος ότι όλες οι υπόλοιπες χώρες έχουν κοινά ιστορικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για πρώην σοσιαλιστικά κράτη ή για δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης.
Μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη χρονολογία –όπως φαίνεται– σταθμό, του 1991, εφαρμόστηκαν στην οικονομία και στις κοινωνίες τους όλες οι συνταγές της καπιταλιστικής «επιτυχίας».
Το αποτέλεσμα μαρτυρεί ότι οι συνταγές αυτές ίσως ευνόησαν κάποιους λίγους. Για τους πολλούς υπήρξαν απλά καταστροφικές.
Οι συμφορές των άλλων δεν συμβαίνουν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν. Η σύγκριση των συνταγών που προκρίθηκαν και εφαρμόστηκαν στα «θνήσκοντα» αυτά «έθνη», για να οδηγήσουν στην «ανταγωνιστικότητα», στην προσαρμογή δηλαδή στους άγριους κανόνες του καπιταλισμού, με τα δικά μας «μνημόνια», είναι εντυπωσιακή.
Είναι μια ταύτιση φυσιολογική, καθώς οι συνταγές και τα μνημόνια εκπορεύονται από τις ίδιες πηγές, αποτελούν σχέδια των ίδιων εγκεφάλων και φορείς εξυπηρέτησης των ίδιων και των αυτών συμφερόντων.
Τα αποτελέσματα δεν είναι ακόμα συγκρίσιμα. Η δημογραφική ανάπτυξη της χώρας μας μόλις τώρα ξεκίνησε τη δική της ορατή κάμψη.
Η βασική αιτία της καθυστερημένης εμφάνισης των επιπτώσεων της «προσαρμογής» στη δική μας περίπτωση πρέπει να αναζητηθεί στον χρονισμό: η δική τους «σωτηρία» ξεκίνησε στα 1991, η δική μας αντίστοιχη μόλις το 2010.
Οπωσδήποτε όμως κανείς στη χώρα μας δεν μπορεί να πει ότι αιφνιδιάστηκε. Τα πειράματα της «προσαρμογής» στους κανόνες της «ανταγωνιστικότητας» δεν εφαρμόστηκαν στη χώρα μας για πρώτη και μοναδική φορά. Οι πολιτικές αυτές έχουν πίσω τους παρελθόν και κραυγαλέα εμφανή αποτελέσματα.
Η πολιτική δε μεθόδευση της διά του «αριστερού» προσώπου –διά της εξαπάτησης δηλαδή– συνέχισης της εφαρμογής των μέτρων, αποδεικνύει ότι αρκετοί γνωρίζουν πού οδηγούν παρόμοιες «προσαρμογές».
Είναι άγνωστο πότε θα επιτευχθεί η πολυπόθητη «συγκέντρωση κεφαλαίου» και η συνακόλουθη κερδοφορία -πότε ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός θα σταθεί σε ανταγωνιστική βάση με τους αντιπάλους του. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι τότε λαοί και έθνη θα έχουν ενταχθεί στον αστερισμό του «αποτυχημένου»...
ΥΓ. Παραλίγο να το ξεχάσω. Καλά όλα αυτά αλλά ο Στάλιν εκτόπισε τους Τατάρους της Κριμαίας. Εγκλημα διπλά πολιτικό, καθότι οι τελευταίοι αυτοί συγκαταλέγονταν ανάμεσα στους πλέον φανατικούς υποστηρικτές της ναζιστικής ιδέας της Νέας –και προφανώς ενωμένης– Ευρώπης.
* καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ
Ανάρτηση από: http://www.efsyn.gr
