Γάλλος πολιτικός στοχαστής και αντιεξουσιαστής εθνολόγος (για τον ίδιον, όλοι οι εθνολόγοι υποχρεούνται να είναι πρωτίστως πολιτικοί στοχαστές).
Ασχολήθηκε με τις «πρωτόγονες» κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής και ιδιαίτερα με τους Γκουαγιακί (Guayaki - Ache), Γκουαρανί (Guarani) και Τσάκο (Chako) της Παραγουάης, καθώς και με τους ευρύτερα γνωστούς Γιανομάμι (Yanomami) της Βενεζουέλας, οι οποίοι κατ’ αυτόν απετέλεσαν «την τελευταία ελεύθερη πρωτόγονη κοινωνία της Νοτίου Αμερικής και, χωρίς αμφιβολία, ολόκληρου του κόσμου».
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΟΜΙΣΜΟ
Υπήρξε συνεργάτης του «Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας» (CNRS, «Centre national de la recherche scientifique») στην Γαλλία, που προώθησε συστηματικά την ανθρωπολογική έρευνα, ιδιαίτερα μετά την διεθνή απήχηση και ακτινοβολία που είχε το έργο του Κλωντ Λεβί – Στρως (Claude Levi – Strauss, 1908 - 2009), καθώς και μέλος του ανθρωπολογικού τμήματος του «College de France», του οποίου ιδρυτής και διευθυντής για πολλά χρόνια υπήρξε επίσης ο Λεβί - Στρως.
Ως μαθητής του τελευταίου, ο Κλαστρ δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το έργο του μεγάλου εισηγητή του «Δομισμού» («Structuralisme»), όπως συνέβη άλλωστε και με πολλούς άλλους Γάλλους ερευνητές εκείνης της περιόδου, ωστόσο διαφοροποιήθηκε αρκετά ώστε να μπορέσει να διαφοροποιηθεί αρκετά από την ερμηνευτική ακαμψία και την απολιτική οπτική του «Δομισμού», χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα «θεολογία χωρίς Θεό και κοινωνιολογία χωρίς κοινωνία» και
ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗΣ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑΣ
Ο Κλαστρ απέρριπτε ωστόσο και την οικονομιστική και ιδεολογικοποιημένη προσέγγιση των λεγόμενων «πρωτόγονων» κοινωνιών από τους μαρξιστές εθνολόγους, συνυπογράφοντας με τον συμπατριώτη του εθνολόγο Ζακ Λιζώ (Jacques Lizot, συγγραφέα το 1976 του «The Yanomami in the Face of Ethnocide», που έζησε πάνω από δύο δεκαετίες ανάμεσα στους Γιανομάμι) και τον αμερικανό ανθρωπολόγο Mάρσαλ Σάλινς (Marshal David Sahlins, συγγραφέα το 1960 του «Evolution and Culture») ότι η ουσιαστική λειτουργία των «πρωτόγονων κοινωνιών» έγκειται στην αντι–παραγωγή (οι κοινωνίες που υποτιμούνται από την χριστιανική δυτική αντίληψη ως «πρωτόγονες» δεν είναι οικονομικά φτωχές, αλλ’ αντιθέτως πολύ πλούσιες σε αγαθά και σε ελεύθερο χρόνο - κάτι που λείπει από τις υποτιθέμενες «προηγμένες» καπιταλιστικές κοινωνίες και οικονομίες).
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ
Δημοσίευσε διάφορα κείμενά του σε γαλλικά έντυπα και το 1972 την ολοκληρωμένη εθνογραφική του εργασία με τίτλο «Χρονικό των Guayaki» («Chronique des Indiens Guayaki») επάνω στην αυθεντικά πρωτόγονη, μικρή και μυστηριακή ινδιάνικη φυλή Ache (Αχέ) της Παραγουάης, η οποία είχε πλήρη άγνοια της γεωργίας. Όπως έγραψε ο Μιγκουέλ Αμπενσούρ (Miguel Abensour, μέλος μαζί με τον Κλαστρ της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού «Libre»), ο Κλαστρ υπήρξε «ο κατ’ εξοχήν εθνολόγος της επιτόπιας έρευνας… ο ίδιος άλλωστε, στα μαθήματά του στην Σχολή Ανωτάτων Σπουδών του Παρισιού, επέμενε πάντοτε ότι η επιτόπια έρευνα είναι απολύτως αναγκαία για την επιστήμη της Εθνολογίας».
Με τον φύλαρχο των ιθαγενών Guarani
Ακολούθησε το 1974 μία συλλογή παλαιότερων αλλά και πιο πρόσφατων κείμενων του επάνω στην «Πολιτική Ανθρωπολογία» με τίτλο «Κοινωνίες ενάντια στο Κράτος» («La Societe contre l’ Εtat. Recherches d’anthropologie politique»), η οποία είχε ιδιαίτερη απήχηση και τον κατέστησε γνωστό διεθνώς. Στο «Κοινωνίες ενάντια στο Κράτος» ο Κλαστρ τόνιζε ότι εκείνες οι κοινωνίες που το δυτικό μάτι υποτιμά ως «πρωτόγονες» έχουν πολιτική δίχως να είναι υποχρεωμένες να έχουν κράτος.
Μαζί με τον ριζοσπάστη φιλόσοφο Κλωντ Λεφόρ (Claude Lefort, 1924 -) δημοσίευσε επίσης την μελέτη «La Boetie et la question du politique» επάνω στον πολιτικό στοχαστή του 16ου αιώνα Ετιέν ντε λα Μπουατί (Etienne de la Boetie, 1530 - 1563), που σύμφωνα με τον Κλαστρ υπήρξε ο πρώτος ανθρωπολόγος στον κόσμο, ενώ το 1978 (έναν χρόνο μετά τον θάνατό του) κυκλοφόρησε μία κριτική του προς την μαρξιστική Εθνολογία («Les marxistes et leur anthropologie»).
Στο κείμενό του «Πιέρ Κλαστρ: ένας εθνολόγος και φιλόσοφος», που δημοσιεύθηκε στο 28ο τεύχος του ελληνικού αντεργκράουντ περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη» (χειμερινό ηλιοστάσιο του 1991), ο Γιάννης Αμοριανός έγραψε: «Σχεδόν σε όλα τα πολιτικά του κείμενα ο Κλαστρ ασχολείται με την έννοια της εξουσίας. Παραδεχόμενος ότι το ερώτημα πάνω στην γένεση της εξουσίας είναι εξαιρετικά δύσκολο να λυθεί, προσπάθησε όπως είπε χαρακτηριστικά σε μία συνέντευξή του να δείξει με το έργο του όχι το πώς είναι δυνατόν να γεννηθεί, αλλά το πώς είναι αδύνατον να εμφανιστεί η εξουσία».
ΠΡΟΩΡΟ ΤΕΛΟΣ
Ο Κλάστρ έφυγε πρόωρα από την ζωή το 1977, σκοτωμένος σε ένα αεροπορικό δυστύχημα σε ηλικία μόλις 43 ετών. Οι συνεργάτες του στο περιοδικό «Libre» έγραψαν, ανάμεσα σε άλλα, στην νεκρολογία του: «Το έργο του υπάρχει και θα πάρει τον δρόμο του. Για να κρατήσουμε όμως τον ίδιο ζωντανό ανάμεσά μας, πρέπει να θυμόμαστε πάντοτε ποια ήσαν τα στοιχεία αυτού ακριβώς του έργου που μας έσπρωξαν στο να το αγαπήσουμε. Ήσαν η περιφρόνηση για τους σπουδαιοφανείς και τους φλύαρους, η μεγάλη αγάπη για κάθε προσπάθεια αυθεντικής έκφρασης, τα συνεχή αστεία αλλά και η συχνή οργή ενάντια στην καταπίεση και την απάτη, η σταθερή απόσταση του είρωνα αλλά και η δίχως άχρηστα λόγια κραταιά παρουσία της φιλίας. Ήσαν επίσης η αδιαφορία για τις εκάστοτε μόδες, η περιφρόνηση για την βιβλιογραφική εμμονή, το μεγαλείο της μοναχικής προσπάθειας. Τότε μόνο θα συναντάμε ξανά και ξανά την φιγούρα αυτού του ειρωνικού και μυστηριακού περπατητή να ξεπροβάλλει από την επόμενη γωνία».
Βλάσης Ρασσιάς, 2008, διορθ. 2009
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ:
«Chronique des Indiens Guayaki», 1972
«Le Grand Parler. Mythes et chants sacres des Indiens Guarani», 1974
«De quoi rient les Indiens», 1967
«La societe contre l’ Etat. Recherches d’anthropologie politique», 1974 (στα ελληνικά: «Η κοινωνία ενάντια στο Κράτος», εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», Αθήνα, 1992)
«La Boetie et la question du politique» (μαζί με τον Claude Lefort), Paris, 1976
«Malheur du guerrier sauvage», 1977
«Archeologie de la violence» στο περιοδικό «Libre», τεύχος 1, 1977 (στα ελληνικά: «Αρχαιολογία της Βίας», εκδόσεις «Έρασμος», Αθήνα, 1994)
«Les marxistes et leur anthropologie», 1978 (μετά θάνατον)
«Recherches d' Anthropologie Politique», Paris, 1980 (μετά θάνατον)
Ανάρτηση από: http://www.rassias.gr
Ανάρτηση από: http://www.rassias.gr
