Στις 29 Δεκεμβρίου οι Χριστιανοί εορτάζουν τα αθώα θύματα της ιστορίας, αυτά που βιώνουν την ασύλληπτη οδύνη: το αδιανόητο άδικο και το παράλογο. Γιατί το κακό είναι εξ ορισμού παράλογο, αβυσσαλέα και απάνθρωπα παράλογο. Δεν ρωτά, δεν παίρνει την άδεια κανενός, δεν νοιάζεται για το δίκιο...
Στις 29 Δεκεμβρίου, μέσα στην ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων, το εκκλησιαστικό εορτολόγιο ζητά από τους πιστούς να μην αράξουν σε ψευδοΧριστούγεννα, να μην αράξουν δηλαδή σε έναν εορτασμό απονευρωμένο από τη ρήξη με το κακό και τ’ άδικο.
Στις 29 Δεκεμβρίου τιμώνται τα βρέφη, τα οποία, σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ματθαίου, σφάχτηκαν με εντολή του βασιλιά Ηρώδη στην προσπάθειά του να εξοντώσει τον Ιησού. Η Εκκλησία έχει δεχτεί τα βρέφη αυτά ως τους πρώτους μάρτυρες, ως άγιούς της. Δεν θα μπω στη συζήτηση για τη ιστορικότητα της αφήγησης. Θα κοντοσταθώ σε συγκλονιστικά νοήματά της:
Τα βρέφη δεν επιλέγουν ιδεολογικό προσανατολισμό. Τα βρέφη είναι ο κορυφαίος συμβολισμός ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΦΤΑΙΧΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΦΗΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ. Τα βρέφη του Ευαγγελίου δεν είναι άγια επειδή δήλωσαν Χριστιανοί. ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΑ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΑΘΩΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑΣ. Ανοίγει γενναία μια ευρεία προοπτική για τους αθώους, πέρα από κάθε θρησκευτικό, εθνικό, ιδεολογικό προσανατολισμό...
«Ακούστηκε στη Ραμά κραυγή, θρήνος, κλάματα και στεναγμός βαρύς. Για τα παιδιά της κλαίει η Ραχήλ και πουθενά δε βρίσκει παρηγοριά, γιατί δεν υπάρχουν πια στη ζωή» (Ιερεμίας 31:15).
Η ασύλληπτη οδύνη και το αδιανόητο άδικο δεν αντέχονται. Ναι, ο ταλαίπωρος που θα επιβιώσει, «πουθενά δε βρίσκει παρηγοριά». Δεν χρειάζονται θεολογικά τερτίπια που βγάζουν λάδι το κακό και το άδικο. Ο Χριστός – βρέφος ήταν από τους πρόσφυγες εκείνους που σε εκείνη τη συγκυρία πέρασαν τα κύματα και τους φράχτες και διέφυγαν εκείνη τη σφαγή. Αλλά όχι τη ρήξη με το κακό και τ' άδικο. Η προσφυγιά του ολοκληρώθηκε στον Γολγοθά, όταν τη θυσία των αθώων την έκανε –στο πρόσωπό του– θυσία ηθελημένη, ώστε να πάψει ο θάνατος και το άδικο να είναι το τέρμα των πάντων. Για την Εκκλησία, τα νήπια ήδη «συμβασιλεύουν με τον Χριστό».
«Και τι να το κάνω;» – μπορεί να ρωτήσει ένας άθεος φίλος. «Μετάθεση της λύσης στο υπερπέραν;». Νομίζω πως (κι) εδώ χρειάζεται απλή και άδολη ειλικρίνεια. Κανείς δεν μπορεί να δώσει ικανοποιητικότερη απάντηση – ούτε καν μια ακραιφνής επαναστατική οπτική. Ακόμα κι αν έρθει κάποτε μια κοινωνία της ειρήνης και του δίκιου, τα μέχρι τότε αθώα θύματα της ιστορίας δεν θα γυρίσουν πίσω. Μήπως λοιπόν κι αυτή η οπτική μεταθέτει την λύση στο υπερπέραν μιας μελλοντικής ιδεώδους κοινωνίας;... Θέλω να πω πως η αναμέτρηση με το κακό δεν γίνεται με ραβδί Χάρυ Πόττερ. Η έννοια του οράματος σημαίνει αναπόφευκτα πίστη στο όχι-εδώ, δίψα για το όχι-ακόμη-τώρα. Λοιπόν, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΥΝΗ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ (η όποια θεωρία για την προέλευση της οδύνης, δεν αίρει την βιωμένη οδύνη και δη αυτήν που δεν έχει happy end).
Ναι, είναι μεταφυσική η πίστη του Χριστιανισμού, αλλά μια μεταφυσική που αρθρώνεται με φθόγγους καμωμένους από τη λάσπη της ιστορίας (πράγμα που το εγκαινίασε η πράξη του Θεού που έγινε ευάλωτος άνθρωπος σε έναν στάβλο). Τον κόσμο τον αλλάζει η πράξη η διψασμένη για ειρήνη θεμελιωμένη στη δικαιοσύνη, τον κόσμο τον αλλάζει η αγάπη. Αυτή η αλλαγή χρειάζεται ανυπερθέτως. Και ακριβώς επειδή αξίζει τον κόπο αυτή η πράξη, κι επειδή τίποτα δεν ξεπερνά την αγάπη, έχει καίρια σημασία να μην έχουν (η πράξη και η αγάπη) ως ημερομηνία λήξης τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς μας. Θα επαναλάβω αυτό που λέω χρόνια: Χριστός γεννάται – Καλή Ανάσταση! Αν δεν υπάρχει η άφρακτη προοπτική της Ανάστασης και της κυριολεκτικά ατελείωτης Ζωής, τότε το κακό μένει άθικτο.
Το μουσικό κομμάτι που παραθέτω είναι από υπέροχα Βρετανικά κάλαντα του 16ου αιώνα. Με ανυπέρβλητα ήρεμη ένταση, ο απαρηγόρητος θρήνος της Ραχήλ, ο θρήνος της Παναγίας αργότερα, ο θρήνος των γονιών σήμερα στα άψυχα κορμάκια των παιδιών τους (Θεέ μου, να μη συνηθίσουμε τις άφθονες φωτογραφίες των ημερών μας!). Αν η ελπίδα δεν είναι ψευδαίσθηση ή τρυκ, τότε αιματώνεται αληθώς από την Ανάσταση!
https://www.youtube.com/watch?v=3lpiQ4IPzEE
Για τους υπομονετικούς, παραθέτω και τους στίχους (όταν το πρωτοάκουσα, η καρδιά μου κόντεψε να κάνει γκέλες έξω από το σώμα μου... Υπάρχουν πάρα πολλά μέσα μου για τους άφταιχτους, τους απόλυτα αφημένους στην αγκαλιά του άλλου. Πάρα πολλά…):
Lully, lulla, thou little tiny child
By by, lully, lullay, thou little tiny child
By by, lully lullay
O sisters too, how may we do
For to preserve this day
This poor youngling
For whom we do sing
By by, lully lullay?
Herod, the king
In his raging
Charged he hath this day
His men of might
In his own sight,
All young children to slay
That woe is me
Poor child for thee!
And ever morn and day,
For thy parting
Neither say nor sing
By by, lully lullay!
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, 28-12-2021 [29-12-2018, 29-12-2016].
Ανάρτηση από: http://geromorias.blogspot.com/
