Δίχως υπερβολές, οι διεθνείς εξελίξεις των τελευταίων ημερών, με πρωταγωνιστή την Τουρκία, δείχνουν ότι η μορφή του διεθνούς συστήματος έχει πραγματοποιήσει ένα κβαντικό άλμα. Κρατώ βέβαια μία επιφύλαξη, μήπως και τυχόν υπάρξουν διορθωτικές ενέργειες από πλευράς των ΗΠΑ, που δεν το θεωρώ πιθανό. Αυτό που συνέβη τις τελευταίες ώρες είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου σε αυτό που θεωρούσαμε ως διεθνές σύστημα ελεγχόμενο από τις ΗΠΑ. Ακόμα και άνθρωποι σαν και εμένα, αλλά και άλλοι συνάδελφοι που θεωρούσαμε δεδομένο ότι βρισκόμαστε σε έναν ξεκάθαρα πολυπολικό κόσμο όπου οι ΗΠΑ ήταν ένας εκ των ισχυρότερων παικτών παγκοσμίως, είχαμε κάνει λάθος.
Από ό,τι φαίνεται, περνάμε από ένα ολιγαρχικό πολυπολικό σύστημα σε ένα πολύ πιο πληθωριστικό. Σε ένα σύστημα στην πραγματικότητα μικρομεσαίων δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων και των Αμερικανών, των Ρώσων, των Κινέζων. Κανένας εξ αυτών δεν έχει τη δυνατότητα –δεν μιλάμε πλέον για προθέσεις– να ελέγξει αποφασιστικά τα δρώμενα στον πλανήτη γενικώς και στη γειτονιά μας ειδικότερα.
Έχουμε δηλαδή μία αποδιοργάνωση του διεθνούς συστήματος, όπως το γνωρίζαμε. Μέσα σε αυτό το νέο σύστημα που δημιουργείται, η Τουρκία, που το κάνει ήδη εδώ και πολλά χρόνια και το κάνει με επιτυχία, θέλει να εξελιχθεί σε έναν από τους πρωτεύοντες πόλους ισχύος του πλανήτη.
Πριν από αρκετά χρόνια, σε ένα συνέδριο στην Ευρωβουλή, ένας Τούρκος συνάδελφος, διεθνολόγος, μου είχε πει ότι θέλουν να εξελιχθούν στην πέμπτη δύναμη του πλανήτη. Μετά τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα και την Ινδία. Το νούμερο πέντε να είναι η Τουρκία. Για να το επιτύχουν αυτό οι Τούρκοι "υποχρεούνται" να ελέγξουν ολοκληρωτικά και απόλυτα τον κρισιμότατης σημασίας χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου.
Και αυτό γιατί ο χώρος αυτός, η Ανατολική Μεσόγειος γενικότερα και το Αιγαίο ειδικότερα, με βάση μία σειρά από αλλαγές που διαμορφώνονται στο διεθνές σύστημα, που είναι πάρα πολλές και δεν έχει νόημα να τις αναφέρουμε όλες, αναβαθμίζεται.
Τουρκικές βλέψεις και γεωγραφία
Ας τις παραθέσουμε απλώς: από την τήξη των αρκτικών πάγων και το άνοιγμα του Αρκτικού Κύκλου στη ναυσιπλοΐα μέχρι την περιβόητη BRI (Belt Road Initiative), που είναι ο νέος Δρόμος του Μεταξιού της Κίνας, διαμορφώνεται ένας νέος πλανήτης μέσα στον πλανήτη. Πρόκειται για ένα υποσύστημα κέντρο του οποίου είναι το Αιγαίο και ευρύτερα η Ανατολική Μεσόγειος, αυτό φαίνεται και γεωγραφικά. Παραφράζοντας λοιπόν τον Χάλφορντ Μακίντερ, όποιος ελέγξει αυτή την περιοχή βάζει σοβαρή υποψηφιότητα να γίνει ένας από τους κυρίαρχους του πλανήτη.
Άρα, λοιπόν, είναι δεδομένο ότι μία Τουρκία που έχει τεράστιες αυτοκρατορικές βλέψεις, βλέπει ότι το διεθνές σύστημα αποσαθρώνεται και προκύπτει ένα παράθυρο ευκαιρίας, ωσότου αναδιατυπωθεί η νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική. Είναι δεδομένο ότι θα επιχειρήσει (και ήδη το κάνει) να ακρωτηριάσει γεωπολιτικά την Ελλάδα και να εξαφανίσει γεωπολιτικά την Κυπριακή Δημοκρατία. Όλα τα υπόλοιπα, δηλαδή περί στοχοθετήσεων και τακτικισμών των ΗΠΑ, είναι απλώς δικαιολογίες.
Οι ΗΠΑ επαναδιατυπώνουν τη στρατηγική τους. Θέλουν να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση της Κίνας, κατανοούν ότι δεν μπορούν να τα βάλουν με τους πάντες και θέλουν να αφήσουν τοποτηρητές στον πλανήτη και να αποσυρθούν από όπου δεν έχουν άμεσο συμφέρον. Ωστόσο, πυρήνας αυτού που λέγαμε μονοπολικός κόσμος, δηλαδή της αντίληψης περί απόλυτης κυριαρχίας των ΗΠΑ, ήταν το γόητρο των ΗΠΑ.
Αυτό ήταν μια φαντασιακή κατασκευή, για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο του συρμού, ότι οι ΗΠΑ μπορούν να ελέγξουν όλο τον πλανήτη. Αυτό δεν αποτελεί προϊόν παρθενογένεσης. Η Τουρκία ωστόσο ξεκίνησε να αποδομεί αυτή την αντίληψη εδώ και αρκετό καιρό, με σημαντικότερη ενέργεια την επιδεικτική έλευση των s-400 στην Τουρκία. Μπορούσε να γίνει πολύ πιο διακριτικά, αλλά δεν το προτίμησαν. Ήταν η πράξη διακήρυξης της ανεξαρτησίας της Τουρκίας από τη δυτική αρχιτεκτονική. Μία πράξη που έμεινε ατιμώρητη.
Αποσαθρωμένος κόσμος, φιλόδοξη Τουρκία
Έχουμε μία Τουρκία που επιδεικτικά δηλώνει ότι κάνει ό,τι θέλει και αγνοεί τις εντολές τόσο από τους Αμερικανούς και φυσικά από τους Ευρωπαίους, που δεν έχουν στρατηγική για την περιοχή. Έχουμε λοιπόν έναν αποσαθρωμένο κόσμο, όπως θα έλεγε και ο Κίσινγκερ, μέσα στον οποίο έχουμε και μία τρομακτικά φιλόδοξη Τουρκία. Βέβαια, η φιλοδοξία αυτή αποτελεί σε μεγάλο βαθμό προϊόν των δομικών της αδυναμιών. Είναι μία φυγή προς τα εμπρός.
Προσπαθεί, δηλαδή, για ένα αυτοκρατορικό μέλλον να καθυποτάξει τα αντιφατικά στοιχεία της ταυτότητάς της σε έναν ενιαίο σκοπό, προκειμένου να μην αναπτυχθούν κεντρόφυγες τάσεις. Αλλά μέχρι στιγμής το καταφέρνει: Ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης συγκεντρώνουν την τουρκική πλειοψηφία γύρω τους.
Ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί στη Συρία. Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι θα τα καταφέρουν στρατιωτικά. Ανεξαρτήτως όμως αποτελέσματος, έχουν ήδη καταφέρει να προβάλλουν τον εαυτό τους ως αυτόφωτο και αυτόνομο πόλο ισχύος πρώτης γραμμής στο διεθνές Σύστημα και να ταπεινώσουν τις ΗΠΑ.
Παρεμπιπτόντως, δεν μπορούμε να τα ρίχνουμε όλα στο ιδιόρρυθμο πρόσωπο του προέδρου Τραμπ. Δεν μπορούμε να λέμε από τη μία ότι στις ΗΠΑ δεν κυβερνάει ο πρόεδρος, αλλά υπάρχει ένα βαθύ κράτος που ελέγχει τα πράγματα. Και από την άλλη να λέμε ότι ο Τραμπ κάνει ό,τι θέλει, κι αν ήταν ένας άλλος πρόεδρος, π.χ. ο Ρήγκαν, δεν θα ήταν έτσι τα πράγματα.
Είναι δεδομένο ότι ο Τραμπ προσπαθεί, μέσω της ιδιορρυθμίας του, να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα και να καταφέρει να τραβήξει τις ΗΠΑ μακριά από τις περιοχές εκείνες που θεωρούν ότι δεν πρέπει να έχουν πια αυξημένη παρουσία, χωρίς να υποστεί μεγάλο πλήγμα το γόητρό τους. Πράγμα όμως που δεν καταφέρνει. Αυτή η παραδοχή έχει μεγάλη σημασία για την Ελλάδα και θα εξηγήσω τον λόγο -και όχι μόνο- στο επόμενο μέρος της ανάλυσης μου.
Ανάρτηση από: https://slpress.gr/
