Το κείμενο που ακολουθεί είναι του 88χρονου σήμερα Ραούλ Βανεγκέμ σημαίνουσας μορφής του ρεύματος της Καταστασιακής Διεθνούς (υπήρξε μέλος της την περίοδο 1961-70). Που διαμόρφωσε (μαζί με τον Γκυ Ντεμπόρ) σε μεγάλο βαθμό τα όσα το ρεύμα αυτό έθεσε, τις ιδέες και τα συνθήματά του καθ’ όλη την περίοδο που είχε σαν επίκεντρο τον Μάη του ‘68. Το πολύ γνωστό, επιδραστικό του βιβλίο «Η Επανάσταση της Καθημερινής Ζωής», είναι μια ριζοσπαστική κριτική της παθητικής αποδοχής των παραλογισμών της νεωτερικότητας. Επισημαίνοντας (και προβλέποντας) ότι μια τέτοια αποδοχή θα γινόταν το προοίμιο μιας «εποχής κομφορμισμού».
Στους σημερινούς γκρίζους καιρούς μιας απίστευτης προσπάθειας επιβολής μιας εξτρεμιστικά αντιδραστικής «ενιαίας σκέψης», και ενός ολοκληρωτικού κομφορμισμού, που σπεύδει να αφορίσει ως «φασιστικό», «λαϊκιστικό», «οχλοκρατικό», «ανεύθυνο!», «απολίτικο!!» οποιαδήποτε κοινωνικό σκίρτημα εμπνέει και κινητοποιεί μεγάλες λαϊκές μάζες που πάνε να αποτινάξουν την παθητικοποίηση στην οποία τις έχουν στριμώξει οι κυρίαρχοι, έχουν ιδιαίτερη σημασία τα όσα με θάρρος, παρρησία και τιμιότητα θέτει το κείμενο που δημοσιεύουμε. Ιδιαίτερα όταν η σημερινή «αριστερά», οργανικός εταίρος μιας ακραία παγκοσμιοποιητικής «κεντρώας πολιτικής παράταξης» πρωτοστατεί με έναν λόγο προκλητικά φαρισαϊκό στις «νουθεσίες» και την καταδίκη του «ανώριμου όχλου», είτε πρόκειται για τα Κίτρινα Γιλέκα είτε για το κατασυκοφαντημένο ως ρέπον προς την «ακροδεξιά» και τον «φασισμό» Κίνημα των Πλατειών (για να έρθουμε και στα καθ’ ημάς). Κι’ έτσι τιμώντας τη νιότη του αλλά και τα «νιάτα του κόσμου» ο Βανεγκέμ απευθύνοντας χαιρετισμό προς τα Κίτρινα Γιλέκα, διαλέγει πλευρά επαναφέροντας με ζωντανή γλώσσα τα ουσιώδη. Τα πραγματικά περιεχόμενα της κοινωνικής απελευθέρωσης δηλαδή την ανάγκη του αγώνα για την αποτίναξη των επιβαλλόμενων αλλοτριώσεων μιας πνιγηρής καθημερινότητας και το ότι η απελευθέρωση αυτή δεν μπορεί παρά να γίνεται από τους ίδιους τους ζωντανούς ανθρώπους και όχι από κάποιους αυτοανακηρυσσόμενους μάλιστα «εκπροσώπους» τους. Αναπόφευκτα ο αέρας του κειμένου μιλάει για το «από πού η ελπίδα» και για τις δυνατότητες που κυοφορεί το μέλλον. Και για τα δειλά και αβέβαια, πρώτα του σημερινά σκιρτήματα.
Χαιρετισμός στα Κίτρινα Γιλέκα!
Του Ραούλ Βανεγκέμ
Η εμφάνιση των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία ακούστηκε σαν βροντή σ’ έναν ουρανό μετριότητας. Η παρουσία τους λειτούργησε σαν καταλύτης μιας εξεγερσιακής δύναμης που αφυπνιζόταν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η ειρωνεία της ιστορίας ήταν ότι εμφανίστηκαν σε μια χώρα της οποίας το σημερινό κατάντημα και η ανοησία έχουν επισκιάσει τον πάλαι ποτέ Διαφωτισμό.
Μια παράδοξη συμμαχία ειρηνικής βούλησης με μιαν αδιάπτωτη αποφασιστικότητα βύθισαν στο φόβο και τη σύγχυση, μια κυβερνητική εξουσία που είχε πάει για ύπνο, έχοντας εναποθέσει τα πάντα στο σάστισμα των πλατιών μαζών που επιφέρει η εμπορευματοποίηση. Η μετριότητα των κεφαλών του κράτους, των υψηλών προσώπων, των ελίτ γενικότερα, έφτασε πια να είναι τόσο παραδειγματική ώστε το άρμα της εξουσίας να «πορεύεται πάνω σ’ ένα ηφαίστειο».ΑΠΟ ΑΚΡΗ σε άκρη όλο το πολιτικό φάσμα υποδέχθηκε τα Κίτρινα Γιλέκα με ομόθυμη περιφρόνηση. Τόσο η δεξιά όσο και η αριστερά. Ποιοι ήταν αυτοί οι απρόσκλητοι εισβολείς που ανακάλυψαν ξανά την έμπνευση της Παρισινής Κομμούνας, το πνεύμα της χαράς του Μάη του ‘68, την ήρεμη αυτοπεποίθηση των Ζαπατίστας, όταν μάλιστα πολλοί εξ αυτών είναι ζήτημα αν είχαν μια στοιχειώδη γνώση όλων αυτών; Τι στιγμή ιλαρότητας υπήρξε, όταν βγήκε όλο αυτό το συνάφι της ιντελιγκέντσιας και των ειδικών της κριτικής σκέψης να αποκαλέσει ηλίθιο έναν ολόκληρο κόσμο που ανακάλυπτε ο ίδιος από μόνος του και μέσα στους κόλπους του την παρουσία μιας ζωής από την οποία οι ανελέητοι καταναγκασμοί της καθημερινότητας τον έχουν αποκόψει και δεν παύουν να τον κρατούν μακριά. Αυτόν τον ζωτικό παλμό προώθησαν αυθόρμητα και στην πράξη, με την παιχνιδιάρικη και ποιητική αίσθηση που τον συνοδεύει.
Τα Κίτρινα Γιλέκα δεν ανήκουν ούτε στους πληβείους ούτε στο προλεταριάτο. Για το κράτος και τον συντηρητισμό είναι ταραχοποιοί που πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον πέλεκυ. Αλλά και ο φασιστικός λαϊκισμός θεώρησε ότι μπορούσε να τα καταπιεί. Πνίγηκε στην πρώτη μπουκιά. Από την άλλη, η αριστερά ευχαρίστως θα τους φορούσε τα παλιά προλεταριακά ρούχα αν οι συνδικαλιστικοί και οι πολιτικοί μηχανισμοί, οι τόσο πρόθυμοι να προσφέρουν καθοδήγηση δεν είχαν αντιμετωπιστεί με άρνηση από μέρους των εξεγερμένων.
Η άτυπη αυτοοργάνωσή τους βασίζεται σε λίγες συνοπτικές και καθαρές αρχές: όχι στους ηγέτες, στους μηχανισμούς των συνδικάτων και των κομμάτων, όχι στους αυτοαναγορευόμενους αντιπροσώπους, απόλυτη προτεραιότητα στον άνθρωπο. Κανένα άλλο εξεγερσιακό κίνημα δεν έθεσε τόσο καθαρά και εξ αρχής, την επιθυμία του για έναν καινούργιο κόσμο σε απόλυτη ρήξη με τις κοινωνίες μας της αρπακτικότητας, της εξουσίας και του μιλιταριστικού πνεύματος, που θυσιάζουν στο βωμό τους τους ανθρώπους.
Μερικοί σπόροι ριζοσπαστισμού μπορούν να γονιμοποιήσουν το πιο άγονο έδαφος. Η ποιότητα πάντοτε επικρατεί πάνω στην ποσότητα. Μη σας ανησυχούν οι αριθμοί! Ο πολιτισμός των αριθμών τελειώνει. Αφήστε τους επιθετικούς στην απελπισία τους να σας λένε ότι κυνηγάτε χίμαιρες. Είναι της ίδιας πάστας με όλους εκείνους που διακηρύσσουν επί αιώνες ότι η ζωή είναι τυφλή και ότι ο θάνατος είναι διαυγής και διαθέτει νόημα
ΟΙ ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ δονήσεις που ταρακουνούν την κοινωνία σε όλο τον πλανήτη, δεν είναι ούτε ταραχές, ούτε εξέγερση ούτε επανάσταση. Σηματοδοτούν την αφύπνιση μιας ζωής, που ο πολιτισμός του Κέρδους την έχει καταδικάσει σε μαρασμό. Σπάνε το ζουρλομανδύα ενός υπερχιλιετούς λήθαργου. Η συνειδητοποίηση δεν γεννιέται όπως τον 18ο αιώνα, από τη διαυγαστικότητα λαμπρών διανοητών. Ο λόγος τούτη τη στιγμή είναι ανώνυμος, βγαίνει κομπιάζοντας. Παιδεύεται ακόμα από τον φόβο μπροστά στο ότι τόλμησε το αδύνατο. Αλλά βρίσκεται ήδη εδώ με την παρουσία του, πέρα από τις λέξεις γιατί νιώθει ότι και οι λέξεις πρέπει να ξαναγεννηθούν. Από τις Τσιάπας (στο Μεξικό) μέχρι το Ιράν, η ποίηση της κοινωνικής ανατροπής στέλνει τα αβέβαια, εφήμερα αλλά και απίστευτα ακαταμάχητα κύματά της προς τις πιο διαφορετικές ακτές.
Οι αφορμές που επικαλέστηκαν σε πρώτη ματιά (Σ.τ.Μ: τα Κίτρινα Γιλέκα) δείχνουν αδύναμες: οι φόροι, η ακρίβεια του εισιτηρίου του μετρό, η κρατική αδιαφορία και περιφρόνηση του κόσμου. Πολλά ακόμα περιορίζονται σε αιτήματα για μια καλύτερη ζωή. Αλλά δεν αφήνεται περιθώριο για αμφιβολία. Υπάρχει κάτι βαθύτερο από κάτω. Η χαρά που κάνει τους δρόμους και τις πλατείες, τις καρδιές των ανθρώπων να χορεύουν, πηγάζει από την επιθυμία να ζήσουν ελεύθερα. Σπάνια μια κοινωνική απαίτηση έχει επιδείξει τέτοια επιμονή, έχει λειτουργήσει με τέτοια ήρεμη αποφασιστικότητα. Όλα δείχνουν ότι υπάρχει ένα φαινόμενο που ξεπερνάει αυτούς που το ξεκίνησαν, αυτό το κίνημα, επειδή –και θα το συνειδητοποιήσουν αργά ή γρήγορα– το κουβαλούν μέσα τους.
Δεν χρειάζεται «πυρηνική φυσική» για να εντοπίσεις και ρατσιστές και αντισημίτες, ή ομοφοβικούς, μισογύνηδες, ρετρο-φασίστες, ρετρο-μπολσεβίκους, ή και ψυχοπαθείς ή διανοητικά καθυστερημένους στις γραμμές των Κίτρινων Γιλέκων. Τα πλήθη έχουν παραδοσιακά δείξει την εύνοιά τους στους ατομικισμούς που λειτουργούν σε βάρος του ατόμου και τα πάνε περίφημα στο να δίνουν προτεραιότητα στην επιθετικότητα των καταπιεσμένων αισθημάτων έναντι της ευφυΐας της ζωής. Όμως αυτό που προώθησε εξ αρχής το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, υπήρξε μια ανθρώπινη αίσθηση που θέτει στο περιθώριο τα αρπακτικά, επιθετικά ανακλαστικά και εγγυάται την υπεροχή της αλληλοβοήθειας και της ατομικής αυτονομίας. Ακόμα κι αν αυτό το κίνημα εκλείψει, θα έχει αφήσει παντού τους σπόρους μιας εξέγερσης της καθημερινής ζωής και μιας Άνοιξης έτοιμης να «ανθίσει ανεξαρτήτως εποχής».
Έχω από πολύ παλιά μια τάση άπωσης προς τις σημαίες, αλλά συνειδητοποίησα ότι οι σημαίες της Γαλλίας που σήκωσαν τα Κίτρινα Γιλέκα δεν ξετυλίχτηκαν για να ανεμίσουν στους αηδιαστικούς τόνους του εθνικισμού αλλά ότι φέρνουν την ανάσα της Γαλλικής Επανάστασης, αυτού του φορέα των επαναστάσεων του παρόντος και του μέλλοντός μας. Δύο αιώνες σωβινισμού μας έχουν αποστερήσει τη μνήμη ότι παρά τον βουτηγμένο στο αίμα πομπώδη τόνο της, η Μασσαλιώτιδα υπήρξε το τραγούδι που εγκαινίασε την εποχή των ξεσηκωμών που ταρακούνησαν τον κόσμο στο 19ο και τον 20ό αιώνα.
Η ΠΟΙΗΣΗ δεν πέφτει απ’ τον ουρανό, γεννιέται στα βάθη της ύπαρξης. Ούτε η σχολαστικότητα, ούτε οι υπολογισμοί καθορίζουν την ένταση αυτού που μεταδίδεται με την αντήχηση περισσότερο παρά με τα λόγια που δίνουν εντολές. Να απαλλαχτούμε από τους ηγέτες, απο τους χειριστικούς και τους υπερόπτες διανοούμενους, η εξέγερση των ζωντανών ανθρώπων αυθόρμητα ανοίγει το δρόμο για μια αυθεντική ελευθερία.
Η βλακεία είναι μεταδοτική, η ευφυΐα διαθέτει ενσυναίσθηση. Μερικοί σπόροι ριζοσπαστισμού μπορούν να γονιμοποιήσουν το πιο άγονο έδαφος. Η ποιότητα πάντοτε επικρατεί πάνω στην ποσότητα. Μη σας ανησυχούν οι αριθμοί! Ο πολιτισμός των αριθμών τελειώνει. Αφήστε τους επιθετικούς στην απελπισία τους να σας λένε ότι κυνηγάτε χίμαιρες. Είναι της ίδιας πάστας με όλους εκείνους που διακηρύσσουν επί αιώνες ότι η ζωή είναι τυφλή και ότι ο θάνατος είναι διαυγής και διαθέτει νόημα.
Από τις μικρές, τοπικές οντότητες αποκτά το νόημά του ο αγώνας για την ποιότητα της ζωής και την εξάλειψη των όσων τη δυναστεύουν. Αποκομμένη από τις ζώσες της ρίζες η υπόθεση της ανθρώπινης απελευθέρωσης καταλήγει να είναι μόνο μια αφαίρεση. Η συνειδητότητα των ζωντανών ανθρώπων είναι η ριζοσπαστικότητά μας. Και δεν μπορεί να χωρέσει σε μια απλή περιγραφή της.
Μετάφραση-επιμέλεια: Κώστας Δημητριάδης
Ανάρτηση από: https://edromos.gr/
