Εξαρτημένη Ανάπτυξη: Η Ελληνική Περίπτωση
3η επανέκδοση (Κουκκίδα, 2017)
ISBN 978-960-9410-89-2
το βιβλίο είναι διαθέσιμο στα παρακάτω βιβλιοπωλεία (και online αγορά)
Ιανός | Πρωτοπορία | Πολιτεία
Το βιβλίο αποκαλύπτει τη διαδικασία της εξαρτημένης ανάπτυξης που είχε ξεκινήσει μεταπολεμικά στη χώρα μας με τη λήξη του Εμφυλίου. Όπως τονίζει ο συγγραφέας στον Πρόλογο που έγραψε ειδικά για τη νέα έκδοση, ήταν ακριβώς η στρεβλή παραγωγική και καταναλωτική δομή που δημιουργήθηκε μέσα σε αυτή τη διαδικασία που οδήγησε στην υποβόσκουσα μόνιμη κρίση της Ελληνικής οικονομίας και στη συνέχεια στην έκρηξη του Χρέους και τη σημερινή καταστροφή.
Τρίτη επανέκδοση (2017)
(Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τμήμα εκτεταμένου Προλόγου του συγγραφέα για τη νέα έκδοση που —αντίθετα με τη «Χρεωλογία» που έχουν επιβάλλει οι αναλύσεις Αριστεράς και Δεξιάς για τη σημερινή καταστροφή— συνδέει άμεσα τη καταστροφή αυτή με τη διαχρονική εξέλιξη της σχέσης εξάρτησης που αναλύει το βιβλίο)
Όταν στο τέλος του 1984 τελείωνα την πρώτη έκδοση του βιβλίου αυτού, η Ελλάδα είχε ήδη ξεκινήσει, γεμάτη αισιοδοξία, την ουσιαστική φάση της μεταπολίτευσης, μετά τη μετα-Χουντική μεταβατική φάση της δεξιάς. Τη νέα αυτή φάση χαρακτήριζε η «για πρώτη φορά σοσιαλδημοκρατία», δηλαδή η άνοδος ενός αυτό-αποκαλουμένου σοσιαλιστικού κόμματος (ΠΑΣΟΚ) που είχε εκλεγεί με τη σημαία της διάρρηξης των δεσμών της εξάρτησης της χώρας. Το προφητικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληγε ο Πρόλογος της πρώτης έκδοσης ήταν το εξής: «Το κρίσιμο, επομένως, ερώτημα που, κατά τη γνώμη μου, θα κρίνει όχι μόνο την τύχη της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ αλλά και την τύχη της ίδιας της ‘μεταπολίτευσης’ είναι κατά πόσο οι δεσμοί της εξάρτησης μπορούν να επηρεαστούν σε τέτοιο βαθμό από την ασκούμενη πολιτική, ώστε να επιτευχθούν οι δομικές αλλαγές που απαιτούνται για τη δημιουργία των προϋποθέσεων προς μια αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη».
Και ήταν προφητικό το συμπέρασμα αυτό γιατί ήταν ακριβώς το θέμα της εξάρτησης που έκρινε τελικά όχι μόνο την τύχη της σοσιαλδημοκρατικής αλλαγής, που ήταν άλλωστε προδιαγεγραμμένη από τις παράλληλες αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον, αλλά ακόμη και τη σημερινή καταστροφή. Έτσι, σήμερα, μετά την πάροδο τουλάχιστον μιας τριακονταετίας, η κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστεράς», δηλαδή των «αριστερών» πολιτικών απατεώνων που παίζουν τον ρόλο κυβερνητών του σημερινού προτεκτοράτου με μοναδικό πια κίνητρο τη νομή της εξουσίας, ολοκληρώνει τη διαδικασία εξαρτημένης ανάπτυξης, η οποία είχε ξεκινήσει μεταπολεμικά. Μια διαδικασία που, με την ένταξη της χώρας στην ΕΕ και στη συνέχεια στην Ευρωζώνη, οδήγησε στην ολοκληρωτική απώλεια της οικονομικής και επομένως εθνικής κυριαρχίας της χώρας και τη συνακόλουθη καταστροφή των λαϊκών στρωμάτων.
Η επιδείνωση της κατάστασης στην Ελλάδα, από την περίοδο της εξαρτημένης ανάπτυξης (1950-80), που περιγράφει το ανά χείρας βιβλίο, μέχρι τη σημερινή περίοδο της μετατροπής της χώρας σε πλήρες προτεκτοράτο, ήταν δραματική. Η εξήγηση της τρομακτικής αυτής επιδείνωσης την πενταετία 2010-15 που περιέγραψα στο Χρονικό της Καταστροφής, 2010-15 (Γόρδιος, 2015) μπορεί επομένως εύκολα ν’ αναχθεί στη μεταπολεμική διαδικασία εξαρτημένης ανάπτυξης, η οποία έθεσε τα θεμέλια του σαθρού οικοδομήματος που κτίστηκε στη συνέχεια με την ένταξη στην ΕΕ και την Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια, η Εξαρτημένη Ανάπτυξη, μαζί με το βιβλίο Η Ελλάδα ως Προτεκτοράτο της Υπερεθνικής Ελίτ (Γόρδιος, 2010) —που πρόβλεπε την άμεσα επικείμενη τότε μετατροπή της χώρας σε προτεκτοράτο— και το Χρονικό της Καταστροφής αποτελούν μια τριλογία που μπορεί να δώσει μία πλήρη εξήγηση για την μεταπολεμική πορεία της Ελληνικής οικονομίας και της Ελλάδας γενικότερα, από το τέλος του Εμφυλίου μέχρι σήμερα. Μια πορεία που οδηγούσε αναπότρεπτα στη σημερινή καταστροφή, όπως θα προσπαθήσω να δείξω πολύ συνοπτικά στη συνέχεια. Το κρίσιμο συνδετικό στοιχείο στην τριλογία αυτή της Καταστροφής είναι η διαχρονική εξέλιξη της σχέσης εξάρτησης της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα, δηλαδή με τη θέση του βιβλίου αυτού, τα αίτια της μεταπολεμικής κρίσης που οδήγησαν στη σημερινή καταστροφή είναι στην πραγματικότητα διαρθρωτικά, όχι βέβαια με την τεχνοκρατική έννοια, αλλά με την έννοια της μεταπολεμικής υιοθέτησης ενός εξωστρεφούς μοντέλου «ανάπτυξης» από τις ελίτ για την ενσωμάτωση της οικονομίας στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά. Η εξωστρέφεια αυτή, όπως δείχνει το ανά χείρας βιβλίο, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ενός διαστρεβλωμένου παραγωγικού προτύπου και ενός αντίστοιχου καταναλωτικού που οδήγησε σε ένα χρόνιο και συνεχώς διευρυνόμενο άνοιγμα μεταξύ του τι παράγουμε και τι καταναλώνουμε. (…) Είναι λοιπόν φανερό ότι σε όλη αυτή τη διαδικασία αυξανόμενης εξωστρέφειας που δεν στηριζόταν σε μια ανταγωνιστική παραγωγική δομή (όπως ήταν η διαδικασία που ιστορικά ακολούθησαν τα μητροπολιτικά κέντρα) η είσοδός μας στην ΕΕ και στη συνέχεια στην Ευρωζώνη έπαιξε καταλυτικό και, σήμερα, καταστροφικό ρόλο.
Εάν όμως δεχθούμε την παραπάνω ανάλυση των αιτίων της σημερινής συστημικής κρίσης στην Ελλάδα, η οποία στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά επεκτείνεται επίσης στο πολιτικό, το κοινωνικό, το οικολογικό και το πολιτιστικό επίπεδο, τότε η αυτονόητη συνέπεια είναι ότι εάν δεν δημιουργήσουμε τις βάσεις οικονομικής αυτοδυναμίας, η οποία μόνο έξω από την ΕΕ και την ΟΝΕ μπορεί να θεμελιωθεί, όχι μόνο δεν πρόκειται να βγούμε ποτέ από την χρόνια κρίση, αλλά και δεν θα γίνει ποτέ εφικτή η δημιουργία των προϋποθέσεων για την οικονομική και εθνική κυριαρχία που είναι σήμερα η αναγκαία (αλλά όχι και επαρκής) συνθήκη για συστημική αλλαγή. (…) Η φιλοδοξία μου είναι τα κείμενα στην «τριλογία της καταστροφής» να βοηθήσουν στην ανάπτυξη ενός Λαϊκού Μετώπου για την κοινωνική αλλά και την εθνική απελευθέρωση, δηλαδή, για την ανάκτηση της εθνικής και οικονομικής κυριαρχίας μας σαν λαού. Και αυτό γιατί, κατά τη γνώμη μου, χωρίς την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, που είναι προϋπόθεση της λαϊκής κυριαρχίας, είναι αδύνατο να βγει η χώρα μας από τη σημερινή κατάσταση προτεκτοράτου της Υπερεθνικής Ελίτ, η οποία μας έχει οδηγήσει στη σημερινή καταστροφή.
