Δρ. Θεολογίας, αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη»
Διδάσκων στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας
Οι Χριστιανοί, είχε πει ο π. Γ. Φλωρόφσκυ, «πρέπει να
κατανοούν πως η κοινωνική αθλιότητα είναι η συνεχιζόμενη αγωνία του Xριστού,
που υποφέρει ακόμη στο πρόσωπο των μελών του». Και ο π. Δ. Στανιλοάε προχώρησε
ακόμη παραπέρα, και μίλησε για τη συμμετοχή του Χριστού στην οδύνη όχι μόνο των
μελών του, αλλά κάθε αδικημένου: Ο Χριστός «εξισώνει την αξία των ανθρώπων που
πάσχουν, με την δική του αξία [...]. Δείχνει ότι αυτός ο ίδιος πάσχει με τους
πάσχοντες». Αυτό το είχε εκφράσει περίφημα ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής (7ο
αι.) στο έργο του «Μυσταγωγία», στο οποίο ερμηνεύει τη θεία Λειτουργία.
Αντίθετα προς μονιστικές, εσωστρεφείς θεωρήσεις της λειτουργικής ζωής, ο
Μάξιμος κλείνει την ερμηνεία του με έναν ύμνο για το άνοιγμα στο πρόσωπο του
αδικημένου, έναν ύμνο προς την αλληλεγγύη: Ως το τέλος της ζωής αυτής ο Χριστός
υποφέρει μυστικά τις οδύνες των αδυνάτων και καλεί τους πιστούς να τον
μιμηθούν, να διακονήσουν το πάθος των ανθρώπων πάσχοντας οι ίδιοι […].
Σύγχρονα θεολογικά κείμενα συνήθως νοούν τη συσταύρωση
του πιστού με τον Χριστό μονάχα ως καταπολέμηση των παθών του πιστού. Δεν είναι
όμως μόνο αυτό. Είναι και η συμμετοχή σε ένα απελευθερωτικό έργο μέσα στην
ιστορία. Στην πραγματικότητα αμφότερα (η καταπολέμηση των παθών και η στροφή
προς τον άλλον) είναι παράμετροι του ενός και του αυτού απελευθερωτικού έργου
[…].
Τη Μεγάλη Τρίτη η Κασσιανή μας θύμισε ότι κάποτε οι
άνθρωποι άκουσαν στον παράδεισο τα βήματα του Θεού και κρύφτηκαν. Μετά την
θυσία του Χριστού, ο Θεός βαδίζει μαζί με τους ανθρώπους, γίνεται συνοδοιπόρος
τους έως εσχάτου της γης, γίνεται όχι μόνο ομοτράπεζος, αλλά και
συγκακουχούμενος. Γίνεται σύντροφος του ανθρώπου και συναγωνιστής του σε έναν
αγώνα κατά του δαιμονικού μέσα στην ιστορία».
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Μ. Σάββατο 7-4-2018 [από το
μελέτημά μου «Ο πάσχων Θεός, ο σύντροφος Θεός», περιοδικό Σύναξη 129 (2014),
σσ. 17-27].
