Πέμπτη 28 Απριλίου 2022

Η Δυτική παρένθεση και το come back της Ασίας

Του Γιώργου Μαργαρίτη

Το μόνο εργαλείο που έχουμε για να ταξινομήσουμε και να κατανοήσουμε τα όσα σήμερα συμβαίνουν είναι το “μακριά”, η ιστορία. Στην ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας –στο τμήμα της που μας είναι σχετικά γνωστό, περίπου 5.000 χρόνια– η γεωγραφική κατανομή του πλούτου επικεντρωνόταν σταθερά στην Ασία. Αυτό ήταν η ιστορική κανονικότητα. Οι τρεις προηγούμενοι αιώνες ήταν η Δυτική παρένθεση.

Στα χρόνια της ρωμαϊκής ακμής οι μεγάλοι πολιτισμοί της Ασίας (Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία κλπ.) αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας οικονομίας, αφήνοντας ένα 10% για τον Ρωμαϊκό Κόσμο, την πλούσια Μεσόγειο. Δεκαπέντε περίπου αιώνες αργότερα, στα 1500 μ.Χ., στην πρώτη αφύπνιση αυτού που αργότερα θα γινόταν ο καπιταλισμός, η Ασία συγκέντρωνε πάνω από 55% του παγκόσμιου πλούτου έναντι λιγότερο του 10% του υπό διαμόρφωση Δυτικού Κόσμου.

Αυτή η διαχρονική σταθερά στην γεωγραφική κατανομή του πλούτου διαταράχτηκε δυναμικά με την είσοδο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής στο ιστορικό προσκήνιο. Η δυναμική του νέου συστήματος έδωσε τρομερή ώθηση στις ζώνες που αποτέλεσαν το λίκνο του: εδώ γεννήθηκε ο λεγόμενος Δυτικός Κόσμος και ξεκίνησε η παγκόσμια κυριαρχία του. Στα 1820, στην αυγή της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, η Ασία εξακολουθούσε να διατηρεί το 55% του παγκόσμιου πλούτου και ο Δυτικός Κόσμος περίπου το 16%. Πενήντα μόλις χρόνια αργότερα, στα 1870, οι ισορροπίες είχαν δραματικά ανατραπεί: ο Δυτικός Κόσμος ξεπερνούσε πλέον το 35% της παγκόσμιας οικονομίας, αφήνοντας πίσω την Ασία στο 30%.

Συνέχεια εδώ