Του Γεράσιμου Δεληβοριά
«Στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις», είχε πεί κάποτε ο Γιάννης Τσαρούχης. Ο μεγάλος ζωγράφος και αξεπέραστος θυμόσοφος, δεν ήταν φυσικά μέντιουμ και δεν μπορούσε να προβλέψει την εξέλιξη του νεοέλληνα.
Που είναι ο άνθρωπος «απ’ όλα». Ο ξερόλας. Που έχει άποψη, ακλόνητη για το κάθε τι.
Ο κ. Νίκος Παππάς (απλή συνωνυμία με τον Παρακοιμώμενο Υπουργό και Μέγα Συμβουλάτορα του Αλέξη Τσίπρα), δεν ανήκει φυσικά σ’ αυτή την κατηγορία. Απλώς τα ξέρει όλα. Κι επειδή είναι και μεγαλόκαρδος άνθρωπος, καταδέχθηκε στο φ. 130 της «Ρήξης» να μας διδάξει φιλοσοφία, κοινωνιολογία, οικονομία, πολιτική και προπαντός ιστορία. Και όλα αυτά σε μιάμιση σελίδα χαρτιού Α4.
Ο λόγος φυσικά για το άρθρο του με τίτλο «Δούλοι της τεχνολογίας», όπου από την αρχή μαθαίνουμε ότι «τα θετικά και τα αρνητικά (της τεχνολογίας φυσικά) αλληλοσυγκρούονται πολλές φορές συνυπάρχοντας».
Κι αφού διερεύνησε φιλοσοφικά το ζήτημα, περνά στο χώρο της οικονομίας, την οποία η τεχνολογία «έχει οδηγήσει σε κολοσσιαίες αλλαγές», αφού, «το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η δυνατότητα να μεταφερθούν τεράστια κεφάλαια σε ένα δευτερόλεπτο από μία χώρα σε μια άλλη, η δυνατότητα γενικότερα των εταιρειών να εγκαθιστούν θυγατρικές σε όποια χώρα επιθυμούν, έχει οδηγήσει σε μια αλλαγή η οποία βρίσκεται πάνω από τις δυνάμεις των κρατών. Η οικονομία κινείται υπεράνω των κυβερνήσεων, με αποτέλεσμα τα κράτη να αδυνατούν να ελέγξουν τις διεθνείς αγορές».
Βεβαίως, όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι, ο Γκαλμπραίηθ, ο Πικετί, ο Λωρέντ, ο Ρουμπινί, διευκρινίζουν ότι αυτή η «αδυναμία» των κυβερνήσεων είναι απόφαση των ίδιων των κυβερνήσεων. Άλλωστε θέσεις κλειδιά σε όλες τις κυβερνήσεις, με πρώτη των ΗΠΑ (αλλά και την δικιά μας, διατί να το κρύψωμεν άλλωστε), έχουν στελέχη μεγάλων εταιρειών. Κι αυτό δεν είναι τωρινό, με τον Τράμπ, είναι κάτι που ξεκίνησε (τουλάχιστον στις ΗΠΑ) από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Και οι «θυγατρικές των εταιρειών» που ανακάλυψε ο μέγας οικονομολόγος, μετρούν μια ιστορία πενήντα και πάνω χρόνων και τις λένε πολυεθνικές.
Κάτι τέτοια όμως δεν πτοούν τον κ. Νίκο Παππά. Τον προβληματίζει όμως ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης γιατί υποστηρίζει ότι «το ζήτημα της παντοδυναμίας των αγορών έναντι των κρατών είναι πρωτίστως πολιτικό».
Και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ. Να κρατάμε και μια πισινή καλού κακού.
Το αποκορύφωμα της μεγαλοφυίας του κ Νίκου Παππά, είναι βέβαια η αποκατάσταση της ιστορικής πραγματικότητας σχετικά με την δουλεία και άλλα τινά στην αρχαία Αθήνα.
Με την αρχαία αθηναϊκή κοινωνία και την δημοκρατία ασχολήθηκαν μεταξύ πολλών άλλων ο δικός μας Παπαρρηγόπουλος, ο Τόμσον, η Κλόντ Μοσέ, ο Καστοριάδης και η Ντε Ρομιγί. Όλοι αυτοί όμως και όλοι οι άλλοι που έχουν ασχοληθεί ή θα ασχοληθούν, είναι απλώς ασημαντότητες μπροστά στην τεράστια αυθεντία του κ. Νίκου Παππά. Διότι μόνον αυτός ανακάλυψε το πώς και γιατί εισήχθη η δουλεία στην αρχαία Αθήνα και ιδού, το αποκαλύπτει και σε μας.
«Όταν η αθηναϊκή κοινωνία (μας λέει) ωρίμασε και ολοκληρώθηκε ανθρωποκεντρικά (φανταστείτε : ανθρωποκεντρικά !)μέσω της δημοκρατικής ιδεολογίας (τι ωραία έκφραση, τι δυνατός συνειρμός!), βρέθηκε σε ένα δίλημμα σχετικά με την εργασία. Η εξαρτημένη εργασία δηλ. παραχώρηση της ελευθερίας για ένα χρονικό διάστημα με αντάλλαγμα τον μισθό θεωρήθηκε εμπόδιο στην κοινωνική ελευθερία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί στην πόλη μια ιδεολογία υπέρ της απελευθέρωσης του πολίτου από την εργασία (η μια ιδεολογία πάνω στην άλλη ή παραπλεύρως; Δεν διευκρινίζεται ακόμη). Αποτέλεσμα της ιδεολογίας αυτής ήταν να αποχωρήσουν οι Αθηναίοι αυτοβούλως από την πρωτογενή παραγωγή και την δημιουργία πλούτου, καθώς θεωρούσε ότι αυτό την εμποδίζει από την συμμετοχή της στα κοινά («κοινωνία της σχόλης») και προχώρησε στην άμεση αντικατάσταση της από δούλους».
Έτσι, «οι δούλοι αυτοί αντικατέστησαν τους Αθηναίους πολίτες στην πρωτογενή παραγωγή, ενώ οι Αθηναίοι μπόρεσαν, χωρίς να έχουν το άγχος της επιβίωσης, να ασχοληθούν απερίσπαστα με την πολιτική διακυβέρνηση».
Δεν ξέρει τι να πρωτοθαυμάσει κανείς. Την βαθυστόχαστη ανάλυση, την ωραία σύνταξη και τις εκφράσεις, την απλότητα της σύλληψης ή τις συνταρακτικέ αποκαλύψεις;
Όλα έγιναν για την ιδέα! Εξαιτίας της δημοκρατικής ιδεολογίας και της ανάγκης να κυβερνηθεί η πόλη από τους πολίτες που είχαν ωριμάσει και ολοκληρωθεί ανθρωποκεντρικά!
Αλλιώς δεν θα έβαζαν τους δούλους να δουλεύουν για πάρτη τους, όπως δεν τους έβαζαν και πριν. Διότι και πριν, (πριν ολοκληρωθούν ανθρωποκεντρικά) τους δούλους δεν τους είχαν για να δουλεύουν. Μάλλον τους είχαν για να τους δείχνουν στους άλλους και να τους κάνουν να ζηλεύουν.
Και το σημαντικότερο, που βέβαια δεν γράφεται αλλά εννοείται (τα ευκόλως εννοούμενα). Στους δούλους δεν ασκήθηκε καμιά βία ώστε να υποχρεωθούν να αναλάβουν την πρωτογενή παραγωγή. Θα το έκαναν ευχαρίστως ώστε να εξυπηρετήσουν τους πολίτες στο έργο που είχαν αναλάβει (κοινωνία της σχόλης).
Μαθαίνουμε όμως ακόμη το πώς οι Αθηναίοι «μισθώνονταν» (ναι, αυτή είναι η σωστή έκφραση άσχετοι – όποιος παίρνει μισθό «μισθώνεται»). Διότι μέχρι τώρα ξέραμε (κακώς) πως η χρηματική αποζημίωση καθιερώθηκε για να μπορούν και οι φτωχοί να εκλέγονται σε αξιώματα, για τα οποία έπρεπε ο αγρότης να παρατήσει τα χωράφια και τα ζώα του, ο ψαράς τα δίχτυα του, κι ο μανάβης τον πάγκο του. Με την ίδια αιτιολογία, για να μπορούνε οι φτωχοί να παρατάνε το μεροκάματο ώστε να παίρνουν μέρος στην Εκκλησία του Δήμου, καθιερώθηκε κι εκεί χρηματική αποζημίωση την οποία λάμβανε κάθε πολίτης, μόνον όμως εφόσον συμμετείχε σ’ αυτήν.
Λάθος, λάθος, μέγα λάθος. Ο κ. Παππάς είναι κατηγορηματικός. Μισθό, («πολιτικός μισθός» μαθαίνουμε λεγότανε) παίρνανεόλοι οι πολίτες και μάλιστα ήταν τόσο καλός, ώστε «αρκούσε για μια αξιοπρεπή διαβίωση».
Και ιδού. Τώρα ολοκληρώνεται η αποκάλυψη, τώρα μαθαίνουμε γιατί περιπλανηθήκαμε στο παρελθόν. Μα για να αντλήσουμε διδάγματα για το μέλλον! Γιατί αυτό που σκεφθήκανε και κάνανε οι Αθηναίοι πριν από δυόμιση χιλιάδες χρόνια (αφού ολοκληρωθήκανε ανθρωποκεντρικά), μπορούμε και εμείς να κάνουμε σήμερα.
Όχι φυσικά με δούλους, που να τους βρείς σήμερα. Εδώ μια Βουλγάρα ζητάς για να βοηθά τη γριά μάννα σου και σου ζητά 600 ευρόπουλα, ενώ η σύνταξη της γιαγιάς είναι 550 και με το ζόρι, χώρια τα ρεπό που πρέπει να πληρώνεις κάποιαν άλλη, αλλιώς πρέπει να κάνεις εσύ την παραδουλεύτρα και τη νοσοκόμα.
Όχι με δούλους, όχι. Με την τεχνολογία. «Η τεχνολογία ως νέος δούλος», μας λέει ο κ. Παππάς, «θα αναλάβειτην παραγωγή του πλούτου, με κρατικές ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, τον οποίο (πλούτο) η πολιτεία θα καρπώνεται και θα μοιράζει στη συνέχεια σε όσους πολίτες θα συμμετέχουν στα κοινά».
Το πιάσατε το υπονοούμενο; Κυριακή, γιορτή και σχόλη θάναι η ζωή μας όλη. Ούτε αφεντικά, ούτε προϊστάμενοι, ούτε κακότροποι συνάδελφοι να σου ζαλίζουνε τον έρωτα με τις μικρότητες τους. Θα ξυπνάμε σαν άνθρωποι, θα πίνουμε το καφεδάκι μας, θα κάνουμε το ντουζάκι μας, το σέξ μας και χαλαρά θα ξεκινάμε για την συνέλευση. Θ’ ακούμε τους ωραίους λόγους, θα λέμε και μείς τα δικά μας, θα ψηφίζουμε και θα φεύγουμε για την ακρογιαλιά, για το καφενείο, για τη σιέστα μας, για ότι ποθεί η ψυχή μας. Και θα σηκώνουμε το μεσαίο δάχτυλο σ΄Εκείνον που νόμισε πως μπορούσε να μας καταραστεί να κερδίζουμε το ψωμί μας με τον ιδρώτα του προσώπου μας. Σε γελάσανε, Κύριε, μην χάνεις τον καιρό Σου, δεν Σου τάμαθε καλά ο δάσκαλος Σου, δεν υπολόγισες ότι μια μέρα θα γεννιότανε ο Νίκος Παππάς.
Το που απέκτησε τόσες γνώσεις ο κ. Νίκος Παππάς, είναι άγνωστο. Για τον τομέα της Ιστορίας βέβαια γνωρίζουμε ότι στο κοντινό παρελθόν, υπήρξε κάποιος κύκλος ιστορικών μαθημάτων στην «Ρήξη» με καθηγητή τον επικεφαλής της. Ίσως εκεί να εντρύφησε και ο κ. Νίκος Παππάς, δεν το ξέρουμε.
Το μόνο σίγουρο είναι, πως μετά τον Γ. Ρακά που σαν άλλος Μεγαλέξανδρος καμάκωσε τον κατηραμένο όφι της γραφειοκρατίας, λύνοντας (κι όχι κόβοντας) τον Γόρδιο δεσμό του ελληνικού Δημοσίου τομέα, νέος φωστήρας εμφανίστηκε στις επάλξεις της «Ρήξης». Και επειδή οι φωστήρες πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν τρείς, μάλλον πρέπει να περιμένουμε λίγο ακόμη.