Η διατήρηση του υψηλού επιπέδου του πληθωρισμού των τροφίμων (12,2% τον Ιούνιο του 2023-ΕΛΣΤΑΤ) πλήττει κυρίως τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, στα οποία η αύξηση του πληθωρισμού των τροφίμων έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, δεδομένου ότι αφορά τα βασικά είδη διατροφής και επιβίωσης.
Του Σάββα Γ. Ρομπόλη και Βασίλειου Γ. Μπέτση *
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στις 27 Ιουλίου 2023 αποφάσισε νέα αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης φτάνοντας έτσι το βασικό επιτόκιο στο 4,25%, το επιτόκιο καταθέσεων στο 3,75% και το επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 4,5%. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η αύξηση των επιτοκίων θα συνεχιστεί και κατά τον προσεχή Σεπτέμβριο, προεξοφλώντας ότι τα υψηλά επιτόκια θα διατηρηθούν και το 2024. Κι’ αυτό προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη ο οποίος τον Ιούλιο του 2023, σύμφωνα με την Eurostat, μειώθηκε στο 5,3% από 5,5% τον Ιούνιο του 2023. Αντίθετα,, στην χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο πληθωρισμός αυξήθηκε από 2,7% (Ιούνιος του 2023) σε 3,4% (Ιούλιος 2023) μετά από συνεχή μείωση (7,1%) από τον Ιανουάριο του 2023. Είναι όμως ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η ποσοστιαία αύξηση από το 2,7% στο 3,4% είναι της τάξης του 25,9% (Διάγραμμα).
Αυτή η αύξηση του πληθωρισμού στην χώρα μας τον Ιούλιο του 2023 έρχεται σε αντίθεση με την σημαντική αποκλιμάκωση του ενεργειακού πληθωρισμού εξαιτίας της μεγάλης μείωσης που έχει σημειωθεί στις τιμές της ενέργειας, με αποτέλεσμα να τροφοδοτείται, κατά βάση, από τον πληθωρισμό των τροφίμων, δεδομένου ότι οι τιμές του φυσικού αερίου από την αρχή του έτους έχουν μειωθεί κατά 55% και του ηλεκτρικού ρεύματος κατά 21,5%.
Η διατήρηση του υψηλού επιπέδου του πληθωρισμού των τροφίμων (12,2% τον Ιούνιο του 2023-ΕΛΣΤΑΤ) πλήττει κυρίως τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, στα οποία η αύξηση του πληθωρισμού των τροφίμων έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, δεδομένου ότι αφορά τα βασικά είδη διατροφής και επιβίωσης.
Στο περιβάλλον αυτό παρατηρείται στην Ελλάδα η παράταση της μείωσης των πραγματικών εισοδημάτων, η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου, η διεύρυνση των ανισοτήτων και η αύξηση της αβεβαιότητας των πολιτών για το μέλλον. Μία τέτοια εξέλιξη εκτιμάται και από σχετική μελέτη του ΔΝΤ, σύμφωνα με την οποία ο πληθωρισμός στην Ευρώπη επιμένει σε υψηλά επίπεδα επειδή οι επιχειρήσεις διατήρησαν και αύξησαν τα κέρδη τους έναντι του αυξημένου κόστους παραγωγής.
Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις επέλεξαν και επιλέγουν την επίτευξη υψηλών περιθωρίων κέρδους (πληθωρισμός της απληστίας των κερδών) με την αύξηση των τιμών (ιδιαίτερα των τροφίμων), τις χαμηλές αυξήσεις των μισθών και τις κρατικές ενισχύσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στην χώρα μας, γι’ αυτό παρατηρήθηκε τον Ιούλιο του 2023 η αύξηση του πληθωρισμού κατά 25,9% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023 (από 2,7% σε 3,4%) και, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, του πληθωρισμού των τροφίμων κατά 5%. Η εξέλιξη αυτή εξηγεί ότι οι αυξήσεις των τιμών και ειδικότερα των τιμών των τροφίμων είναι πολλαπλάσιες του κόστους παραγωγής τους με αποτέλεσμα την αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων.
Πράγματι παρόλο που η αγοραστική δύναμη των μισθών στην Ελλάδα μειώθηκε, αφού το γενικό επίπεδο των μισθών είχε αυξηθεί κατά περίπου 4%, όταν ο πληθωρισμός το 2022 ήταν 9,6%, τα κέρδη των επιχειρήσεων παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 5% ενώ έπρεπε να μειωθούν (μειωμένος όγκος πωλήσεων κατά 0,2%, αλλά αυξημένος τζίρος κατά 7,2%). Όμως, έχει συμβεί το αντίθετο, το οποίο, εξάλλου, έχει επισημανθεί (Μάρτιος 2023) και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ότι « η κινητήρια δύναμη της αύξησης των τιμών στην Ευρώπη είναι πλέον η στρατηγική αύξησης του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων.
Στις συνθήκες αυτές μόνο ο έλεγχος της κερδοσκοπίας, το πάγωμα των τιμών στα βασικά είδη διατροφής και επιβίωσης και η μείωση του φόρου προστιθέμενης αξίας θα μπορούσαν να συμβάλλουν καθοριστικά στην επιβράδυνση της γενικής αύξησης των τιμών μέχρι το τέλος του 2023.
Διαφορετικά, η παράταση του υψηλού επιπέδου των τιμών των τροφίμων, της ένδυσης, κ.λ.π. και του πληθωρισμού γενικότερα πάνω από το 2% το 2024, σε συνδυασμό με την επιστροφή σε πολιτικές δημοσιονομικής σύσφιξης στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εγκυμονεί τον κίνδυνο συνύπαρξης υψηλού πληθωρισμού και επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας στο άμεσο μέλλον, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την περαιτέρω επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου της πλειοψηφίας του πληθυσμού.
* Σάββας Γ. Ρομπόλης, Ομότ. Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου - Βασίλειος Γ. Μπέτσης, Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου
Ανάρτηση από: http://www.dromosanoixtos.gr/
