Στο κείμενο αυτό θα εξετάσουμε το περιεχόμενο των ιδρυτικών διακηρύξεων των δύο σημαντικότερων ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων που δραστηριοποιήθηκαν την εν λόγω περίοδο: του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ.
Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ιδρύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941, στην κατεχόμενη τότε Αθήνα, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, και αποτέλεσε την μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση κατά την διάρκεια της Κατοχής. Πριν την ίδρυση του είχε προηγηθεί και η ίδρυση άλλων οργανώσεων, όπως η «Ελευθερία» στη Θεσσαλονίκη, η «Εθνική Αλληλεγγύη» στην Αθήνα, το «Πατριωτικό Μέτωπο» στα Γιάννενα κ.α.
Οι σκοποί του Εθνικού Μετώπου, σύμφωνα με τη διακήρυξη του, ήταν:
α) Η απελευθέρωση του Έθνους από τον ξένο ζυγό και η απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.
β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ, αμέσως μετά την εκδίωξη των ξένων κατακτητών, μοναδικός σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξη εκλογών μέσω συντακτικής εθνοσυνέλευσης, με βάση την αρχή της αναλογικότητας, ώστε ο λαός να αποφασίσει κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβέρνησής του.
γ) Η κατοχύρωση του κυριαρχικού αυτού δικαιώματος του Ελληνικού Λαού να καθορίζει τον τρόπο διακυβέρνησής του και η εξασφάλιση της αποτροπής της επιβολής εξουσίας που βρίσκεται ενάντια στη λαϊκή βούληση.
Η διακήρυξη αναφέρει, επίσης, ότι για την πραγματοποίηση των ανωτέρω σκοπών του το ΕΑΜ θα ασχοληθεί μεταξύ άλλων:- Με όλα τα ζητήματα που απασχολούν καθημερινώς τον Ελληνικό Λαό υπό τις συνθήκες της ξενικής κατοχής και με την καθοδήγηση του αγώνος του Ελληνικού Λαού
- Με το να διατηρήσει ακμαίο το απελευθερωτικό πνεύμα του Ελληνικού Λαού.
- Με την αποκάλυψη του προδοτικού ρόλου των δοσιλογικών κυβερνήσεων στον ελληνικό λαό.
- Με την εξασφάλιση συνεργασιών με άλλους λαούς που μάχονται κατά του Άξονα.
- Με τη διενέργεια εράνων και την είσπραξη συνδρομών από τους Έλληνες πατριώτες προς τον σκοπό της εξασφάλισης των αναγκαίων υλικών μέσων για τη διεξαγωγή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Από την άλλη πλευρά, ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος, η δεύτερη μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση, ιδρύθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1941 από τον απόστρατο συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα, τον αξιωματικό Λεωνίδα Σπάη, τον δικηγόρο Ηλία Σταματόπουλο, και τον Μιχάλη Μυριδάκη. Ο Σύνδεσμος οργανώθηκε αρχικά στην περιοχή της Αθήνας με επιρροή κυρίως στις προσφυγικές συνοικίες, σε ένα τμήμα του βενιζελικού πολιτικού προσωπικού και σε ορισμένους απότακτους αξιωματικούς του κινήματος του 1935.
Η οργάνωση φαίνεται ότι εκινείτο στον βενιζελικό-αντιμοναρχικό πολιτικό χώρο, ενώ είχε ανακηρύξει ως αρχηγό της τον στρατηγό Νικόλαο Πλαστήρα ερήμην του. Στη συνέχεια, όμως, με την παρέμβαση των Βρετανών και στο πλαίσιο του ανταγωνισμού του με το ΕΑΜ, που έλαβε πολλές φορές και ένοπλο χαρακτήρα, ο Σύνδεσμος δέχθηκε σιωπηρώς τη νομιμότητα του εξόριστου βασιλέα Γεωργίου Β΄.
Οι αρχικοί σκοποί πάντως του ΕΔΕΣ, έτσι όπως αποτυπώνονται στην ιδρυτική του διακήρυξη, στις 9 Σεπτεμβρίου 1941, ήταν οι εξής:
- Να εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα πολίτευμα σοσιαλιστικής μορφής, όποια και αν θα είναι η έκβαση του πολέμου!
- Να αποκαλύψει την προδοσία του Γεωργίου Β’ και της «σπείρας» της 4ης Αυγούστου. Επίσης, να τιμωρηθούν όλοι οι συνεργάτες αυτού του καθεστώτος.
- Να γίνει εκκαθάριση της κρατικής μηχανής και να στελεχωθεί με πρόσωπα που θα έχουν δημοκρατικές αρχές.
- Η Δημοκρατική Σοσιαλιστική Ελλάδα να λάβει μέτρα για την καταπολέμηση της κοινωνικής ανισότητας και να επιβάλει την κοινωνική δικαιοσύνη.
Μόλις εκπληρώνονταν οι παραπάνω σκοποί, ο ΕΔΕΣ σχεδίαζε να κληθεί ο ελληνικός λαός και με την ψήφο του να επικυρώσει το έργο του Συνδέσμου, ενώ μετά την επικύρωση ο Σύνδεσμος θα παραχωρούσε την εξουσία στους εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού που θα προέκυπταν σύμφωνα με συνταγματικές διαδικασίες.
Ανάρτηση από: https://cognoscoteam.gr/
