Σάββατο 3 Μαΐου 2014

Η φάρμα των ζώων




Animal Farm George Orwell (1954 - Cartoon)
Σε μία φάρμα, δύο γουρούνια, ο Snowball (Χιονόμπαλα) και ο Ναπολέων, παρακινημένα από τις επαναστατικές θεωρίες ενός γέρικου, προσφάτως εκλιπόντος χοίρου, του Old Major, υποκινούν μία επανάσταση, με τις ευλογίες όλων των ζώων. Οι ανθρώπινοι αφέντες τους εξαναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη φάρμα. Τα ζώα, με την καθοδήγηση των γουρουνιών, αρχίζουν να συμβιώνουν και να συνεργάζονται, υπό ένα καθεστώς απόλυτης ισότητας, με την αρχή μάλιστα «Όλα τα ζώα είναι ίσα». Ωστόσο, η ακόρεστη δίψα του Ναπολέοντος για εξουσία θα οδηγήσει στην εκδίωξη του Snowball, τη μετατροπή της κοινότητας σε απολυταρχικό καθεστώς και στην κατάλυση των δικαιωμάτων των ζώων. Και η νέα τυραννία που τα περιμένει είναι εξίσου σκληρή με την προηγούμενη: Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά είναι πιο ίσα από τα άλλα.
Οι αναφορές του Όργουελ στην ιστορία του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού είναι προφανείς. Ο γηραιός, σοφός Old Major που πεθαίνει προτού δει τις θεωρίες του να γίνονται πραγματικότητα είναι μία σαφής αναφορά στον Μαρξ, αλλά και τον Λένιν. Ο Snowball είναι ο «αποδιοπομπαίος» Τρότσκι. Και ο Ναπολέων, όπως υποδηλώνει και το «απολυταρχικό» όνομά του, μία συγκαλυμμένη εκδοχή του Στάλιν που εγκαθιδρύει μία νέα δικτατορία.

Ο Τζορτζ Όργουελ (1903-1950) υπήρξε υπέρμαχος του σοσιαλισμού, και ιδίως του αναρχο-συνδικαλισμού, ενώ ήταν και φιλικά προσκείμενος στον τροτσκισμό. Οι βιαιότητες που αντίκρισε κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939) – η βίαιη καταστολή των αναρχικών της Καταλονίας από τους Ισπανούς κομμουνιστές, με τις ευλογίες της Σοβιετικής Ένωσης – τον έκαναν πολέμιο της ΕΣΣΔ και ιδίως του Σταλινισμού. Στα μάτια του Όργουελ, η Σταλινική ΕΣΣΔ δεν ήταν πραγματικά σοσιαλιστική, αλλά μία εναλλακτική μορφή ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Ο Όργουελ αποτύπωσε τις εμπειρίες που αποκόμισε από τον ισπανικό εμφύλιο στο βιβλίο του «Φόρος τιμής στην Καταλονία». Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, με τη «Φάρμα των Ζώων», που ολοκλήρωσε μεταξύ του 1943 και 1944, κατόρθωσε να δώσει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα αυτού που ο ίδιος θεωρούσε την άνοδο και διαφθορά του σοβιετικού καθεστώτος πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο.