Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018

"Τα μυστήρια τα λυτρωτικά, τα αβάσταχτα".

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου
Δρ. Θεολογίας, εκπαιδευτικός, διευθυντής του περιοδικού Σύναξη

Απόσπασμα από την Εισαγωγή μου στο βιβλίο - θεατρικό έργο της εκβραχίστριας Ελένης Ζιώγα, "Η Καρφίτσα" (εκδ. Πορφύρα, Αθήνα 2017). Λόγια απλά για αβυσσαλέα πράγματα, πάντως λόγια φυτρωμένα σε πολύ πολύ προσωπικά μου - και ανομολόγητα:

«Για δείτε πώς ακούγεται η λέξη κατάρρευση! Τρομακτικά, όπως ο πάταγος απ’ τα συντρίμμια! […]. Kι όμως χρειάζεται […] να διακρίνουμε ότι η κατάρρευση δεν είναι πάντα όλεθρος. Μπορεί να είναι και το εντελώς αντίθετο: Κάτι ανέλπιστα ελπιδοφόρο και οδυνηρά απελευθερωτικό. Τέτοια κατάρρευση είναι η κατάρρευση ενός ψεύδους, πάνω στο οποίο χτίζεται μια ολόκληρη ζωή. Αυτή η κατάρρευση θα φέρει τα πάνω κάτω, θα είναι ορυμαγδός που θα προκαλέσει πόνο, αλλά τελικά θα φανερώσει ποια είναι τα μη ψευδή, τα ουσιώδη της ανθρώπινης ύπαρξης που θα σταθούν όρθια […].

Πριν δυο χιλιάδες χρόνια ένας κατασκευαστής σκηνών την είχε παρομοιάσει με ανελέητη πυρκαγιά. Το πέρασμα μέσα απ’ τη φωτιά, είχε πει, θα δείξει ποια από τα υλικά με τα οποία χτίζεις τη ζωής σου είναι ξύλα, χορτάρια και καλάμια, και ποια είναι χρυσάφι κι ασήμι και πολύτιμα πετράδια (1 Κορ. 3:11-13). Όχι για τη χρηματική αξία τους, αλλά για την αντοχή τους μέσα στη φωτιά, στις κρίσεις του βίου. Εν τέλει είναι φωτιά καθαρτική. Ανελέητη, αλλά –για δες!– όχι παμφάγα! Παιδέψου, λοιπόν, άνθρωπε, να βρεις ποια είναι αυτά που θα τα ψευτίσει η φωτιά, ποια είναι αυτά που θα σταθούν ανυπόταχτα μπροστά της, που δεν μαραγκιάζουν, που αντέχουν την αλήθεια και που δύνανται να δεξιωθούν την αγάπη […].
Την τρέμουμε την αποτυχία, κι έχουμε χίλια ανθρώπινα δίκια. Mα (το ξαναλέω) κάποιες φορές η αποτυχία είναι αυτό που θα μας δείξει την αλήθεια και τα ουσιώδη […]. Η αγάπη είναι το μόνο αθάνατο, το μόνο που νικά τον θάνατο, το μόνο που δεξιώνεται την ανάσταση. Αν η αγάπη δεν είναι το μόνο αθάνατο, τότε ο μόνος κουμανταδόρος της ζωής είναι ο θάνατος. Αν η αγάπη δεν είναι αθάνατη, τότε το μόνο που θα απομείνει θα είναι ο θάνατος. Και ταυτόχρονα η αγάπη είναι ακριβώς το πεδίο της ευλογημένης αβεβαιότητας. Είναι εκτεθειμένη στην αποτυχία, γιατί είναι γεγονός ελευθερίας και καρδιακής δίψας. Δεν κατέχεται, δεν ασφαλίζεται. Η αγάπη είναι το αδάμαστο, που δεν γεννιέται από τα συστατικά του κόσμου τούτου. Είναι το να αγαπάς, ακόμη κι όταν οι λόγοι για τους οποίους είναι λογικό να αγαπάς, ή χάριν των οποίων αγαπάς, έχουν καταρρεύσει. Γιατί, αν η αγάπη οφείλεται σε διαφόρους λόγους, τότε είναι κάτι αναπόδραστο. Και άρα όχι κατόρθωμα, όχι άλμα στο μυστήριο. Δύσκολα πράγματα, πολύ δύσκολα. Πολύτιμα και εύθραυστα μαζί. Έτσι πάνε αυτά. Αλλιώς η ζωή μας θα ήταν μόνο μια διαδικασία στην οποία δεν χρειάζεται ούτε καρδιά, ούτε το ρίσκο της ελευθερίας […].

Πριν σαράντα περίπου χρόνια, ένα πρωινό στην οδό Ιπποκράτους του αθηναϊκού κέντρου περπατούσαμε αγκαλιά, εγώ και η κοπέλα με την οποία αργότερα γίναμε σύζυγοι. Φοιτητές της Νομικής τότε. Κι αίφνης ακούσαμε πίσω μας μια φωνή: «Ξεκολλάτε, ξεκολλάτε! Τοίχος με τοίχο κάνουν μεσοτοιχία!». Ήταν ο Νικόλας Άσιμος. Μυστικός ντελάλης της αλήθειας! Όταν αυτάρκης τοίχος εφάπτεται με αυτάρκη τοίχο, ακόμα κι όταν δεν απομένει το παραμικρό κενό ανάμεσά τους, δεν είναι κοινωνία αγάπης. Χρειάζεται κάτι από κατεδάφιση της αυτάρκειας. Μια περίεργη κατεδάφιση, που θα φανερώσει (ή μάλλον: θα πραγματώσει) τα αληθινά. Είναι σαν αυτό που έχει πει ο δάσκαλος του σκηνοποιού: Για να κερδίσεις τη ζωή σου, θα πρέπει κάπως να τη χάσεις (Ματθ. 10: 39)!».