Ο αλαζονικός νεοθωμανισμός εγκλωβίστηκε, ενώ το συριακό ζήτημα εξελίσσεται από ευκαιρία σε παγίδα
Του Γιάννη Ξένου
Εδώ και δεκαεπτά μήνες η Συρία συγκλονίζεται, από μαχητικές διαδηλώσεις αρχικά, ενάντια στο ανελεύθερο καθεστώς του Άσαντ και, τους τελευταίους μήνες από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Οι Αμερικανο-ισραηλινοί διαψεύστηκαν στις εκτιμήσεις ότι το καθεστώς Άσαντ θα κατέρρεε τόσο εύκολα, όπως στις άλλες χώρες της «Αραβικής Άνοιξης».
Στη Συρία ο στρατός είναι πολύ πιο οργανωμένος, ενώ υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων. Η ισχυρή θρησκευτική μειονότητα των αλαουιτών (12%), παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ, που κυβερνά τη Συρία εδώ και μισό αιώνα μέσω του Μπάαθ, συνεπικουρείται από την εξίσου ισχυρή θρησκευτική μειονότητα των χριστιανών (10%), οι οποίοι τάσσονται με τον Άσαντ επειδή τους παρέχει θρησκευτικές ελευθερίες, αλλά και από το φόβο ότι, αν κυριαρχήσουν οι αντιπολιτευόμενοι σουνίτες, οι χριστιανικοί πληθυσμοί θα υποστούν διώξεις αντίστοιχες με αυτές της Αιγύπτου. Από την άλλη, η πλειοψηφία των σουνιτών (75%) δεν είναι τόσο ενιαία, γιατί μεταξύ αυτών βρίσκονται οι Κούρδοι (9% του συνολικού πληθυσμού), που ενώ τα προηγούμενα χρόνια διώκονταν απηνώς από το καθεστώς, τους τελευταίους μήνες ο Άσαντ, προκειμένου να μην τους έχει απέναντί του, τους παραχώρησε αυτονομία στις βόρειες επαρχίες της χώρας. Τέλος, σημαντική είναι η δρούζικη μειονότητα (3%), η αρμενική κ.ά.
Όπως στο εσωτερικό το μωσαϊκό των αντιμαχόμενων δυνάμεων δεν επιτρέπει να γείρει οριστικά η πλάστιγγα υπέρ κάποιας πλευράς, έτσι και στο εξωτερικό οι συνασπισμοί κρατών είναι αμφίρροποι. Από τη μια Αμερικανοί και Ισραηλινοί εκμεταλλεύονται την «Αραβική Άνοιξη» για να βγάλουν από τη μέση τον πιο πιστό σύμμαχο του Ιράν στην περιοχή, ώστε για να διευκολυνθεί στη συνέχεια η ανάληψη δράσης κατά του Ιράν, από την άλλη οι Ρώσοι δεν είναι διατεθειμένοι να κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια και να χάσουν τη μοναδική σύμμαχο χώρα στην περιοχή, που τους διαθέτει εδάφη της για ναυτική βάση (στην πόλη Ταρσό). Γι’ αυτό, Ρώσοι και Κινέζοι, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2012, έθεσαν βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας στην πρόταση για ανάληψη στρατιωτικής δράσης στη Συρία
Όπως στο εσωτερικό το μωσαϊκό των αντιμαχόμενων δυνάμεων δεν επιτρέπει να γείρει οριστικά η πλάστιγγα υπέρ κάποιας πλευράς, έτσι και στο εξωτερικό οι συνασπισμοί κρατών είναι αμφίρροποι. Από τη μια Αμερικανοί και Ισραηλινοί εκμεταλλεύονται την «Αραβική Άνοιξη» για να βγάλουν από τη μέση τον πιο πιστό σύμμαχο του Ιράν στην περιοχή, ώστε για να διευκολυνθεί στη συνέχεια η ανάληψη δράσης κατά του Ιράν, από την άλλη οι Ρώσοι δεν είναι διατεθειμένοι να κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια και να χάσουν τη μοναδική σύμμαχο χώρα στην περιοχή, που τους διαθέτει εδάφη της για ναυτική βάση (στην πόλη Ταρσό). Γι’ αυτό, Ρώσοι και Κινέζοι, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2012, έθεσαν βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας στην πρόταση για ανάληψη στρατιωτικής δράσης στη Συρία
Ο χάρτης προέρχεται από το βιβλίο του Μουράτ Καραγιλάν, Η ανατομία του πολέμου στο Κουρδιστάν, εκ. Ινφογνώμων
Η εμπλοκή της Τουρκίας
Η Τουρκία, από την εποχή που η Συρία σταμάτησε να παρέχει άσυλο στον Οτσαλάν και στο PKK, είχε οικοδομήσει, για περίπου μια δεκαετία, πολύ καλές σχέσεις μαζί της. Απέβλεπε με τον τρόπο αυτό στο να την απομακρύνει από την αποκλειστική επιρροή του Ιράν. Με βάση και τη νεοθωμανική της ιδεολογία, μετά τη σύγκρουσή της με το Ισραήλ, η Τουρκία στράφηκε ακόμα πιο έντονα προς τις γειτονικές ισλαμικές χώρες, και πρώτα και κύρια στο Ιράν. Η Τουρκία, το καλοκαίρι του 2010, ψήφισε εναντίον της αμερικανικής πρότασης στο Συμβούλιο Ασφαλείας για περαιτέρω κυρώσεις κατά του Ιράν, ενώ οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών μέσα σε ένα χρόνο, από το 2010 έως το 2011, αυξήθηκαν από το 1 δισ. στα 16 δισ. δολάρια (!), ενώ αγαστή ήταν και η συνεργασία τους για την καταστολή του κουρδικού αντάρτικου. Όλα έδειχναν ότι ένας τουρκο-ιρανικός άξονας έτεινε να διαμορφωθεί στην περιοχή. Όμως, εντέλει, η Τουρκία επέλεξε να στραφεί κατά του Άσαντ, στροφή που μπορεί να συντελέστηκε για διάφορους λόγους όπως: οι αμερικανικές πιέσεις για να τα ξαναβρεί με το Ισραήλ, ο φόβος ότι ο άξονας με το Ιράν μπορεί να καταστεί ανισοβαρής μια και το Ιράν κατέχει πυρηνικά, ενώ η Τουρκία όχι, αλλά και για λόγους θρησκευτικούς – η συριακή αντιπολίτευση ασπάζεται το σουνιτικό δόγμα όπως και οι Τούρκοι.
Η Τουρκία στηρίζει με κάθε μέσο τη συριακή αντιπολίτευση, αφού στην Κωνσταντινούπολη είναι η έδρα της, στις γειτονικές με τη Συρία τουρκικές περιοχές βρίσκονται τα στρατόπεδα του αντιπολιτευόμενου συριακού στρατού, ενώ η κοινή αμερικανοτουρκική «Ομάδα Εργασίας επί Θεμάτων Πληροφοριών, Πολιτικής και Στρατού», που ασχολείται με το συριακό, στις 23 Αυγούστου, έθεσε τους βασικούς άξονες για το πώς θα συνεχίσουν Αμερικανοί και Τούρκοι να υποστηρίζουν την αντιπολίτευση και να πιέζουν για να καμφθούν οι αντιστάσεις για επέμβαση στη Συρία.
Αυτή η στροφή όμως άνοιξε και τον ασκό του Αιόλου για την Τουρκία. Όσα οικοδομούσε τόσα χρόνια στη Μέση Ανατολή κινδυνεύουν να ανατραπούν. Η συμμαχία με το Ιράν έλαβε τέλος, αφού πήρε το μέρος της αντιπολίτευσης, ενώ και με το Ιράκ οι σχέσεις δεν πάνε καλά, γιατί στον εκεί αναζωπυρούμενο ανταγωνισμό σιιτών-σουνιτών πήρε το μέρος των σουνιτών και οι σχέσεις με τους κυβερνώντες σιίτες πάγωσαν. Επιπροσθέτως, οι Αμερικανοί που ξαναπλησιάζουν την Τουρκία, θεωρούν ότι η πρόσκαιρη απομάκρυνσή τους οφείλεται στα μικρομέγαλα δόγματα του Νταβούτογλου και βάλλουν προσωπικά κατά του υπουργού Εξωτερικών, υποσκάπτοντας την επιρροή του.
Το κυριότερο πρόβλημά τους όμως είναι πάντα το κουρδικό, το οποίο τον τελευταίο ενάμιση μήνα πήρε νέες διαστάσεις. Οι Κούρδοι εμφανίζονται ως οι πλέον κερδισμένοι με τα όσα συμβαίνουν στη Συρία. Μετά το βόρειο Ιράκ κέρδισαν την αυτονομία τους και στη Συρία, στη Συρία που τα τελευταία χρόνια είχε γίνει ο πιο σκληρός διώκτης τους. Στις συριακές περιοχές κυριαρχεί η κουρδική οργάνωση PYD που έχει πολύ στενές σχέσεις με το PKK (τα τελευταία χρόνια πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του PKK προέρχονται από το συριακό Κουρδιστάν). Οι Κούρδοι, ενθαρρυμένοι, ακολουθούν πιο επιθετική τακτική απέναντι στον τουρκικό στρατό και από τα τέλη Ιουλίου πολιορκούν την επαρχία Χακάρι, την πιο νοτιοανατολική επαρχία της Τουρκίας, που μοιάζει σαν σφήνα μεταξύ Ιράκ-Ιράν. Στόχος τους δεν είναι να κυριαρχούν μόνο στην ύπαιθρο, αλλά και στις πόλεις της επαρχίας, ενώ επιτίθενται διαρκώς και στα τουρκικά στρατόπεδα. Αυτή η εξέλιξη προβληματίζει την τουρκική κοινωνία, που βλέπει ότι εδώ και ενάμιση μήνα ο θεωρητικά πανίσχυρος στρατός της δεν μπορεί να ελέγξει μια ολόκληρη επαρχία. Οι Κούρδοι, όμως, παίζουν πολύ καλά και στο επίπεδο της επικοινωνίας. Οι εικόνες με τους Κούρδους βουλευτές, που περιόδευαν στη συγκεκριμένη επαρχία, και πέφτοντας σε ένα δήθεν τυχαίο μπλόκο των ανταρτών να τους ασπάζονται και χαριτολογούν μαζί τους, συγκλόνισαν την Τουρκία. Τέλος, οι βομβιστικές επιθέσεις σε πόλεις της νότιας Τουρκίας με μεικτό πληθυσμό (τουρκικό-κουρδικό) προβληματίζουν τους Τούρκους αξιωματούχους για το κατά πόσον οι Κούρδοι θέτουν σε εφαρμογή σχέδιο για ανταλλαγή τουρκικού και κουρδικού πληθυσμού στο εσωτερικό της Τουρκίας. Σύμφωνα με το υποτιθέμενο σχέδιο, το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα με τέτοιες επιθέσεις επιχειρεί να αυξήσει την ένταση μεταξύ Κούρδων και Τούρκων, σε τέτοιο βαθμό που να αρχίσουν να φεύγουν Τούρκοι από τις κουρδικές επαρχίες και να εκδιωχθούν οι Κούρδοι από τις τουρκικές περιοχές που είναι μειοψηφία. Πολλοί λένε ότι μετά το Ιράκ και τη Συρία, η επόμενη χώρα που οι Κούρδοι έχουν πολλές πιθανότητες να πετύχουν την αυτονομία τους είναι η Τουρκία.
Η νεοθωμανική αίγλη των σχεδιασμών του Ερντογάν στη Μέση Ανατολή αυτό το καλοκαίρι, λόγω της πολυπλοκότητας της περιοχής και του ότι σε αυτή δρουν πολλοί παράγοντες που δεν θέλουν να δουν την Τουρκία να έχει την πρωτοκαθεδρία, μοιάζει να θολώνει. Η Τουρκία προσκρούει και σε κάτι ακόμα: ενώ είναι μια χώρα που κυριαρχούν οι σουνίτες, έχει έναν περίγυρο κρατών όπου οι σιίτες, αν δεν είναι πλειοψηφία, όπως στο Ιράν και το Ιράκ, είναι ισχυρές μειοψηφίες και κατέχουν κεντρική θέση, όπως στη Συρία και τον Λίβανο. Καθώς φουντώνει η διαμάχη σιιτών – σουνιτών, προστίθεται ένας ακόμα ανασχετικός παράγοντας ως προς τις επιδιώξεις της. Και, εξάλλου, στο εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας, οι αλεβίδες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 25% του πληθυσμού, και αν αναζωπυρωθεί και αυτή η αντίθεση δίπλα στο κουρδικό, τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο δύσκολα
Η Τουρκία στηρίζει με κάθε μέσο τη συριακή αντιπολίτευση, αφού στην Κωνσταντινούπολη είναι η έδρα της, στις γειτονικές με τη Συρία τουρκικές περιοχές βρίσκονται τα στρατόπεδα του αντιπολιτευόμενου συριακού στρατού, ενώ η κοινή αμερικανοτουρκική «Ομάδα Εργασίας επί Θεμάτων Πληροφοριών, Πολιτικής και Στρατού», που ασχολείται με το συριακό, στις 23 Αυγούστου, έθεσε τους βασικούς άξονες για το πώς θα συνεχίσουν Αμερικανοί και Τούρκοι να υποστηρίζουν την αντιπολίτευση και να πιέζουν για να καμφθούν οι αντιστάσεις για επέμβαση στη Συρία.
Αυτή η στροφή όμως άνοιξε και τον ασκό του Αιόλου για την Τουρκία. Όσα οικοδομούσε τόσα χρόνια στη Μέση Ανατολή κινδυνεύουν να ανατραπούν. Η συμμαχία με το Ιράν έλαβε τέλος, αφού πήρε το μέρος της αντιπολίτευσης, ενώ και με το Ιράκ οι σχέσεις δεν πάνε καλά, γιατί στον εκεί αναζωπυρούμενο ανταγωνισμό σιιτών-σουνιτών πήρε το μέρος των σουνιτών και οι σχέσεις με τους κυβερνώντες σιίτες πάγωσαν. Επιπροσθέτως, οι Αμερικανοί που ξαναπλησιάζουν την Τουρκία, θεωρούν ότι η πρόσκαιρη απομάκρυνσή τους οφείλεται στα μικρομέγαλα δόγματα του Νταβούτογλου και βάλλουν προσωπικά κατά του υπουργού Εξωτερικών, υποσκάπτοντας την επιρροή του.
Το κυριότερο πρόβλημά τους όμως είναι πάντα το κουρδικό, το οποίο τον τελευταίο ενάμιση μήνα πήρε νέες διαστάσεις. Οι Κούρδοι εμφανίζονται ως οι πλέον κερδισμένοι με τα όσα συμβαίνουν στη Συρία. Μετά το βόρειο Ιράκ κέρδισαν την αυτονομία τους και στη Συρία, στη Συρία που τα τελευταία χρόνια είχε γίνει ο πιο σκληρός διώκτης τους. Στις συριακές περιοχές κυριαρχεί η κουρδική οργάνωση PYD που έχει πολύ στενές σχέσεις με το PKK (τα τελευταία χρόνια πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του PKK προέρχονται από το συριακό Κουρδιστάν). Οι Κούρδοι, ενθαρρυμένοι, ακολουθούν πιο επιθετική τακτική απέναντι στον τουρκικό στρατό και από τα τέλη Ιουλίου πολιορκούν την επαρχία Χακάρι, την πιο νοτιοανατολική επαρχία της Τουρκίας, που μοιάζει σαν σφήνα μεταξύ Ιράκ-Ιράν. Στόχος τους δεν είναι να κυριαρχούν μόνο στην ύπαιθρο, αλλά και στις πόλεις της επαρχίας, ενώ επιτίθενται διαρκώς και στα τουρκικά στρατόπεδα. Αυτή η εξέλιξη προβληματίζει την τουρκική κοινωνία, που βλέπει ότι εδώ και ενάμιση μήνα ο θεωρητικά πανίσχυρος στρατός της δεν μπορεί να ελέγξει μια ολόκληρη επαρχία. Οι Κούρδοι, όμως, παίζουν πολύ καλά και στο επίπεδο της επικοινωνίας. Οι εικόνες με τους Κούρδους βουλευτές, που περιόδευαν στη συγκεκριμένη επαρχία, και πέφτοντας σε ένα δήθεν τυχαίο μπλόκο των ανταρτών να τους ασπάζονται και χαριτολογούν μαζί τους, συγκλόνισαν την Τουρκία. Τέλος, οι βομβιστικές επιθέσεις σε πόλεις της νότιας Τουρκίας με μεικτό πληθυσμό (τουρκικό-κουρδικό) προβληματίζουν τους Τούρκους αξιωματούχους για το κατά πόσον οι Κούρδοι θέτουν σε εφαρμογή σχέδιο για ανταλλαγή τουρκικού και κουρδικού πληθυσμού στο εσωτερικό της Τουρκίας. Σύμφωνα με το υποτιθέμενο σχέδιο, το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα με τέτοιες επιθέσεις επιχειρεί να αυξήσει την ένταση μεταξύ Κούρδων και Τούρκων, σε τέτοιο βαθμό που να αρχίσουν να φεύγουν Τούρκοι από τις κουρδικές επαρχίες και να εκδιωχθούν οι Κούρδοι από τις τουρκικές περιοχές που είναι μειοψηφία. Πολλοί λένε ότι μετά το Ιράκ και τη Συρία, η επόμενη χώρα που οι Κούρδοι έχουν πολλές πιθανότητες να πετύχουν την αυτονομία τους είναι η Τουρκία.
Η νεοθωμανική αίγλη των σχεδιασμών του Ερντογάν στη Μέση Ανατολή αυτό το καλοκαίρι, λόγω της πολυπλοκότητας της περιοχής και του ότι σε αυτή δρουν πολλοί παράγοντες που δεν θέλουν να δουν την Τουρκία να έχει την πρωτοκαθεδρία, μοιάζει να θολώνει. Η Τουρκία προσκρούει και σε κάτι ακόμα: ενώ είναι μια χώρα που κυριαρχούν οι σουνίτες, έχει έναν περίγυρο κρατών όπου οι σιίτες, αν δεν είναι πλειοψηφία, όπως στο Ιράν και το Ιράκ, είναι ισχυρές μειοψηφίες και κατέχουν κεντρική θέση, όπως στη Συρία και τον Λίβανο. Καθώς φουντώνει η διαμάχη σιιτών – σουνιτών, προστίθεται ένας ακόμα ανασχετικός παράγοντας ως προς τις επιδιώξεις της. Και, εξάλλου, στο εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας, οι αλεβίδες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 25% του πληθυσμού, και αν αναζωπυρωθεί και αυτή η αντίθεση δίπλα στο κουρδικό, τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο δύσκολα
Ανάρτηση από : http://ardin-rixi.gr/
