Η "Σιωπή" του Μάρτιν Σκορτσέζε (ή μάλλον: η απόδοση του βιβλίου του Σουσάκου Έντο από τον Σκορτσέζε - βλ. την προηγούμενη ανάρτησή μου)* είναι ένα έργο που σε τραβολογά σε αβύσσους. Και γι' αυτό ζητά από τον θεατή ετοιμότητα για καταρρηχήσεις και αναρρηχήσεις. Τουλάχιστον λαχάνιασμα! Αν το αβυσσαλέο των θεμάτων που ψηλαφεί η ταινία προσπεραστεί (αν δηλαδή ο θεατής είναι ανυποψίαστος για τη δραματική διάσταση της πίστης), δεν θα απομείνει τίποτα παραπάνω από μια κάποια περιπέτεια με σκληρές σκηνές.
Σκληρότητα υπάρχει! Κυριολεκτικά πλημμυρίζει την κινηματογραφική αίθουσα! Αλλά η σκληρότερη σκληρότητα είναι η ανείπωτη ψυχική ταλάντευση ανάμεσα στην οδύνη και την οδύνη, ανάμεσα στον σταυρό ως ήττα και στον σταυρό ως νίκη. Η ταινία αξίζει να συζητηθεί σε παρέες και σε εκδηλώσεις... Έχει πάρα πολλά ζητήματα ιστορικά, πολιτισμικά, θεολογικά.
Από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές, κατά τη γνώμη μου, είναι δύο:
1) Η λιγόλογη κουβέντα του Φερρέϊρα για το ενδεχόμενο η άρνηση να είναι κορυφαία κένωση: έσχατη αυτοπαράδοση στην απώλεια χάριν της αγάπης. Μα, είναι απώλεια μια τέτοια απώλεια;
2) Η εννόηση του σιωπηλού Θεού ως πάσχοντος Θεού. Όχι ως παρατηρητή. "Σκληρός ο λόγος! Τις δύναται αυτού ακούειν;".
Ας μη βιαστούμε όσοι θέλουμε να βάλουμε τον ζωντανό Θεό στα δικά μας γοβάκια. Η παράδοση της Εκκλησίας έχει μιλήσει για μάρτυρες που κέρδισαν τον παράδεισο, για μάρτυρες που τον έχασαν μέσα στον ναρκισσισμό τους, για αποστάτες που βολεύτηκαν με την άρνηση και -προσοχή!- για αποστάτες που τον κέρδισαν με την εξευτελισμένη αγάπη τους. Παραθέτω απόσπασμα από κείμενό μου:
Μετά την κατάπαυση των διωγμών, στα μέσα του 3ου αιώνα, ο άγιος Κυπριανός, επίσκοπος Καρχηδόνας, με τους θριαμβευτές μάρτυρες περίπου εξίσωσε "μια ιδιαίτερη κατηγορία πεπτωκότων! Εκείνους που θυσίασαν μεν κατά τους διωγμούς, αλλά το έκαναν για να προστατέψουν τη ζωή και την πίστη άλλων, όπως λ.χ. των μελών της οικογένειάς τους [...]. Οι άνθρωποι αυτοί πέρασαν στον ονειδισμό και στην καταισχύνη, για χάρη άλλων. Ο Κυπριανός δεν δίστασε να πει ότι και αυτή η στάση ήταν οδός σωτηρίας. Υπέρ δε της εισδοχής αυτών των πεπτωκότων στην κοινότητα συνηγορούσε πια η ευγνωμοσύνη των ευεργετηθέντων." [Θ.Ν.Π., "Το τραύμα και το μαρτύριο. Μια ταλάντευση μεταξύ μιζέριας και μαρτυρίας", Σύναξη 134 (2015), σσ. 37-49].
Ο ζωντανός Θεός είναι πάντα ένα σκάνδαλο. Τσαπατσούλης για τα συρτάρια πολλών θρησκευόμενων, θύελλα για όσους δεν υποψιάζονται ότι το σύμπαν εκτείνεται και πέρα από το ταβάνι τους! Έχουμε να παλέψουμε γερά τον σκανδαλισμό μας!
* (η προηγούμενη ανάρτησή)
Σ ι ω π ή . . .
* (η προηγούμενη ανάρτησή)
Σ ι ω π ή . . .
Όπου να ΄ναι θα προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες η "Σιωπή", η νέα ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε, με πρωταγωνιστή τον Λίαμ Νήσον.
Θα είναι υπέροχο αν η ταινία κατορθώνει να αποδώσει το συγκλονιστικό ομότιτλο βιβλίο, στο οποίο και βασίζεται. Γραμμένη από τον Ρωμαιοκαθολικό Ιάπωνα Σουσάκου Έντο [1923-1996] η "Σιωπή" (εκδ. Καστανιώτη, 2008 β΄ έκδ.), είναι ένα συνταρακτικό βιβλίο, από άνθρωπο που φαίνεται ότι γνώριζε μ' όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής του τ...ην άβυσσο της πίστης και της αγωνίας, του μαρτυρίου και της αποστασίας, της δίψας για ελευθερία. Γραμμένο από τα μέσα της θρησκευτικής εμπειρίας, θυμίζει ντοστογιεφσκικό μακροβούτι στα εσώτερα της ψυχής και στις έμπρακτες εκφράσεις της.
Θέμα του οι φοβεροί διωγμοί που υπέστησαν στην εσωστρεφή και περίκλειστη Ιαπωνία του 17ου αιώνα οι Χριστιανοί. Εδώ, Πορτογάλοι ιεραπόστολοι και Ιάπωνες πιστοί. Φίλοι... σιωπή! Πλησιάζουμε μάρτυρες...
Το βιβλίο μού δόθηκε ευκαιρία να το μνημονεύσω (και κατά κάποιον τρόπο να το συστήσω) το 2014, σε κείμενό μου για τον άγιο Νικόλαο Κασάτκιν, Ορθόδοξο ιεραπόστολο στην Ιαπωνία δύο περίπου αιώνες μετά από εκείνους τους διωγμούς. "Μάτια σχιστά κι ορθάνοιχτα. Η αποστολή της Εκκλησίας στην Ιαπωνία", στη "Σύναξη" 131 (2014), σσ. 80-87. Το αναρτώ εδώ.
Πολύ σημαντικό για ένα ευρύτερο πλαίσιο, είναι το άρθρο του κορυφαίου γνώστη της ιαπωνικής πραγματικότητας Στέλιου Παπαλεξανδρόπουλου, "Χριστιανισμός και Άπω Ανατολή. Το ρομάντζο που δεν άνθισε", στη "Σύναξη" 78 (2001), σσ. 64-74.
Θα είναι υπέροχο αν η ταινία κατορθώνει να αποδώσει το συγκλονιστικό ομότιτλο βιβλίο, στο οποίο και βασίζεται. Γραμμένη από τον Ρωμαιοκαθολικό Ιάπωνα Σουσάκου Έντο [1923-1996] η "Σιωπή" (εκδ. Καστανιώτη, 2008 β΄ έκδ.), είναι ένα συνταρακτικό βιβλίο, από άνθρωπο που φαίνεται ότι γνώριζε μ' όλες τις διαστάσεις της ύπαρξής του τ...ην άβυσσο της πίστης και της αγωνίας, του μαρτυρίου και της αποστασίας, της δίψας για ελευθερία. Γραμμένο από τα μέσα της θρησκευτικής εμπειρίας, θυμίζει ντοστογιεφσκικό μακροβούτι στα εσώτερα της ψυχής και στις έμπρακτες εκφράσεις της.
Θέμα του οι φοβεροί διωγμοί που υπέστησαν στην εσωστρεφή και περίκλειστη Ιαπωνία του 17ου αιώνα οι Χριστιανοί. Εδώ, Πορτογάλοι ιεραπόστολοι και Ιάπωνες πιστοί. Φίλοι... σιωπή! Πλησιάζουμε μάρτυρες...
Το βιβλίο μού δόθηκε ευκαιρία να το μνημονεύσω (και κατά κάποιον τρόπο να το συστήσω) το 2014, σε κείμενό μου για τον άγιο Νικόλαο Κασάτκιν, Ορθόδοξο ιεραπόστολο στην Ιαπωνία δύο περίπου αιώνες μετά από εκείνους τους διωγμούς. "Μάτια σχιστά κι ορθάνοιχτα. Η αποστολή της Εκκλησίας στην Ιαπωνία", στη "Σύναξη" 131 (2014), σσ. 80-87. Το αναρτώ εδώ.
Πολύ σημαντικό για ένα ευρύτερο πλαίσιο, είναι το άρθρο του κορυφαίου γνώστη της ιαπωνικής πραγματικότητας Στέλιου Παπαλεξανδρόπουλου, "Χριστιανισμός και Άπω Ανατολή. Το ρομάντζο που δεν άνθισε", στη "Σύναξη" 78 (2001), σσ. 64-74.
