Η ευφυΐα είναι υπερεκτιμημένη. Είναι μια μορφή εξουσίας. Όμως ποιον εξουσιάζει πραγματικά;
Είναι ένα όπλο. Ποιον στοχεύει; Τους κρετίνους ή αυτούς που τραβάνε τη σκανδάλη;
Ο Μ. Παζ υποστηρίζει πως η ευφυΐα είναι ασθένεια. Τα ερεθίσματα που δέχεται ο νους τον βυθίζουν σε αέναες σκέψεις. Αν επιμένεις να κολυμπάς βαθιά στις σκέψεις σου, μπορεί να πνιγείς πριν φτάσεις στην επιφάνεια για να πάρεις ανάσα. Διότι μπορεί η επιφάνεια να είναι βαρετή, όμως δεν είναι επικίνδυνη.
Με αυτή τη λογική, ο ήρωας στο διήγημα του Παζ, πάσχοντας από υπερβολική ευφυΐα κι αφού αποτυγχάνει να γίνει αλκοολικός και αυτόχειρας, προσπαθεί να γίνει βλάκας.
Το να είσαι ηλίθιος σε μια κοινωνία όπου η εξυπνάδα οδηγεί σε συναισθηματική και κοινωνική παράλυση, ίσως είναι ευλογία. Η ευτυχία τους όμως είναι απτή και υλοποιήσιμη, όταν για άλλους φαντάζει άπιαστο όνειρο. Ο έξυπνος είναι μονίμως προβληματισμένος.
Μονίμως κάτι τον απασχολεί και του στερεί την απόλαυση χωρίς ενδοιασμούς.
Τα πάντα γύρω του είναι τροφή για σκέψη και αμφισβήτηση.
Προσπαθεί να εκλογικεύσει όσα νιώθει, και όταν είναι έρμαιο αυτών, πανικοβάλλεται και αποζητά την καταστολή του μυαλού του. Ο ευφυής χαρακτηρίζεται από ακράτεια λογικής, αλλά και συναισθημάτων.
Ασκεί στον εαυτό του ιλιγγιώδεις δυνάμεις, χωρίς να έχει την επιλογή επιβράδυνσης της λειτουργίας του.
Ο ηλίθιος δρα πιο αυθόρμητα και από παιδί που δελεάζεται με γλειφιτζούρι. Ακόμα και αν αποτύχει, έχει έλλειψη τύψεων και απουσία βαθιάς συνείδησης για αυτό. Αυτή η αφέλεια τον φέρνει πιο κοντά στην ευτυχία και την ψυχική ηρεμία. Ίσως είναι εικονική. Ίσως είναι ρηχή. Σίγουρα είναι απλή.
Ζει άνιωθα, χωρίς να ζαλίζει ο ίδιος τον έρωτά του. Δε σκοτώνει αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει, το δέχεται. Δε θα βιώσει ποτέ την απόλυτη έκρηξη συναισθημάτων, αλλά δε θα φτάσει και στο μηδέν.
Θα παραμείνει στη χλιαρή μετριότητά του και θα είναι χαρούμενος μ' αυτό. Εφόσον δε γνωρίζει τα άκρα δεν τα πλησιάζει και δε τον φοβίζουν.
Αυτό με προβληματίζει. Θα ήθελα να ήμουνα ηλίθιος; Αν δεν είχα γευτεί την ουσία στα έγκατα της. Αν δεν είχα βιώσει την πτώση και την εκτόξευση. Αν δεν ήξερα τι σημαίνει ευφυΐα σίγουρα θα ήθελα να περιπλανιέμαι. Πανίβλακας και τρισευτυχισμένος.
Ευχαριστώ τον φίλο Γιάννη Σ.
