Του Θοδωρή Αθανασιάδη
Με αφορμή την χτεσινοβράδυνη συναυλία που διοργάνωσε στο Καλλιμάρμαρο η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) του Γιάννη Αλαφούζου "Όλοι μαζί μπορούμε", με την συνδρομή του Διονύση Σαββόπουλου, σκέφτηκα να καταγράψω μερικές σημειώσεις. Όχι για τον Νιόνιο, παρ' ότι ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε με τον τροβαδούρο της "Ρεζέρβας", προβληματίστηκε από την επικίνδυνη στροφή που έκανε είκοσι χρόνια αργότερα οδηγώντας το "Φορτηγό" του και έκοψε τα σούρτα-φέρτα μαζί του όταν τον είδε με ένα απαράδεκτο "Κούρεμα". Οι σημερινές σημειώσεις μου έχουν να κάνουν με τις περίφημες ΜΚΟ.
Ευθύς εξ αρχής πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η έννοια "ΜΚΟ" δεν είναι καθόλου μα καθόλου αθώα, μολονότι ως τέτοια ξεκίνησε το 1945, όταν ο ΟΗΕ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο "non-governmental organizations (NGO)" για να χαρακτηρίσει τους διάφορους μη κρατικούς οργανισμούς που παρευρίσκονταν ως παρατηρητές στις συνελεύσεις του. Πολύ σύντομα, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ ανακάλυψαν τα πλεονεκτήματα που έχει η εκχώρηση στις ΜΚΟ ορισμένων δραστηριοτήτων αλλά και υποχρεώσεων του κράτους.
Το σημαντικώτερο πλεονέκτημα είναι ότι οι ΜΚΟ μπορούν να επηρεάζουν αποτελεσματικά την κοινή γνώμη. Κλασσικό παράδειγμα αποτελούν οι γνωστές πανίσχυρες ΜΚΟ Greenpeace και WWF, οι οποίες έχουν καθοριστική συμβολή στην διαμόρφωση γνώμης πολλών εκατομμυρίων οπαδών και μελών τους σε όλες τις χώρες του κόσμου. Από την δεκαετία του '50 κιόλας οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ κατάλαβαν ότι η εξωτερική τους πολιτική έχει πλέον στην διάθεσή της ένα εξαιρετικό εργαλείο αφού οι ΜΚΟ μπορούν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη των διαφόρων χωρών, διευκολύνοντας το σχέδιο σταδιακής μετατροπής κυρίαρχων κρατών σε δορυφόρους ή υποτελείς τής Ουάσινγκτον.
Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε μια σταθερή διαδικασία ενίσχυσης και εξάπλωσης των ΜΚΟ σε όλον τον κόσμο, βασισμένη στην ψευδή φιλοσοφική βάση ότι το κράτος συνιστά ανωμαλία του συστήματος, οπότε οι ΜΚΟ είναι απαραίτητες για να συμπληρώνουν τα κενά, να αμβλύνουν τις ανωμαλίες και να αποκαθιστούν την εύρρυθμη λειτουργία σε όποιον τομέα απαιτείται. Φαίνεται πως το κόλπο ήταν εμπνευσμένο, αφού τα αποτελέσματα δείχνουν ότι πέτυχε. Σήμερα, υπολογίζεται ότι σε όλον τον κόσμο δραστηριοποιούνται αμέτρητα εκατομμύρια ΜΚΟ, με τις ΗΠΑ να φιλοξενούν σχεδόν ενάμισυ εκατομμύριο ενώ στην Ρωσσία καταγράφηκαν το 2008 περίπου 277.000 τέτοιες οργανώσεις. Πρωταθλήτρια, πάντως, φαίνεται πως αναδεικνύεται η Ινδία, όπου το 2009 δραστηριοποιούνταν 3,3 εκατομμύρια ΜΚΟ, ήτοι μία ΜΚΟ ανά 400 κατοίκους! (*)
Κατ' επέκταση, ο ρόλος των ΜΚΟ μπορεί (;;;) να είναι μη κυβερνητικός, όμως είναι βαθύτατα πολιτικός. Ακόμη κι όταν η δράση τους ενδύεται ανθρωπιστικό μανδύα (κάτι που συγκινεί πολύ αποτελεσματικά μεγαλύτερα πλήθη), ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα και επικίνδυνα καθοριστικός, εφ' όσον στοχεύουν στην υποκατάσταση λειτουργιών που εξ ορισμού αποτελούν αρμοδιότητα και ευθύνη της κεντρικής κρατικής διοίκησης. Ουσιαστικά, δηλαδή, οι ΜΚΟ βοηθούν καταλυτικά στην σταδιακή αντικατάσταση των κρατικών θεσμών από κάποιες "ανεξάρτητες αρχές", οι οποίες δεν υπόκεινται σε κανέναν κρατικό έλεγχο.
Ας κάνουμε τα πράγματα πιο καθαρά. Το να έχει κάθε άνθρωπος πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε ένα πιάτο φαΐ ή να έχει στοιχειώδη ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη ήταν ανέκαθεν υποχρέωση κάθε ευνομούμενης πολιτείας. Δική της υποχρέωση ήταν, επίσης, να ικανοποιεί το δικαίωμα όλων των παιδιών στην μόρφωση, όλων των νέων στην δουλειά, όλων των ηλικιωμένων στην αξιοπρεπή διαβίωση κατά τας δυσμάς του βίου τους. Σήμερα, όλες αυτές οι δεδομένες κρατικές υποχρεώσεις μεταβιβάζονται στις ΜΚΟ, οι οποίες μάλιστα χρηματοδοτούνται αφειδώς για να κάνουν αυτή την δουλειά.
Στην Ελλάδα, οι ΜΚΟ πρέπει να ανάβουν λαμπάδες ίσα με το μπόι του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος τις προώθησε αποφασιστικά την εποχή που ήταν υπουργός εξωτερικών. Την προσπάθειά του συνέχισαν αντάξια οι κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή και την ολοκλήρωσε ο ίδιος όταν έγινε πρωθυπουργός. Επί των ημερών του αποψιλώθηκαν οι διπλωματικές υπηρεσίες, αντικαθιστώμενες από μη κυβερνητικές συμβουλευτικές οργανώσεις, οι οποίες χρηματοδοτούνταν (εν μέρει) και από διάφορα πολιτειακά ιδρύματα εξωτερικής πολιτικής. Χάρη σ' αυτούς τους "μη κυβερνητικούς" συμβούλους, η χώρα εμφανίζεται διεθνώς με θέσεις που δεν αντανακλούν ούτε τα πραγματικά συμφέροντά της ούτε τις πεποιθήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών της, όπως έγινε π.χ. με το σχέδιο Ανάν, με τις εξελίξεις στα Βαλκάνια (Κόσσοβο, Μαυροβούνιο, Μακεδονία κλπ) ή με το πρόβλημα των προσφύγων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε απαυδίσει κάποτε ακούγοντας το προσωπικό στο υπουργείο εξωτερικών να μιλάει αγγλικά αντί για ελληνικά.
Κάπως έτσι, λοιπόν, ζούμε πλέον στον αστερισμό της τρέλλας όπου αναρίθμητες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις φυτρώνουν και αναπτύσσονται χάρη σε κυβερνητικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις, όπου οι κυβερνήσεις δέχονται να υπονομεύσουν την ισχύ τους πληρώνοντας μη κυβερνητικούς θεσμούς και όπου η κοινωνική πολιτική μετασχηματίζεται σε φιλανθρωπία. Και κάπως έτσι προβάλλονται ως άξια χειροκροτήματος εντελώς ασύμβατα μεταξύ τους γεγονότα, όπως π.χ. το κλείσιμο μονάδων εντατικής θεραπείας σε κάποια νοσοκομεία αλλά και η σύσταση εξοπλισμένων τέτοιων μονάδων από ΜΚΟ στα ίδια νοσοκομεία ή το ξεπούλημα των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας αλλά και η ταυτόχρονη χρηματοδότηση κάποιων ΜΚΟ που μοιράζουν συσσίτια σε απόρους.
Πριν κλείσουμε, ας δώσουμε ένα τελευταίο παράδειγμα τέτοιας τρέλας. Προσέξτε το εξής δελτίο τύπου της 19/4/2016 από την ιστοσελίδα της Κομμισσιόν: "Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει σήμερα τη χορήγηση 83 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του νέου μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης που πρότεινε στις 2 Μαρτίου, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων στην Ελλάδα. Το ποσό αυτό θα διατεθεί άμεσα στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), στη Διεθνή Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και σε έξι διεθνείς ΜΚΟ. Οι εταίροι αυτοί θα συνεργαστούν με ελληνικές ΜΚΟ που διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση της κατάστασης επί τόπου".
Πόσοι έλληνες γνωρίζουν ότι οι ΜΚΟ διαχειρίζονται όλα τα ποσά που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους πρόσφυγες και η ελληνική κυβέρνηση δεν ακουμπάει ούτε σεντς; Έχετέ το αυτό υπ' όψη σας την επόμενη φορά που θα ακούσετε κάποιον να ισχυρίζεται ότι "οι συριζαίοι φάγανε τα λεφτά για τους πρόσφυγες". Έχουμε πολλούς άλλους λόγους να κατηγορούμε την κυβέρνηση, δεν χρειάζονται και ανύπαρκτοι.
Επίλογος. Δεν ξέρω κατά πόσο η χτεσινή συναυλία της ΜΚΟ "Όλοι μαζί μπορούμε" κατάφερε να εκπληρώσει τον σκοπό της, που ήταν να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα τρόφιμα για να μοιραστούν σε πεινασμένους. Ξέρω όμως ότι επιβάλλεται να απορρίπτουμε μετά βδελυγμίας ως λαός την ανάθεση της λύσης του προβλήματος της πείνας στην καλοπληρωμένη "φιλανθρωπία" της οποιασδήποτε ΜΚΟ. Αλίμονό μας αν επιτρέψουμε να γίνουν αντικείμενα φιλανθρωπίας τα ζητήματα των μαζικών κοινωνικών διεκδικήσεων και να αφεθούν στην διαχείριση είτε ιδρυμάτων τύπου Νιάρχου, Λάτση, Ωνάση κλπ είτε του Φιλανθρωπικού Οργανισμού "Αποστολή" (ΜΚΟ της Εκκλησίας της Ελλάδος, που ιδρύθηκε όταν έκλεισε η αμαρτωλή "Αλληλεγγύη" λόγω μιας τρύπας μεγέθους 9,5 εκατομμυρίων ευρώ).
Στο μεταξύ, το ερώτημα γιατί τα κράτη πληρώνουν για να παραδώσουν κομμάτια της δύναμής τους σε οργανώσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, παραμένει αναπάντητο. Ή μήπως όχι;
-----------------------------------------------------------------
(*) Σύμφωνα με στοιχεία από τα εξής δημοσιεύματα:
- "Fact Sheet: Non-Governmental Organizations (NGOs) in the United States", Bureau of Democracy, Human Rights and Labor U.S. Department of State, Washington D.C., 16/01/2016
- Alex Rodriguez, "Hobbled NGOs wary of Medvedev: Watchdogs are civil lifeline in lawless Russia", Chicago Tribune, 7/5/2008
- Archna Shukla, "First official estimate: An NGO for every 400 people in India", 7/7/2010
Ανάρτηση από: http://teddygr.blogspot.gr
Με αφορμή την χτεσινοβράδυνη συναυλία που διοργάνωσε στο Καλλιμάρμαρο η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) του Γιάννη Αλαφούζου "Όλοι μαζί μπορούμε", με την συνδρομή του Διονύση Σαββόπουλου, σκέφτηκα να καταγράψω μερικές σημειώσεις. Όχι για τον Νιόνιο, παρ' ότι ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε με τον τροβαδούρο της "Ρεζέρβας", προβληματίστηκε από την επικίνδυνη στροφή που έκανε είκοσι χρόνια αργότερα οδηγώντας το "Φορτηγό" του και έκοψε τα σούρτα-φέρτα μαζί του όταν τον είδε με ένα απαράδεκτο "Κούρεμα". Οι σημερινές σημειώσεις μου έχουν να κάνουν με τις περίφημες ΜΚΟ.
Ευθύς εξ αρχής πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η έννοια "ΜΚΟ" δεν είναι καθόλου μα καθόλου αθώα, μολονότι ως τέτοια ξεκίνησε το 1945, όταν ο ΟΗΕ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο "non-governmental organizations (NGO)" για να χαρακτηρίσει τους διάφορους μη κρατικούς οργανισμούς που παρευρίσκονταν ως παρατηρητές στις συνελεύσεις του. Πολύ σύντομα, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ ανακάλυψαν τα πλεονεκτήματα που έχει η εκχώρηση στις ΜΚΟ ορισμένων δραστηριοτήτων αλλά και υποχρεώσεων του κράτους.
Μια εικόνα χίλιες λέξεις: Βραβείο από το Ίδρυμα Ροκφέλλερ για την «ΜΚΟ της χρονιάς»
στην Ινδία.
Το σημαντικώτερο πλεονέκτημα είναι ότι οι ΜΚΟ μπορούν να επηρεάζουν αποτελεσματικά την κοινή γνώμη. Κλασσικό παράδειγμα αποτελούν οι γνωστές πανίσχυρες ΜΚΟ Greenpeace και WWF, οι οποίες έχουν καθοριστική συμβολή στην διαμόρφωση γνώμης πολλών εκατομμυρίων οπαδών και μελών τους σε όλες τις χώρες του κόσμου. Από την δεκαετία του '50 κιόλας οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ κατάλαβαν ότι η εξωτερική τους πολιτική έχει πλέον στην διάθεσή της ένα εξαιρετικό εργαλείο αφού οι ΜΚΟ μπορούν να χειραγωγήσουν την κοινή γνώμη των διαφόρων χωρών, διευκολύνοντας το σχέδιο σταδιακής μετατροπής κυρίαρχων κρατών σε δορυφόρους ή υποτελείς τής Ουάσινγκτον.
Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε μια σταθερή διαδικασία ενίσχυσης και εξάπλωσης των ΜΚΟ σε όλον τον κόσμο, βασισμένη στην ψευδή φιλοσοφική βάση ότι το κράτος συνιστά ανωμαλία του συστήματος, οπότε οι ΜΚΟ είναι απαραίτητες για να συμπληρώνουν τα κενά, να αμβλύνουν τις ανωμαλίες και να αποκαθιστούν την εύρρυθμη λειτουργία σε όποιον τομέα απαιτείται. Φαίνεται πως το κόλπο ήταν εμπνευσμένο, αφού τα αποτελέσματα δείχνουν ότι πέτυχε. Σήμερα, υπολογίζεται ότι σε όλον τον κόσμο δραστηριοποιούνται αμέτρητα εκατομμύρια ΜΚΟ, με τις ΗΠΑ να φιλοξενούν σχεδόν ενάμισυ εκατομμύριο ενώ στην Ρωσσία καταγράφηκαν το 2008 περίπου 277.000 τέτοιες οργανώσεις. Πρωταθλήτρια, πάντως, φαίνεται πως αναδεικνύεται η Ινδία, όπου το 2009 δραστηριοποιούνταν 3,3 εκατομμύρια ΜΚΟ, ήτοι μία ΜΚΟ ανά 400 κατοίκους! (*)
Κατ' επέκταση, ο ρόλος των ΜΚΟ μπορεί (;;;) να είναι μη κυβερνητικός, όμως είναι βαθύτατα πολιτικός. Ακόμη κι όταν η δράση τους ενδύεται ανθρωπιστικό μανδύα (κάτι που συγκινεί πολύ αποτελεσματικά μεγαλύτερα πλήθη), ο ρόλος τους είναι ιδιαίτερα και επικίνδυνα καθοριστικός, εφ' όσον στοχεύουν στην υποκατάσταση λειτουργιών που εξ ορισμού αποτελούν αρμοδιότητα και ευθύνη της κεντρικής κρατικής διοίκησης. Ουσιαστικά, δηλαδή, οι ΜΚΟ βοηθούν καταλυτικά στην σταδιακή αντικατάσταση των κρατικών θεσμών από κάποιες "ανεξάρτητες αρχές", οι οποίες δεν υπόκεινται σε κανέναν κρατικό έλεγχο.
Ας κάνουμε τα πράγματα πιο καθαρά. Το να έχει κάθε άνθρωπος πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε ένα πιάτο φαΐ ή να έχει στοιχειώδη ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη ήταν ανέκαθεν υποχρέωση κάθε ευνομούμενης πολιτείας. Δική της υποχρέωση ήταν, επίσης, να ικανοποιεί το δικαίωμα όλων των παιδιών στην μόρφωση, όλων των νέων στην δουλειά, όλων των ηλικιωμένων στην αξιοπρεπή διαβίωση κατά τας δυσμάς του βίου τους. Σήμερα, όλες αυτές οι δεδομένες κρατικές υποχρεώσεις μεταβιβάζονται στις ΜΚΟ, οι οποίες μάλιστα χρηματοδοτούνται αφειδώς για να κάνουν αυτή την δουλειά.
Στην Ελλάδα, οι ΜΚΟ πρέπει να ανάβουν λαμπάδες ίσα με το μπόι του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος τις προώθησε αποφασιστικά την εποχή που ήταν υπουργός εξωτερικών. Την προσπάθειά του συνέχισαν αντάξια οι κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή και την ολοκλήρωσε ο ίδιος όταν έγινε πρωθυπουργός. Επί των ημερών του αποψιλώθηκαν οι διπλωματικές υπηρεσίες, αντικαθιστώμενες από μη κυβερνητικές συμβουλευτικές οργανώσεις, οι οποίες χρηματοδοτούνταν (εν μέρει) και από διάφορα πολιτειακά ιδρύματα εξωτερικής πολιτικής. Χάρη σ' αυτούς τους "μη κυβερνητικούς" συμβούλους, η χώρα εμφανίζεται διεθνώς με θέσεις που δεν αντανακλούν ούτε τα πραγματικά συμφέροντά της ούτε τις πεποιθήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών της, όπως έγινε π.χ. με το σχέδιο Ανάν, με τις εξελίξεις στα Βαλκάνια (Κόσσοβο, Μαυροβούνιο, Μακεδονία κλπ) ή με το πρόβλημα των προσφύγων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε απαυδίσει κάποτε ακούγοντας το προσωπικό στο υπουργείο εξωτερικών να μιλάει αγγλικά αντί για ελληνικά.
Κάπως έτσι, λοιπόν, ζούμε πλέον στον αστερισμό της τρέλλας όπου αναρίθμητες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις φυτρώνουν και αναπτύσσονται χάρη σε κυβερνητικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις, όπου οι κυβερνήσεις δέχονται να υπονομεύσουν την ισχύ τους πληρώνοντας μη κυβερνητικούς θεσμούς και όπου η κοινωνική πολιτική μετασχηματίζεται σε φιλανθρωπία. Και κάπως έτσι προβάλλονται ως άξια χειροκροτήματος εντελώς ασύμβατα μεταξύ τους γεγονότα, όπως π.χ. το κλείσιμο μονάδων εντατικής θεραπείας σε κάποια νοσοκομεία αλλά και η σύσταση εξοπλισμένων τέτοιων μονάδων από ΜΚΟ στα ίδια νοσοκομεία ή το ξεπούλημα των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας αλλά και η ταυτόχρονη χρηματοδότηση κάποιων ΜΚΟ που μοιράζουν συσσίτια σε απόρους.
Πριν κλείσουμε, ας δώσουμε ένα τελευταίο παράδειγμα τέτοιας τρέλας. Προσέξτε το εξής δελτίο τύπου της 19/4/2016 από την ιστοσελίδα της Κομμισσιόν: "Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει σήμερα τη χορήγηση 83 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του νέου μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης που πρότεινε στις 2 Μαρτίου, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων στην Ελλάδα. Το ποσό αυτό θα διατεθεί άμεσα στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), στη Διεθνή Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και σε έξι διεθνείς ΜΚΟ. Οι εταίροι αυτοί θα συνεργαστούν με ελληνικές ΜΚΟ που διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση της κατάστασης επί τόπου".
Πόσοι έλληνες γνωρίζουν ότι οι ΜΚΟ διαχειρίζονται όλα τα ποσά που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους πρόσφυγες και η ελληνική κυβέρνηση δεν ακουμπάει ούτε σεντς; Έχετέ το αυτό υπ' όψη σας την επόμενη φορά που θα ακούσετε κάποιον να ισχυρίζεται ότι "οι συριζαίοι φάγανε τα λεφτά για τους πρόσφυγες". Έχουμε πολλούς άλλους λόγους να κατηγορούμε την κυβέρνηση, δεν χρειάζονται και ανύπαρκτοι.
Από την κρατική κοινωνική πολιτική στην μη κυβερνητική φιλανθρωπία, μερικά εκατομμύρια δρόμος…
Επίλογος. Δεν ξέρω κατά πόσο η χτεσινή συναυλία της ΜΚΟ "Όλοι μαζί μπορούμε" κατάφερε να εκπληρώσει τον σκοπό της, που ήταν να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα τρόφιμα για να μοιραστούν σε πεινασμένους. Ξέρω όμως ότι επιβάλλεται να απορρίπτουμε μετά βδελυγμίας ως λαός την ανάθεση της λύσης του προβλήματος της πείνας στην καλοπληρωμένη "φιλανθρωπία" της οποιασδήποτε ΜΚΟ. Αλίμονό μας αν επιτρέψουμε να γίνουν αντικείμενα φιλανθρωπίας τα ζητήματα των μαζικών κοινωνικών διεκδικήσεων και να αφεθούν στην διαχείριση είτε ιδρυμάτων τύπου Νιάρχου, Λάτση, Ωνάση κλπ είτε του Φιλανθρωπικού Οργανισμού "Αποστολή" (ΜΚΟ της Εκκλησίας της Ελλάδος, που ιδρύθηκε όταν έκλεισε η αμαρτωλή "Αλληλεγγύη" λόγω μιας τρύπας μεγέθους 9,5 εκατομμυρίων ευρώ).
Στο μεταξύ, το ερώτημα γιατί τα κράτη πληρώνουν για να παραδώσουν κομμάτια της δύναμής τους σε οργανώσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, παραμένει αναπάντητο. Ή μήπως όχι;
-----------------------------------------------------------------
(*) Σύμφωνα με στοιχεία από τα εξής δημοσιεύματα:
- "Fact Sheet: Non-Governmental Organizations (NGOs) in the United States", Bureau of Democracy, Human Rights and Labor U.S. Department of State, Washington D.C., 16/01/2016
- Alex Rodriguez, "Hobbled NGOs wary of Medvedev: Watchdogs are civil lifeline in lawless Russia", Chicago Tribune, 7/5/2008
- Archna Shukla, "First official estimate: An NGO for every 400 people in India", 7/7/2010
Ανάρτηση από: http://teddygr.blogspot.gr
